HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN ELEŞTİREL DÜŞÜNME EĞİLİMLERİ İLE PROBLEM ÇÖZME HAKKINDAKİ DÜŞÜNCELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2025, Cilt: 1 Sayı: 1, 26 - 36, 17.07.2025

Emine Şişko , Nalan Bostan Akmeşe , İbrahim Topuz

Öz

Amaç: Araştırmanın amacı hemşirelik bölümü öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ile problem çözme hakkındaki düşünceleri arasındaki ilişkiyi incelemektir.
Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı ve ilişki arayıcı tipteki araştırmanın evrenini bir üniversitenin hemşirelik bölümünde okuyan 520 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada örneklem seçimine gidilmeyerek araştırmaya katılmaya gönüllü olan ve dahil edilme kriterlerini karşılayan 361 öğrenci araştırma kapsamına alınmıştır. Veriler sosyo-demografik özellikler formu, Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği ve Problem Çözme Hakkındaki Düşünceleri Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde mann whitney u testi, kruskal wallis testi ve spearman korelasyon analizi yapılmıştır.
Bulgular: Öğrencilerin Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği puan ortalaması 193.50±30.29 (min: 68, max: 245) ve Problem Çözme Hakkındaki Düşünceleri Ölçeği puan ortalaması 99.13±12.76’dır (min: 53, max: 138). Öğrencilerin eğitim gördükleri sınıflar ile Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği ve alt boyutları puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark saptanmıştır (p<0.05). Öğrencilerin gelir durumları, üniversite ağırlıklı genel not ortalamaları, makale okuma durumları ile Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği ve Sistematiklik, Esneklik alt boyutları puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark saptanmıştır (p<0.05). Öğrencilerin cinsiyeti ile Problem Çözme Hakkındaki Düşünceleri Ölçeği Yürütme ve Değerlendirme alt boyutları puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark saptanmıştır (p<0.05). Öğrencilerin eğitim gördükleri sınıf ile Problem Çözme Hakkındaki Düşünceleri Ölçeği ve Planlama, Yürütme alt boyutları puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark saptanmıştır (p<0.05). Öğrencilerin Eleştirel Düşünme Eğilimleri ile Problem Çözme Hakkındaki Düşünceleri arasında pozitif yönde güçlü düzeyde (r:0.66; p:0.00) ilişki saptanmıştır.
Sonuç: Araştırmaya katılan öğrencilerin Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği ile Problem Çözme Hakkındaki Düşünceleri Ölçeği puanlarının ortalamanın üzerinde olduğu ve Öğrencilerin Eleştirel Düşünme Eğilimleri ile Problem Çözme Hakkındaki Düşünceleri arasında güçlü düzeyde ilişki olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eleştirel düşünme , Problem çözme , Öğrenci , Hemşirelik

RELATIONSHIP BETWEEN NURSING DEPARTMENT STUDENTS’ CRITICAL THINKING TENDENCIES AND THEIR THOUGHTS ON PROBLEM SOLVING

Öz

Aim: The purpose of the study is to examine the relationship between nursing students' critical thinking dispositions and their thoughts about problem solving.
Materials and Methods: The universe of this descriptive and correlational type of research consisted of 520 students studying in the nursing department of a university. The study did not involve sample selection and 361 students who volunteered to participate in the study and met the inclusion criteria were included in the study. Data were collected using the socio-demographic characteristics form, the Critical Thinking Disposition Scale, and the Problem Solving Thoughts Scale. Mann Whitney U test, Kruskal Wallis test and Spearman correlation analysis were used in the analysis of the data.
Results: The mean score of the students' Critical Thinking Disposition Scale is 193.50±30.29 (min: 68, max: 245) and the mean score of the Problem Solving Thoughts Scale is 99.13±12.76 (min: 53, max: 138). A significant difference was found between the grades in which the students studied and the mean scores of the Critical Thinking Tendency Scale and its sub-dimensions (p<0.05). A significant difference was found between the students' income status, university-weighted general grade point averages, article reading status, and the Critical Thinking Tendency Scale and Systematicity, Flexibility sub-dimensions mean scores (p<0.05). A significant difference was found between the students' gender and the mean scores of the Execution and Evaluation sub-dimensions of the Problem Solving Thoughts Scale (p<0.05). A significant difference was found between the students' grades and the mean scores of the Problem Solving Thoughts Scale and the Planning and Execution sub-dimensions (p<0.05). A strong positive relationship (r: 0.66; p: 0.00) was found between the students' Critical Thinking Tendencies and their Thoughts on Problem Solving.
Conclusion: It was determined that the students who participated in the study had above average scores on the Critical Thinking Tendency Scale and the Problem Solving Thoughts Scale, and that there was a strong relationship between the students' Critical Thinking Tendency and their Thoughts on Problem Solving.

Anahtar Kelimeler

Critical thinking , Problem solving , Student , Nursing

Etik Beyan

Ethics committee approval was obtained from Kutahya Health Sciences University Non-Interventional Clinical Research Ethics Committee. (Decision no: 2024/08-17). Informed consent was obtained from the participants.

Kaynakça

• 1. Rababa M, Masha'al D. Using branching path simulations in critical thinking of pain management among nursing students: Experimental study. Nurse Education Today. 2020;86:104323.
• 2. Özbudak E, Koç Z. Hemşirelik uygulamalarında eleştirel düşünmenin önemi. Sağlık ve Toplum. 2021;31(2):38-48.
• 3. Demirel O. Eğitimde Program Geliştirm e. Ankara: Pegem Academy; 2020.
• 4. Süt HK, Demir NG. Hemşirelik bölümü öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilim düzeyleri üzerine etkili faktörlerin incelenmesi. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2016;1(2):58-76.
• 5. Akbaba A, Özbıçakçı, Ş. Türkiye’de hemşirelik klinik eğitiminde yenilikçi yaklaşımlar: kapsam araştırması. Journal of Education and Research in Nursing. 2021;18(4):423-430.
• 6. Çalışkan N, Karadağ M, İskender M, Aydoğan S, Gündüz CS. Eleştirel düşünme dersinin hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ve eleştirel düşünme motivasyonlarına etkisi. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi. 2020;12(4):544-551.
• 7. Kantek F, Yıldırım N. The effects of nursing education on critical thinking of students: a metaanalysis. Florence Nightingale Journal of Nursing. 2019;27(1):17-25.
• 8. Mahmoud AS, Mohamed HA. Critical thinking disposition among nurses working in public hospitals at Port-Said Governorate. International Journal of Nursing Sciences. 2017;4:128-134.
• 9. Srisawad K, Ratana-Olarn T, Kiddee K. The development of structural equation model of critical thinking among nursing students. Walailak Journal of Science and Technology. 2017;14:65-73.
• 10. Oğuz V, Akyol AA. Problem çözme ölçeği geçerlilik ve güvenirlilik çalışması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 2015;44(1):105-122.
• 11. Koç Z, Koyuncu S, Sağlam Z. Sağlık yüksekokulu hemşirelik ve ebelik öğrencilerinin problem çözme beceri düzeyleri ve etkileyen faktörler. HEAD. 2015;12(1):41-50.
• 12. Günüşen NP, Üstün B. Hemşirelik öğrencilerinin problem çözme beceri düzeyleri ile kontrol odağı arasındaki ilişki. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi. 2011;4(2):72–77.
• 13. Uysal N, Manavoğlu B. Hemşirelik öğrencilerinin problem çözme becerilerinin incelenmesi. Sağlık ve Yaşam Bilimleri Dergisi. 2019;1(1):1-5.
• 14. Yazıcıoğlu Y, Erdoğan S. SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık; 2004.
• 15. Semerci N. Eleştirel Düşünme Eğilimi (EDE) Ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik revize çalışması. Journal of Turkish Studies. 2016;11(9):725-740.
• 16. Masal E, Takunyacı M, Ağaç G. Öğrencilerin Problem Çözme Hakkındaki Düşünceleri Ölçeği’nin Türkçeye Uyarlama Çalışması. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2014;(25):134-146.
• 17. Aksakoğlu G. Health Research and Analysis. 2nd Printing, Izmir: D.E.U. Rectorate Printing House; 2006.
• 18. Çelik S, Yılmaz F, Karataş F, Al B, Karakaş NS. Hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ve etkileyen faktörler. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi. 2015;2(1):74-85.
• 19. Karadağlı F. Hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeyleri ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi. 2016;5(3):123-128.
• 20. Kaya H, Senyuva E, Bodur G. Developing critical thinking disposition and emotional intelligence of nursing students: A longitudinal research. Nurse Education Today. 2017;48:72–77.
• 21. Uyar M, Güven S. Hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ile otonomi düzeyleri arasındaki ilişki. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi. 2020;7(3).
• 22. Bingol G, Görgen Ö, Özdelikara A. Hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ve bunu etkileyen faktörler. Florence Nightingale Journal of Nursing. 2012;20(3):219-226.
• 23. Dirimeşe E, Dicle A. Hemşirelerin ve hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimlerinin değerlendirilmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2012;15(2):89-98.
• 24. Asi-Karakaş S, Şahin-Altun Ö, Ekinci M, Olçun Z, Taşkın M. Hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeyleri ve kitap okuma alışkanlıkları arasındaki ilişki. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2016;19(2):116-121.
• 25. Kanbay Y, Aslan Ö, Işık E, Kılıç N. Hemşirelik lisans öğrencilerinin problem çözme ve eleştirel düşünme becerileri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi. 2013;(3):244-251.
• 26. Taşçı Ö, Durmuş M, Gerçek A, Kaya A. Hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimlerini etkileyen faktörler. Journal of Nursology. 2022;25(1):45-49.
• 27. Tayaz E, Koç A. Son yirmi yılda hemşirelik alanında eleştirel düşünme ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin retrospektif incelenmesi. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022:6(1):1-13.
• 28. Uyanık G, Tanrıverdı G. Hemşirelik öğrencilerinde kültürlerarasi iletişim yeterliliği ile eleştirel düşünme eğilimi arasındaki ilişki. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;24(2):239-245.
• 29. Burucu R. Hemşirelik öğrencilerinde vaka temelli öğretim yönteminin algılanan öz-yeterlilik ve eleştirel düşünme düzeylerine etkisi: Karma yöntem. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Konya, Türkiye, 2019.
• 30. İskender MD, Karadağ A. Hemşirelik son sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeylerinin belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi. 2015;8(1):3-11.
• 31. Oktay AA, Taş F, Doğaner A, Gülpak M, Avnioğlu S. Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri. Cukurova Medical Journal. 2019;44(1):33-43.
• 32. Elkin N. Karadağlı F. Üniversite öğrencilerinin problem çözme becerilerinin değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilim Dergisi. 2015;1(1);11-18.
• 33. Yüksel A. Hemşirelik öğrencilerinin problem çözme öz değerlendirme sonuçları ve etkileyen faktörler araştırma. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2015;37-49.
• 34. Akan Y, Günek A. Üniversite öğrencilerinin iletişim ve problem çözme beceri düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi: Muş Alparslan Üniversitesi örneği. Üniversite Araştırmaları Dergisi. 2021;4(1):44-52.
• 35. Demir-Barutcu C. Hemşirelik öğrencilerinde problem çözme becerisinin klinik karar verme düzeylerine etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2019;6(1):22-29.
• 36. Erdem AR, Yazıcıoğlu A. Öğretmen adaylarının problem çözme becerileri ile eleştirel düşünme becerileri arasındaki ilişki. Türkiye Sosyal Politika ve Çalışma Hayatı Araştırmaları Dergisi. 2015;5(9):29-41.
• 37. Kanbay Y, Okanlı A. The effect of critical thinking education on nursing students’ problem-solving skills. Contemporary Nurse. 2017;53(3):313-321.