MEDYANIN ETİK SORUMLULUĞU BAĞLAMINDA ÇOCUK SUÇLULUĞU HABERLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 2, 106 - 136, 31.12.2022

Simge Deniz Demirel

Öz

Günümüzde ciddi bir toplumsal sorun olan çocuk suçluğunun medyada yer alan haberler aracılığıyla nasıl sunulduğu medya etiği ile yakından ilişkili önemli bir konudur. Çocuk suçluluğuna yönelik haber metinlerinin medyada yoğun, sansasyonel ve olumsuz temalarla ön plana çıkması çocuğun toplumda dışlanmasına neden olurken, aynı zamanda onu çeşitli suçlara da yönlendirebilmektedir. Son yıllarda medyada çocukların mağdur olarak yer aldığı şiddet, istismar ve cinayet haberlerinin yanında suç eyleminin aktif bir öznesi olarak konu edinildiği haberlere de rastlanmaktadır. Çocuk temalı haberler, çocuğun toplumdaki yerinin belirlenmesinde ve gündelik yaşamda çocuğa ilişkin toplumsal bir anlam inşa edilmesinde önemli bir işleve sahiptir. Bu nedenle özellikle çocuk suçluluğuna ilişkin haberlerin çok dikkatli, medya etiğine uygun ve hak odaklı bir yaklaşımla kurgulanması gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı, çocuk suçluluğuna ilişkin haberlerin medyada ne sıklıkla ve hangi temada verildiğini ortaya koymaktır. Bu amaçla çalışmada Habertürk, Posta ve Milliyet gazetelerinin internet sayfalarında yer alan çocuk suçluluğuna yönelik haberler, 1 Ocak 2018- 1 Ocak 2022 tarihleri arasında içerik analizi yöntemiyle incelemeye alınmıştır. Çalışma sonucunda elde edilen bulgular, örneklem içerisine giren gazetelerde yer alan çocuk suçluluğu haberlerinin genel olarak çocuğun işlediği suça, suç sonucu oluşan zararlara ve suçun öznesi olarak çocuğa odaklandığını ortaya koymuştur. Çocuk suçluğunun nedenlerinin, çocuk suçluluğunu önlemeye yönelik uygulamaların, suça sürüklenen çocuğa yönelik ıslah faaliyetlerinin ve çocuğu topluma kazandırmaya yönelik uygulamaların haberlerde daha geri planda sunulduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Çocuk Suçluluğu, Haberler, Çocuk ve Suç, Haber ve Etik, Çocuk Odaklı Hak Haberciliği

Kaynakça

• Arslan, A., Duğan, Ö. (2016). Suça Yönelmiş Çocukların Medyada Temsili: Bir Alan Araştırması. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 4(1)., 303-325.
• Atılgan, E. Ü. (2010). Çocuk Sanık ve Hükümlüler. B. Çaplı ve H. Tuncel içinde Televizyon Haberciliğinde Etik (s. 291-303). Ankara: Fersa Matbaacılık.
• Bartollas, C., Schmalleger F. (2017). Çocuk Suçluluğu. (D. Yücel ve M. B. Gönültaş Çev.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Bulunmaz, B. (2016). Çocuk Suçları ve Medyanın Etik Sorumluluğu. F. Örs içinde MedyaEtik (s.125-147). İstanbul: Sentez Yayıncılık.
• Cangöz, İ. (2020). Gazetelerde Çocuk Haberleri: Malatya Çocuk Yuvası Örneği. S. İ. Akçalı içinde Çocuk ve Medya (s.107-128). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Çopur, E., Ulutaşdemir, N., Balsak, H. (2015). Çocuk ve Suç. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, https://dergipark.org.tr/en/pub/husbfd/issue/7893/103879.
• Demir, V. (2006). Medya Etiği. İstanbul: Beta Basım.
• Doğan, E. (2022). Suça Sürüklenen Çocuklara Yönelik Medya Pratı̇kleri ve Nefret Söylemi: Video Haberler ve Kullanıcı Yorumları Örneği. TRT Akademi, 7(15), 676-701.
• Durgeç, P. (2020). A Research on Children’s Representations in the Turkish Press in the Context of Ethical Responsibility of the Media. Uluslararası Medya ve İletişim Araştırmaları Hakemli Dergisi, 3(2), 53-71.
• Erdoğan Tosun, G. (2012). Çocuklar ve Çocuk Haklarının Medyada Temsili. S. Alankuş içinde (Hazırlayan), Çocuk Odaklı Habercilik (s.174-197). İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları.
• Narin, B. (2011). Suça Karışmış Çocuklara Yönelik Temsil Çalışması: 'Taş Atan Çocuklar'a Taş Atan Medya. I. Türkiye Çocuk Hakları Kongresi Yetişkin Bildirileri Kitabı. Şubat 2011, İstanbul.
• Şirin, M. R. (2011). Çocuk Hakları ve Medya Üzerine Bir Ön Bakış. M. R. Şirin içinde Çocuk Hakları ve Medya El Kitabı (s.11-18). İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Üstündağ, A. (2020). Çocuk ve Ekran Dijital Medya ve Çocuk Gelişimi. Ankara: Eğiten Kitap.
• UNICEF, Çocuklar İçin Adalet. https://www.unicef.org/turkiye/%C3%A7ocuklari%C3%A7in-adalet (Erişim Tarihi: 15.11.2022).
• BİANET, Çocuk Odaklı Habercilik Kütüphanesi. Çocuk Odaklı Hak Haberciliği Nedir. https://haberdecocuk.org/ (Erişim Tarihi: 15.11.2022).