İKİNCİ KARABAĞ SAVAŞI’NIN TÜRKİYE, ABD VE RUSYA MEDYASINA YANSIMASI

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 19, 15.06.2023

Tabriz Gurshad Samadbaylı Elif Şeşen

Öz

Uzun bir tarihsel sürece dayanan anlaşmazlık ve çatışmalar, Azerbaycan ile Ermenistan arasında iki büyük savaşa dönüşmüştür. İlki 1990’lı yıllarda ve ikincisi de 2020 yılında yaşanan iki savaş, insani ve ekonomik açıdan hem ülkelere hem de bölgeye büyük zarar vermiştir. Bölgesel olmasına rağmen dünya genelinde değişen enerji ve güç dengeleri nedeniyle İkinci Karabağ Savaşı’nın geniş bir coğrafya üzerinde etkileri olmuştur. Nitekim ABD ve Rusya gibi uluslararası güçlü aktörlerin müdahale ve söylemleri de bunu desteklemektedir. Günümüzde çatışmalar ve savaşlarda insanların temel bilgi kaynağı medyadır ve medyanın olayları nasıl yansıttığı ülkesel, bölgesel ve küresel ölçekte askeri ve diplomatik ilişkileri etkilemektedir. Savaşla ilgili haberlerde öne çıkan aktörler olan Türkiye, ABD ve Rusya medyasında İkinci Karabağ Savaşı’nın nasıl temsil edildiğine dair genel bir tablo çizmeyi amaçlayan bu çalışmada, üç ülkede en yüksek tiraja sahip üçer gazetenin internet sitelerindeki haberlere içerik analizi yapılmıştır. İkinci aşamada ise her ülkeden bir gazetedeki ilgili haberlerin söylemleri çerçeve analizi ile incelenmiştir. Analiz neticesinde, ülkelerin savaşa dair genel diplomatik tutumlarının medyalarına da yansıdığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Karabağ, İkinci Karabağ Savaşı, medya, savaş, temsil

Kaynakça

• Acar, D.Ş. ve Çemrek, M. (2005). Kafkasya’nın Kronikleşen Çatışma Alanı: Dağlık Karabağ Özerk Bölgesi, Karadeniz Araştırmaları, 8 (1), 114-136.
• Adams, W. C. (1987). Mass Media and Public Opinion About Foreign Affairs: A Typology of News Dynamics, Political Communication, 4(4), 263-278.
• Baum, M. A. and Potter, B. K. (2008). The Relationships Between Mass Media, Public Opinion, and Foreign Policy: Toward a Theoretical Synthesis, Annual Review of Political Science, 11(2), 39-65.
• Baum, M. A. and Potter, B. K. (2019). Media, Public Opinion, and Foreign Policy in the Age of Social Media, The Journal of Politics, 81(2), 23-44.
• Bennett, S.E., Flickinger, R.S. and Rhine, S.L. (1997). American Public Opinion and the Civil War in in Bosnia, The Harvard International Journal of Press/Politics, 2 (4), 87-105.
• Bilgin, M.S. (2020). Karabağ Zaferine Giden Süreç ve Jeopolitik Sonuçlar, ULİSA12, 8, 14-19.
• Bloch-Elkon, Y. (2007). Studying the Media, Public Opinion, and Foreign Policy in International Crises: The United States and the Bosnian Crisis, 1992–1995, The Harvard International Journal of Press/Politics, 12(4), 20-51.
• Caferov, N. ve Aslanlı, A. (2016). Karabağ Sorununda Ateşkes ve Rusya, Ermeni Araştırmaları, 53, 239-259.
• Campbell, D. (2013). Poststructuralism. T. Dunne, M. Kurki and S. Smith (Eds.) içinde International Relations Theories. Discipline and Diversity (s. 223-246). Oxford: Oxford University Press.
• Cottle, S. (2000). Ethnic Minorities and the Media: Changing Cultural Boundaries, Buckingham: Open University Press. d’Haenens, L. and de Lange, M. (2001). Framing of Asylum Seekers in Dutch Regional Newspapers, Media, Culture & Society, 23(6), 847-60.
• Ekici, Y. (2017). Azerbaycan ve Ermenistan Arasında Bitmeyen Dağlık Karabağ Sorunu, Vakanüvis Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 2(1), 63-77.
• Entman, R. M (2007). Framing Bias: Media in the Distribution of Power, Journal of Communication, 57(2), 163-173.
• Ergun, A. and Valiyev, A. (2020). An Account on Karabakh War: Why Now and Then What? Panorama, e-publication. https://www. uikpanorama.com/blog/2020/11/09/anaccount-on-karabakh-war-why-now-andthen- what/ (Erişim Tarihi: 10.11.2020)
• Eyvazlı, E. (2019). Hocalı Katliamına Giden Süreç ve Türk Basınında Hocalı Katliamı, Avrasya İncelemeleri Dergisi / Journal of Eurasian Inquiries, 8(2), 152-173.
• Fiske, J. (2003). İletişim Çalışmalarına Giriş (S. İrvan, Çev.), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Güler, M.Ç. (2020). Karabağ’ın Özgürleştirilmesi ve Sahadaki Yeni Denklem. SETA, 301, 1-4.
• Hallahan, K. (1999). Seven Models of Framing: Implications for Public Relations, Journal of Public Relations Research, 11(3), 205-242.
• Hasanoğlu, M., Memmedov, A. ve Maharramov, B. (2020). İkinci Karabağ Savaşı Sonrası Azerbaycan-Türkiye İlişkileri, Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 3(3), 522-529.
• Holsti, R. (1998). Content Analysis. E. Aronson (Eds.) içinde The Handbook of Social Psychology (s. 461-472). NJ: Auflage.
• İlhan, E. ve Dirik, N. (2011). Savaş Haberleri Bağlamında Haber Politikaları: ABD Örneği, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 33, 61-86.
• Kavak, Z. H. (2014). 22. Yıldönümünde Hocalı Katliamı, İstanbul: İHH İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi.
• Kazımlı, E. (2018). Azerbaycan’ın Jeopolitik Konumu ve Karabağ Sorunu, Black Sea-Caucasus Region: Risks and Opportunities. https://tasam.org/Files/Icerik/File/Pages_from_karadenizkafkaskong_pdf_9d-8f1acf-2ae7-4c72-bea0-33b8b232aacc.pdf (Erişim Tarihi: 13.10.2021)
• Kılıç, S. (2021). Türk Yazılı Basınında Covid-19 Haberlerinin Çerçevelenmesi, Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 35, 317-337.
• Latifaci, N. (2011). Dağlık Karabağ Sorunu Bağlamında Türkiye-Azerbaycan-Ermenistan İlişkileri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Neciyev, E. (2011). Azerbaycan’ın Sovyetleştirilmesi Sürecinde Karabağ Problemi, Ermeni Araştırmaları, 39, 163-186.
• Neuendorf, K. (2002). The Content Analysis Guidebook, Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Neuman, W. R., Just, M. R. and Crigler, A. N. (1992). Common Knowledge, Chicago: University of Chicago Press.
• Özgen, C. (2021). 44 Günün Ardından: 2020 Karabağ Savaşı’nın Askeri Açıdan Analizi, Giresun Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 7(1), 104-123.
• Pan, Z. and Kosicki, G. (1993). Framing Analysis: An Approach to News Discourse, Political Communication, 10, 55-75. Pashayeva, G. and Göksel, N. (2011). The Interplay of the Approaches of Turkey, Russia and the United States to the Conflict over Nagorno- Karabakh, SAM Center for Strategic Studies, Baku.
• Paşayeva, G., Bağırova, I., Aliyev, K. M. ve Mehdiyev, F. (2013). SSCB’de Yarı-özerkliğin Hukuki Durumu: Dağlık Karabağ Özerk Bölgesi Örneği, Uluslararası Suçlar ve Tarih, 14, 69-103.
• Poyraz, B. (2002). Haber ve Haber Programlarında İdeoloji ve Gerçeklik, Ankara: Ütopya. Scheufele, D. and Tewksbury, D. (2007). Framing, Agenda Setting, and Priming: The Evolution of Three Media Effects Models, Journal of Communication, 57, 9-20.
• Soroka, S. N. (2003). Media, Public Opinion, and Foreign Policy, The Harvard International Journal of Press/Politics, 8(1), 27-4.
• Tokluoğlu, C. (2013). Azerbaijani Elite Opinion on the Resolution of the Nagorno-Karabakh Conflict (1991 and 2002), Bilig, 64, 317- 342.
• Tuchman, G. (1978). Making News: A Study in the Construction of Reality, New York: The Free Press.
• van Dijk T. A. (2003). Söylem ve İdeoloji: Çok Alanlı Bir Yaklaşım. B. Çoban ve Z. Özarslan (Der.) içinde Söylem ve İdeoloji (s. 10-76). İstanbul: Su Yayınevi.
• van Dijk, T. (1995). Power and the News Media, Political Communication and Action, 1, 9-36.
• Wimmer, R. D. and Dominick, J. R. (2006). Mass Media Research: An Introduction, Wadsworth Publishing: Belmont.
• Yağlı, S. (2007). Haber ve İdeoloji İlişkisi: Haber Metinlerinde Gerçekliğin Sunumu, Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Düşünceler Hakemli e-Dergisi, 2, 337-353.
• Yapıcı, U. (2015). Türkiye’nin Güney Kafkasya Politikası (1989-1993): Batı’nın Belirleyiciliği, Alternatif Politika Dergisi, 7(3), 425-456.
• Yıldıran Önk, Ü. (2011). Televizyonda Savaş Haberleri Üzerine Bir Karşılaştırma 2003 Irak ve 2011 Suriye Olayları, Journal of Yaşar University, 24(6), 3990-4006.
• Zor, L. (2018). Karabağ Savaşı’nın Azerbaycan Sinemasındaki Sunumu: Nabat Filmi Örneği, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 40, 56-70.