PETROL ENDÜSTRİLERİ VE PETROL İHRAÇ EDEN ÜLKELER

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 3, 29 - 41, 17.12.2019

Makbule Elmas

Öz

Küreselleşen dünya ile birlikte üretim faaliyetleri; el emeğinin
dışında, endüstriyel bir yapılanma içinde enerji kaynaklarına bağımlı hale
gelmiştir. Otomotiv sanayinden savaş endüstrisine kadar birçok alanda hayatın
vazgeçilmez gereksinimleri arasına giren hammaddelerin başında petrol
bulunmaktadır. Dünyada bulunan petrol rezervlerinin büyük bir bölümü, Petrol
İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) kontrolü altında bulunmaktadır ve bu örgüte
üye olan ülkelerin başlıca gelir kaynağını petrol oluşturmaktadır. Fakat
beklenenin aksine OPEC üyesi ülkelerin, ekonomileri açısından büyük bir öneme
sahip olan petrolün piyasasında sahip olmaları gerektikleri kadar bir güce ve
etkiye sahip olmadıkları gözlemlenmiştir. Bunun ilk nedeni birincil amaçları
içerisinde yer alan ortak politikalar geliştirme ve bunları gerçekleştirmede
yaşadıkları zorluklardır. Ortak bir amaç için bir araya gelen ilgili bu ülkeler
süreç içinde ortak hareket edememişlerdir. Petrol piyasasında düzenleyici
olması beklenen bu örgütün yapısı homojen değil heterojen bir yapıdadır. Kendi
arasında ve içinde çok sağlam olmayan ilişkiler bulunduran bu oluşuma üye
ülkeler güçlü olmayan bir kartel yapılanmasına sebep olmuşlar ve bireysel
çıkarlarını ön planda tutmuşlardır. Bu durum OPEC kuruluşunun işleyişini ve
etkisini olumsuz yönde etkilemiştir. Bu çalışmada dünya ekonomisi için büyük
öneme sahip olan petrol endüstrilerinde petrol fiyatlarını etkileyen
faktörlerden bahsedilmiş ve petrol rezervlerinin büyük bir çoğunluğunu elinde
bulunduran ülkelerin kurmuş olduğu OPEC oluşumunun yapısı, işleyişi ve bu
oluşumun işleyişinin dünya üzerindeki etkileri incelenmiştir

Anahtar Kelimeler

Petrol Endüstrileri, OPEC, petrol, Petrol ihraç eden ülkeler

Kaynakça

• ATMAN, S. (2006). Ekonomi Politik Dengede Petrol Fiyatları. Güvenlik Stratejisi Dergisi.DEMİR, İ. (2008, ARALIK). OPEC:GÜÇLÜ BİR KARTEL ? SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi(18), 231-246.EMEKLİER, B., & ERGÜL, N. (2010). PETROLÜN ULUSLARARASI İLİŞKİLERDEKİ YERİ:JEOPOLİTİK TEORİLER VE PETROPOLİTİK. Bilge Stratejisi, 2(3), 59-86.GÖZDEN, M. (2017). ENERJİ KAYNAKLARININ TÜKENEBİLİRLİĞİNİN EKONOMİK VE FİNANSAL AÇIDAN İNCELENMESİ. International Journal of Disciplines Economics & Administrative Sciences Studies, 3(4), 465-483.GÜNDOĞAN, H., & TOK, D. (2019). Petrole Bağımlı Ülkelerde Petrol Fiyatlarının Sanayi Üretimine Etkisi: Panel Nedensellik Çalışması. Ege Akademik Bakış, 19(1), 131-140.Hamilton, J. D. (2011). HISTORICAL OIL SHOCKS. NATIONAL BUREAU OF ECONOMIC RESEARCH, 2-51.KABLAMACI, B. (2011). PETROL VE EKONOMİ. İstanbul: Derin yayınları.KAYA, H. E. (2017, Mart). ULUSLARARASI ÖRGÜTLERİN İŞLEVLERİ:OPEC ÖRNEĞİ. III. IBANESS Kongreler Serisi, (s. 624-630). Edirne.Linkdln. (2019, mayıs). Linkdln Slade Share: https://www.slideshare.net/cedric_cedric/ham-petrol-fiyatlarabugdayci?next_slideshow=1 adresinden alındıOrganization of the Petroleum Exporting Countries. (2019, Mayıs 31). https://www.opec.org/opec_web/en/index.htm adresinden alındıÖZDEMİR, H. (2015). Avrupa Mantığı Avrupa Bütünleşmesinin Teori ve Dinamikleri. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.ÖZTÜRK, S., & KILIÇ, N. Ö. (2018, Nisan). PETROL FİYATLARI VE İKTİSADİ BÜYÜME:OECD ÜLKELERİ ÜZERİNE BİR ANALİZ. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(2), 138-149.SOLAK, A. O. (2012). PETROL FİYATLARINI BELİRLEYİCİ FAKTÖRLER. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 4(2), 117-124.Statista. (2019, Temmuz 07). https://www.statista.com/statistics/262858/change-in-opec-crude-oil-prices-since-1960/ adresinden alındıTürkiye Petrolleri. (2018). 2017 Yılı Ham Petrol ve Doğalgaz Sektör Raporu. İstanbul.www.bolgegundem.com. (2019, 05 10). https://www.bolgegundem.com/opec-nedir-ne-amacla-kuruldu-hangi-devletler-uyedir-174280h.htm adresinden alındıYALÇIN ERİK, N., & KOŞAROĞLU, Ş. M. (2016). TARİHSEL SÜREÇ BOYUNCA DEĞİŞEN PETROL FİYATLARI:ŞEYL GAZI ETKİSİ VE BAZI ÖNGÖRÜLER. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 17(2), 123-131-132-133.YANAR, R. (2017). OPEC ve PETROL FİYATLARI. Ortadoğu, 9(78), 74-77.YARDIMCI, P. (2014). ULUSLARARASI EKONOMİK KURULUŞLAR. ANKARA: Detay yayıncılık.YERGİN, D. (1999). PETROL. (K. TUNÇAY, Çev.) ANKARA: İŞ BANKASI YAYINLARI.