NİĞDE İLİNDE YETİŞEN TIBBİ VE AROMATİK BİTKİLERİN TURİZM DESTİNASYON PAZARLAMA ARACI OLARAK KULLANILABİLİRLİĞİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 2, 198 - 217, 29.12.2023

İsa Serhan Cihangir , Kadriye Alev Akmeşe , Halil Akmese

https://doi.org/10.56574/nohusosbil.1392458

Öz

Bitkiler, geçmişten günümüze hem alternatif ve uygulamalı tıp bilimlerinde medikal açıdan kullanılmakta, hem de beslenmenin önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Bitkilerin insan yaşamı üzerindeki çok yönlü etkisi, günümüz gastronomik bakış açısı ile destinasyona özgü ürünler olarak belirlenmelerini de beraberinde getirmektedir. Bu bağlamda çalışmanın amacı, Niğde ilinde yetişen tıbbi ve aromatik bitkilerin tespiti, fayda ve kullanım alanlarına yönelik bilgilerin analizini gerçekleştirmektir. Bu sayede bitkilerin destinasyon pazarlama aracı olarak kullanımına yönelik bir önerme ile literatüre katkı sunması beklenmektedir. Çalışmada ikincil verilerden yararlanılmıştır. Yararlanılan çalışmalar ışığında bitkilere yönelik tespitler gerçekleştirmek ve verilerin doğruluğunu kontrol etmek için arazi incelemeleri yapılmış, bu bağlamda nitel araştırma yöntemlerinden katılımcı gözlem tekniği kullanılmıştır. Çalışma sonucunda Niğde ili özelinde destinasyon pazarlama unsuru olarak kullanılabilecek 60 adet tıbbi ve aromatik bitkiye ulaşılmıştır. Bu bitkilerin faydaları ve kullanım alanları hakkında bilgiler alan yazına kazandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tıbbi ve Aromatik Bitkiler, Gastronomik ürün, Destinasyon Pazarlaması, Niğde

Kaynakça

• Akay, S. N., (2019), “Gastronomi Turizminin Destinasyon Çekicilik Unsuru Olarak İncelenmesi: Şirince Köyü Örneği”, (Yüksek Lisans Tezi), Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Nevşehir
• Akgün, B., Alma, M. H., Ertaş, M., ve Fidan, M. S., (2004, Eylül), “Kahramanmaraş Yöresinde Kullanılan Geleneksel Bitki Türleri ve Kullanım Yerleri”, Geleneksel Gıdalar Sempozyumu, Van, 305-310
• Armağan, M., Işık, M., İ. (2022) Karapınar (Konya) Tuzcul Alanlarındaki Kuraklığa Dayanıklı, Mera Islahında Kullanılabilecek Bitkiler, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Ereğli Tarım Bilimleri Dergisi, 67-74.
• Bardakoğlu, Ö., ve Pala, T., (2009), “Destinasyon Pazarlamasında Örgütlenme”, 10. Ulusal Turizm Kongresi Bildiri Kitabı, Detay Yayıncılık, Ankara
• Baser, K. H. (2015, 01). Sığırkuyruğu (Verbascum sp). https://www.researchgate.net/: https://www.researchgate.net/publication/291971839_Sigirkuyrugu_Verbascum_sp#fullTextFileContent adresinden alındı
• Badayman, M., Dinçel, E. ve Ünver-Alçay, A., (2018), “Çiriş Otu ve Türk Mutfağında Kullanımı”, Aydın Gastronomy, 2 (1), 51-55
• Berg, L. V., ve Braun, E., (1999), “Urban Competitiveness, Marketing and the Need for Organising Capacity”, Urban Studies, C:36, No: 6, s. 987-999
• Ceylan, F., ve Yücel, E. ,(2015), “Düzce ve Çevresinde Gıda Olarak Tüketilen Yabani Bitkilerin Tüketim Biçimleri ve Besin Öğesi Değerleri”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 15, 1-17
• Ceylan, F., Akar Şahingöz, S., (2019), “Yenilebilir Otlar Tüketim Alışkanlığı: Düziçi Örneği”, Journal of Tourism and Gastronomy Studies 7/3 (2019), 2204-2225
• Çelik Kader, B., (2020), “Destinasyon Pazarlamasında Yöresel Mutfağın Etkinliği: Üsküp Mutfağı”, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı Turizm İşletmeciliği Yüksek Lisans Programı, İstanbul
• Çetinkaya, N., ve Yıldız, S., (2018), “Erzurum’un Yenilebilir Otları ve Yemeklerde Kullanım Şekillerine Yönelik Bir Araştırma”, Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi Cilt: 2, Sayı: Ek.1, Bahar: 482-503, 2018 e-ISSN: 2602-3008 Çılgınoğlu, H., Aliu, D., ve Aliu, A., (2018), Gastronomi ve Mutfak Sanatında Baharatlar ile Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Kullanımı”, Ocak 2018SSRN Elektronik Dergisi, DOI: 10.2139 / ssrn.3304469, 1-11
• Deffner, A., ve Liouris, C., (2005), “City Marketing: A Significant Planning Tool for Urban Development in a Globalised Economy”, 45th Congress of the European Regional Science Association. Amsterdam
• Demir, E., (2017), “Salıpazarı İlçesinde Sebze Olarak Tüketilen Yabani Bitkilerin Toplanması ve Tanımlanması” (Yüksek Lisans Tezi), Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun
• Demirtaş, N., & Demirtaş, M. (2021). Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Ekoturizm Açısından Değerlendirilmesi: Çakşır (Ferula meifolia) Örneği. TUCADE - Turizm Çalışmaları Dergisi, 31-42.
• Dinçer, F. İ., Uğurlu, K., ve Çakmak, T. F., (2014), “Ekoturizm ve Gastronomi Turizminin Destinasyon Pazarlamasına Etkisi: Çorum Örneği”, Eko-Gastronomi Dergisi, 1(1), 19-35
• Ekici, A., (2014), “Eskişehir’in Bir Destinasyon Olarak Pazarlanmasında Hamamların Rolü”, (Yüksek Lisans Tezi), Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı Turizm İşletmeciliği Bilim Dalı, Eskişehir
• Eroğlu, S., (2018), “Turizmde Destinasyon Markalaşması: Niğde Üzerine Bir Uygulama”, (Yüksek Lisans Tezi), Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Nevşehir
• Gökçe, F., Sunar, H., ve Türkoğlu, A., (2017), “Doğal Çevrenin Korunmasında Bitki Müzelerinin Etkisi: Hatay Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Müzesi Örneği”, International Congress on Cultural Herıtage and Tourısm (ICCHT - 2017), 1129-1137
• Gönenç Güler, E., (2010), “Destinasyon Pazarlamasında Edirne Markalama Süreci” Detay Yayıncılık, Ankara
• Guil-Guerrero, J. L., Martinez, J. J. G., Isasa, ve M. E. T., (1998), “Mineral Nutrient Composition of Edible Wild Plants”, Journal of Food Composition and Analysis,11, 322-328
• Gürbüz, B., İpek, A., ve Ayvaz, N., (2011), “Türkiye Florasındaki Origanum Türlerinin Yayılış Alanları ve Ticareti”, Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi 4(2): 55-58
• Güzel, R., ve Özpınar, A., (2006), “Kur’an’da Adı Geçen Besinler”, Çelik Yayın Evi, İstanbul Hvass, K. A., (2014), “To Fund or not to Fund: A Critical Look at Funding Destination Marketing Campaigns”, Journal of Destination Marketing and Management, C: 3, No: 3, s. 173-179
• İlban, M. O., (2007), “Destinasyon Pazarlamasında Marka İmajı ve Seyahat Acentalarında Bir Araştırma”, (Doktora Tezi), Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir
• Karabak, S., (2017), “Economic and Socio-Cultural Importance of Edible Wild Species”, Anadolu 27 (2) , 26 – 38
• Kadıoğlu, S., Kadıoğlu, B., ve Kaya, C., (2010), “Erzurum Yöresinde Geleneksel Olarak Tüketilen Bazı Yabani Bitkiler ve Kullanım Şekilleri”, The 1st International Symposium On “Traditional Foods From Adriatic To Caucasus”, 1517 April 2010, Tekırdag/Turkey, 720-722
• Karaca, O. B., Yıldırım, O., ve Çakıcı, C., (2015), “Gastronomi Turizminde Otlar, Ot Yemekleri ve Sağlıkla İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme”, Journal of Tourism and Gastronomy Studies 3/3 (2015) 27-42
• Kavacık, M., Kurar, İ. (2022) Innovation Management Practices and Benefit of Innovation Management in The Accomodation Industry, Necmettin Erbakan Üniversitesi FiveZero dergisi, Cilt:2, Sayı: 2, 60-81.
• Kendir, G., ve Güvenç, A., (2010), “Etnobotanik ve Türkiye’de Yapılmış Etnobotanik Çalışmalara Genel Bir Bakış”, Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 30 (1), 49-80
• Kılıç, S., (2007), “Destinasyon Pazarlamasında Marka Stratejileri ve Kütahya Örneği”, (Yüksek Lisans Tezi), Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya
• Kocaman, E., M., Çobantürk, M., ve Akman, T., (2019), “Kendiliğinden Yetişen Otların Tüketiminde Yaşanılan Yerin Etkisi”, IV. İnternational Gastronomy Tourism Studies Congress, 19-21.September 2019, Nevşehir, 2362-41
• Kozak, N., (2008), “Turizm Pazarlaması”, Detay Yayıncılık, 2. Baskı, Ankara
• Kök, A., Kurnaz, A., Akyurt Kurnaz, H., ve Karahan, S., (2020), “Ege Otlarının Yöresel Mutfaklarda Kullanımı), Journal of Tourism Intelligence and Smartness, Year (Yıl): 2020 Volume (Cilt): 3 Issue (Sayı): 2 Pages (Sayfa): 152/168
• Limburg, B. V., (1998), “City Marketing: A Multi-Attribute Approach”, Tourism Management, C: 19, No: 5, s. 475-477
• Maranki, A., ve Maranki, E., (2008), “Kozmik Bilim Işığında Şifalı Bitkiler”, Mozaik Yayınları, İstanbul
• Özdemir, G., (2008), “Destinasyon Pazarlaması”, Detay Yayıncılık, Ankara
• Özdemir, G., (2014), “Destinasyon Yönetimi ve Pazarlaması”, Detay Yayıncılık, Ankara
• Özer, M., (2001), “Alternatif Tıp ve Şifa Sofrası”, Bürde Yayınları, İstanbul
• Özer, M., (2017), “Tabiat Eczanesi Şifalı Bitkiler Ansiklopedisi”, Hayat Yayın Grubu, İstanbul
• Özer, Ö., (2012), “Destinasyon Tercihinde Pazarlama Karması Bileşenlerinin Rolü: Dalyan Örneği”, İşletme Araştırmaları Dergisi, C: 4, No: 1, s. 163-182
• Özyiğit, İ. İ. (2021) “Tarım Topraklarında Ağır Metaller; Kökenleri, Yayılışları ve Etkileri”, Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Tarım Bilimleri Dergisi, Cilt:1, Sayı:1, 46-72.
• Pamuk, A., (1999), “Resimli Şifalı Bitkiler ile Tedavi Atlası”, Pamuk Yayıncılık, İstanbul
• Pilevneli, M. (2023, 05 12). ÖZ BE ÖZ BİZDEN, KARDELEN (GALANTHUS) VE ÇİĞDEM (CROCUS) – VİZYON DEKORASYON. Bahçevan: http://bahcevan.com/ozbeoz-bizden-vizyon-dekorasyon adresinden alındı
• Saraç, M. E., (2005), “Doğanın Şifalı Eli”, Doğan Kitap, İstanbul
• Saraçoğlu, İ. A., (2008), “Tıbbi Bitkiler Rehberi”, Gün Ofset, İstanbul
• Shin,T., Fujikawa, K., Moe, A-Z. and Uchiyama, H., (2018) “Traditional Knowledge of Wild Edible Plantswith Special Emphasis on Medicinal Uses İnsouthern Shan State”, Myanmar, Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine, 14, 48
• Sürücüoğlu, M.S., ve Özçelik, A.Ö., (2005), “Eski Türk Besinleri ve Yemekleri”, İçinde: K. Toygar ve N. Berkok Toygar (Ed.), Türk Mutfak Kültürü Üzerine Araştırmalar. Türk Halk Kültürünü Araştırma ve Tanıtma Vakfı Yayınları, Yayın No: 34. Ankara: Birlik Matbaacılık, ss. 7-54
• Şengül, S., ve Türkay, O., (2016), “Yöresel Mutfak Unsurlarının Turizm Destinasyonu Seçiminde Rolü (Mudurnu Örneği)”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 29, 63-86
• Şimşek, A., Durmuş, E. N. İ., Çakmak, S. D., (2020), “Yenilebilir Otlar ve Mutfakta Kullanım Şekilleri: Kastamonu Örneği”, Tourism and Recreation, To & Re 2020, 2 (1) 8-12
• Urhan, Y., Ege ,M-E., Öztürk, B. ve Elgin-Cebe, G., (2016), “Türkiye Gıda Bitkileri Veritabanı”, Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 40(2), 43-57
• URL-1. (2023, 04 05). Tıbbi Adaçayı - Salvia Officinalis. Karaca Tıbbi Bitkiler: https://www.karacatibbibitkiler.com.tr/adacayi-7 adresinden alındı
• URL-2. (2018, 10 25). Alıç – Crataegus monogyna. bitki market: https://www.bitki.market/alic/alic-crataegus-monogyna/ adresinden alındı
• URL-3. (2022, 10 10). ANASON (Pimpinella anisum). Tarbigem: https://www.tarbigem.com.tr/urunler/tibbi-ve-aromatik-baharat-bitkiler/anason-pimpinella-anisum adresinden alındı
• URL-4. (2022, 08 30). Tilki Kuyruğu Otu, At Kuyruğu Otu Nedir? Bitkisel Bilgiler: https://bitkiselbilgiler.com/tilki-kuyrugu-otu/ adresinden alındı
• URL-5. (2023, 02 23). Agropyron Repens Nedir? https://www.sorhocam.com/: https://www.sorhocam.com/tag.asp?sid=7841&agropyron-repens-nedir.html adresinden alındı
• URL-6. (2022, 12 30). Conium Maculatum (Baldıran). Kocaeli Bitkileri: https://kocaelibitkileri.com/conium-maculatum/ adresinden alındı
• URL-7. (2022, 12 28). Lamium album. yabanicicekler.com: http://yabanicicekler.com/flower/lamium-album-155 adresinden alındı
• URL-8. (2022, 12 20). Beşparmak Otu nedir? Faydaları nelerdir? Sağlık Aktüel: https://www.saglikaktuel.com/bitki-ansiklopedisi-besparmak-otu-nedir-faydalari-nelerdir-1486.htm adresinden alındı
• URL-9. (2023, 01 25). Çöpleme. Gardena: https://www.gardena.com/tr/bahce-hayati/bahce-dergisi/copleme/ adresinden alındı
• URL-10. (2015, 01 23). Böğürtlenin Faydaları. Şifalı Bitkiler- Alternatif Tıp: https://bitkilerin-faydalari.blogspot.com/2015/01/bogurtlenin-faydalari.html adresinden alındı
• URL-11. (2017, 01 12). CİVANPERÇEMİ ÇİÇEĞİ ( Achillea ). cittaslow botanik park: https://kadirbekci53.blogspot.com/2017/01/civanpercemi-cicegi-achilea.html adresinden alındı
• URL-12. (2023, 03 12). Fragaria vesca Wild strawberry. Royal Botanic Gardens Kew Gardens: https://www.kew.org/plants/wild-strawberry adresinden alındı
• URL-13. (2018, 4 28). Ebegümeci. Sofra: https://www.sofra.com.tr/sozluk/baharat/ebegumeci adresinden alındı
• URL-14. (2023, 03 15). Apple Aroma. Aroma: http://en.aroma.com.tr/products/detail/Apple-Aroma/18 adresinden alındı
• URL-15. (2023, 4 15). Fesleğen ve Reyhan (Ocimum basilicum). Adan Zye Bitkiler Dünyası: https://azbitki.com/ocimum-basilicum adresinden alındı
• URL-16. (2018, 12 24). Kenger (Gundelia Tournefortii). drnatureco: https://www.drnatureco.com/kenger-gundelia-tournefortii/ adresinden alındı
• URL-17. (2023, 05 12). Kökboya Bitkisi Rubia Tinctorum. Ali Botanik A. Ş.: https://www.alibotanik.com/urun/kokboya-bitkisi-rubia-tinctorum adresinden alındı
• URL-18. (2023, 01 30). Polygonum bistorta - Kurt Pençesi. Alternatif Terapi : https://www.alternatifterapi.com/icerik/kurt-pencesi adresinden alındı
• URL-19. (2023, 03 11). Kuşkonmaz Nedir ve Faydaları Nelerdir? Ella Farma: https://ellafarma.com.tr/kuskonmaz-nedir-ve-faydalari-nelerdir/ adresinden alındı
• URL-20. (2013, 06 02). Madımak Otu. Çiçek Bloğu: https://cicekblogu.wordpress.com/2013/06/02/madimak-otu/ adresinden alındı
• Ülker, E., (2010), “Destinasyon Pazarlamasında Destinasyon Seçimi Karar Verme Süreci Üzerine Bir Çalışma: Bozcaada Örneği”, (Yüksek Lisans Tezi), Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne
• Ünlü, B., ve Yüzbaşıoğlu, N., (2006), “Doğanın Mucizesi Şifalı Bitkiler”, Boyut Yayın Grubu, İstanbul
• Warnaby, G., (1998), “Marketing UK Cities as Shopping Destinations: Problems and Prospects”, Journal of Retailing and Consumer Services, C: 5, No: 1, s. 55-58
• Yergaliyeva, A., (2011), “Destinasyon Markalaşma Sürecinde Yerel Mutfağın Yeri (Uralsk Bölgesi’ndeki Restoranlar Üzerine Bir Araştırma)”, (Yüksek Lisans Tezi), Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Anabilim Dalı, Balıkesir
• Yeşiltaş, M., (2013), “Destinasyon Yönetimi”, Anadolu Üniversitesi Web-Ofset, 1. Baskı, Eskişehir
• Yıldırım, R., (2014), “Tabiat Eczanesinden Şifalı Bitkiler”, Yediveren Yayınları, İstanbul
• Yiğit, S., ve Doğdubay, M., (2017), “Destinasyon Pazarlama Sürecinde Presidia Ürünlerin Etkisi”, Journal of Recreation and Tourism Research, 4 (1), 39-48
• Yiğit, S., ve Bucak, T., (2017), “Yöresel Ürünlerin Destinasyon Pazarlamasına Etkisi: Mardin Bulguru İçin Bir Model Önerisi”, Mardin Artuklu Üniversitesi, 18. Ulusal Turizm Kongresi “Kültür Turizmi”, 18-22 Ekim 2017, Syf: 679-688, Detay Yayıncılık
• Zağralı, E., (2014), “Destinasyon Çekicilik Unsuru Olarak Mutfak Turizmi (İzmir Yarımadası Örneği)”, (Yüksel Lisans Tezi), İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, İzmir