Öğretmenin benimsediği değerlerin öğrenme sürecine etkisi

Yıl 2020, Sayı: 4, 14 - 24, 30.06.2020

Mehmet Bayır

Öz

İnsan denince ahlak, ahlak denince insan akla gelmektedir. Ahlak insanla anlaşılan bir kavram, insan da ahlakla anlam kazanan bir varlıktır. Ahlak bir toplumsal öğrenmedir. Çocuk, nerede nasıl davranılması gerektiğini okulda öğretmenlerinden, ailede ebeveynlerinden, sokakta akranlarından, toplumsal yaşamda yetişkinlerden ve yaşantılardan öğrenmektedir. Bu öğrenmelerin hepsi birer eğitimdir. Bu bakımdan ahlak, eğitimin merkezi meselesidir. İnsan, ahlakın öznesidir. Ahlakı düzenleme, değiştirme ve yeniden inşa etme gücüne sahip tek varlıktır. Okul, bireye ahlaki davranış kazandırılmasında destekleyici bir unsurdur. Küreselleşmenin dönüştürücü gücünün etkisiyle değişime uğrayan öğretmenin rolü, rehberlik yapmak, öğrencide öğrenme arzusunu uyandırmaktır. Değerler insan davranışlarına, düşünce ve kararlarına yön vermektedir. Değerler, nasıl yaşamamız gerektiğini, neyin anlamlı ya da anlamsız olduğunu telkin ederler. İnsan neye değer verirse ona ilgi gösterir ve yönelir. Özgürlüğü değer olarak kabul eden bir öğretmen, başkalarının haklarına ve özgürlüklerine saygı gösteren, kendini özgürce ifade edebilen, düşünebilen, sorgulayabilen ve en önemlisi kendini özgür hissedebilen bireyler yetiştirme gayesine yönelir. Bu bakımdan öğrencilerin perspektifi ve hayat felsefesi, öğretmenin sahip olduğu değerler kadardır denilebilir. Bu çalışmanın ilk bölümünde örgütsel olarak eğitim sistemi ve okulların fonksiyonları ile Türk modernleşme tarihi sürecindeki eğitim yaklaşımları ele alınmaktadır. İkinci bölümde ahlak felsefesi temelinde ahlak kuramları irdelenmekte, öğretmen ahlakı kritik ve analitik bir bakış açısıyla değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

eğitim, öğretmen, ahlak, küreselleşme, bilgi toplumu

The effect of the values adopted by teachers on the learning process

Öz

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Öğretmen, Ahlak, Küreselleşme, Bilgi Toplumu

Kaynakça

• Akça, G. (2003). Küreselleşme ve ulus-devlet. Selçuk İletişim, 3(1), 74-81.
• Aktan, C. C. (2009). Ahlak ve ahlak felsefesine giriş. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 1(1), 38-59.
• Aydın, M. (2017). Namık Kemal’de “Terakki” ve “Maarif” düşüncesi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 53(2), 451-477.
• Balay, R. (2004). Küreselleşme, bilgi toplumu ve eğitim. Ankara üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 61-82.
• Bauman, Z. (2012). Küreselleşme: Toplumsal sonuçları (A. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bayır, M. (2019). Küresel tüketim toplumu ve küreselleştirici araçları. Nosyon: Uluslararası Toplum ve Kültür Çalışmaları Dergisi, 2, 11-33.
• Birkök, M.C. (2019). Değerler sınıflandırması. Journal of Human Sciences, 16(2), 493-49.
• Cüceloğlu, D. & Erdoğan, İ. (2016). Öğretmen olmak. İstanbul: Final Kültür Sanat Yayınları.
• Dewey, J. (2014). Deneyim ve eğitim (S. Akıllı, Çev.). Ankara: ODTÜ Yayıncılık.
• Durğun, S. (2008). İnsan sermayesinden insan yeterliliklerine: Ahlâk, insan ve eğitim olgularının değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 128-150.
• Ergün, M. (2008). Prens Sabahattin Bey’in eğitim üzerine düşünceleri. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 1(2), 1-9.
• Güngör, E. (1997). Ahlak psikolojisi ve sosyal ahlak. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Hülür, H. (2000). Küreselleşme ve toplumbilimsel kavramlaştırma sorunu. Selçuk İletişim Dergisi, 1(2), 27-36.
• Hülür, H. (2006). Bilimde yöntemciliğin reddi ve çoğulculuk: Feyerabend’in epistemolojik Dadaizmi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 199-217.
• Kan, Ç. (2009). Değişen değerler ve küresel vatandaşlık eğitimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(3), 895-904.
• Kulaksızoğlu, A. (1995). Öğretmenlik mesleğinin ahlak ilkeleri konusunda bir deneme. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(7), 185-188.
• Meder, M. (2001). Bilgi toplumu ve toplumsal değişim. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(9), 72-81.
• Memişoğlu, S. P. (2014). Sınıf ortamında öğrenme öğretme sürecinin yönetimi. M. Çelikten & M. Teyfur (Ed.), Yapılandırıcı yaklaşıma göre sınıf yönetimi (s. 185-202) içinde. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Mills, C. W. (2016). Sosyolojik tahayyül (Ö. Küçük, Çev.). İstanbul: Hil Yayınları.
• Oğuz, E. (2012). Öğretmen adaylarının değerler ve değerler eğitimine ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 1309-1325.
• Öktem, Ü. (2007). Kant ahlakı. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümü Dergisi, 18, 11-22.
• Özdemir, S. Mehmet (2011). Toplumsal değişme ve küreselleşme bağlamında eğitim ve eğitim programları: kavramsal bir çözümleme. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 85-110.
• Rorty A. O. (1999). The nature of morality and moral education. J. M. Halstead & T. H. McLaughlin (Ed.), Education in morality (s. 7-23) içinde. London & New York: Routledge.
• Schlechty, P. C. (2011). Okulu yeniden kurmak (Y. Özden, Çev.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Şişman, M. (2007). Örgütler ve kültürler: Örgüt kültürü. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Taslaman, C. (2014). Ahlak, felsefe ve Allah. İstanbul: İstanbul Yayınevi.
• Türer, C. (2014). Ahlaktan eğitime: Yine ahlak. Felsefe Dünyası, 2, 5-29.
• Yayla, A. (2005). Kant’ın ahlak eğitimi anlayışı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 38(1), 73-86.
• Yılmaz, B. (1998). Bilgi toplumu: Eleştirel bir yaklaşım. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 15(1), 147-158.