Culture industry and Mevlana capitalism

Yıl 2020, Sayı: 6, 88 - 98, 31.12.2020

Serap Kayalı

Öz

The aim of this study is to examine the cultural images marketed by focusing on the transformation of the values attributed to Mevlana in the context of the culture industry. In order to better understand the basic problems, the culture industry will be evaluated in a theoretical framework and an evaluation will be made in the light of concepts such as the Frankfurt School, critical theory, culture industry, false consciousness formation, by going through the Mevlana typology. In this study, marketing of culture and the cultural transformation it brings; It will be explained with literature review and various examples created by using various books, articles, symposiums and notifications, theses, websites and visual resources. come together to form the cultural integrity of that society. It is not possible to explain cultural changes and transformations, cultural imperialism, commodification, the evolution of spiritual values into commercial commodities without individuals and human types, to place them on a certain basis and to understand the main joke. Therefore, it would be reasonable to describe the concept of marketed culture with the Mevlana figure. Only with Turkey, but not limited carrying a universal value represented by Rumi and spiritual values it has occurred to a particular process and accumulate today to lose its importance lost value this experience and began to become a product of popular culture. Although these transforming cultural dynamics have brought about faith tourism and the development of the industry in an economic context, some of the values attributed to it are merely symbols. Konya culture and the perception of Mevlana, which has created itself with some signs, is the clearest example of this.

Anahtar Kelimeler

Culture Industry, Mevlana, the sociology of consumption, populer culture, Frankfurt School

Kültür endüstrisi ve Mevlana kapitalizmi

Öz

Bu çalışmanın amacı kültür endüstrisi bağlamında Mevlana’ya atfedilen değerlerin dönüşümünü odağa alarak pazarlanan kültür imgelerini incelemektir. Temel sorunların daha iyi anlaşılabilmesi amacıyla, kültür endüstrisi teorik çerçevede değerlendirilip Mevlana tipolojisi üzerinden gidilerek, Frankfurt Okulu, eleştirel teori, kültür endüstrisi, sahte bilinç oluşumu gibi kavramlar ışığında bir değerlendirme yapılmıştır. Bu çalışmada kültürün pazarlanması ve bunun da beraberinde getirdiği kültür dönüşümü; çeşitli kitaplardan, makalelerden, sempozyum ve bildirilerden, tezlerden, internet sitelerinden ve görsel kaynaklardan yararlanarak oluşturulan literatür taraması ve çeşitli örneklerle açıklanmıştır. Yaşama tarzı içindeki davranışlar, alışkanlıklar, ahlâk, inanç, sanat, hukuk, gelenekler, görenekler vs. bir araya gelerek o toplumun kültür bütünlüğünü oluşturur. Kültürel değişim ve dönüşümleri, kültür emperyalizmini, metalaşmayı, manevi değerlerin ticari metaya evrilmesini bireyler ve insan tipleri olmadan açıklamak, belli bir temele yerleştirmek, ana esprisini anlamak mümkün değildir. Bu nedenle pazarlanan kültür kavramını Mevlana figürüyle anlatmak mantıklı olacaktır. Sadece Türkiye’yle sınırlı kalmayıp evrensel bir değer taşıyan Mevlana’nın temsil ettiği Mevlevilik ve manevi değerler belli bir süreç ve birikimle meydana gelmiş, günümüzde bu birikim değer kaybederek önemini yitirmeye ve popüler kültürün bir ürünü haline gelmeye başlamıştır. Dönüşen bu kültürel dinamikler inanç turizmini, ekonomik bağlamda endüstrinin gelişmesini ortaya çıkarmış olmasına karşın değer atfedilen birtakım ögelerin de sadece bir sembol olmasına neden olmuştur. Bazı göstergelerle kendini var eden Konya kültürü ve Mevlana algısı bunun en açık örneğidir.

Anahtar Kelimeler

Kültür Endüstrisi, Mevlana, Tüketim kültürü, Frankfurt Okulu, popüler kültür

Kaynakça

• Adorno, T. (2003-Yaz). Kültür Endüstrisini Yeniden Düşünürken.Cogito Dergisi,(36), (B. O. Doğan, Çev.)
• Aksoy, S. (2019). Kültür Endüstrisi Güdümünde Boş Zaman Pratiklerinde Tektipleşme: “Keyif” Etiketi İle Yapılmış Instagram Paylaşımları Üzerine Bir İnceleme. Akdeniz İletişim Dergisi, 601-622.
• Avcıoğlu, G. Ş. (2013). Türkiye’de Yaşayan Kafkas Toplulukların Sosyo-Kültürel Özellikleri Üzerine Bir Değerlendirme. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi(30), 55-66.
• Bottomore, T. (1997). Frankfurt Okulu. Ankara: Vadi Yayınları.
• Coşgun, M. (2012). Popüler Kültür ve Tüketim Toplumu. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(1), 837-850.
• Derin Sayfa. (2012, 10 31). 09 11, 2020 tarihinde http://www.derinsayfa.com/2012/10/ya-al-gotur-geri-kalanm-ya-da-gel.html adresinden alındı
• Dikici, E., & Sağır, A. (2012). Antalya’da İnanç Turizminin Sosyolojik Çözümlemesi: Demre-Myra Örneği. KMÜ Sosyal ve Ekonomi̇k Araştırmalar Dergi̇si, 14(22), 35-43.
• Hatipler, M. (2017). Postmodernizm, Tüketim,Popüler Kültür ve Medya. Bilgi Dergisi, 34, 32-50. Kahraman,H.(2007).Kitle Kültürü Kitlelerin Afyonu.İstanbul:Agorakitaplığı Yayıncılık.s.205.
• Koluaçık, İ. (2017). Eleştirel Teorisyenlerin Kültür Endüstrisi Kavramı Çerçevesinde Sanata ve Sinemaya Yaklaşımları. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi (AKAR), 2(3), 135-156.
• Mevlana. (tarih yok). 09 11, 2020 tarihinde https://gramho.com/explore-hashtag/kafestir adresinden alındı
• Mevlana Sözleri. (tarih yok). 09 11, 2020 tarihinde https://kuaza.com/resim-galerileri/resimli-yazilar/resimli-mevlana-sozleri-mevlana-sozleri-2019/attachment/cahille-girme-munakasaya-ya-sinirini-ziplatir-tavana-ya-da-yazik-olur-adabina adresinden alındı
• Özcan, E. (2017). Popüler Kültüre Bakarken Gündelik Hayatı & Mikro Direnç Pratiklerini Görmek. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 162-183. Resimli Mevlana Sözleri. (tarih yok). Eylül 11, 2020 tarihinde https://resimlimevlanasozleri.com/soz/ask-nedir-bilmiyorsan/amp/ adresinden alındı
• Savut, E. (2016). Kültür Endüstrisi: Kamusal Alanın Tüketimi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(23), 15-28. Schopenhauer,A.(2016).Okumak,Yazmak ve Yaşamak Üzerine.İstanbul:Say Yayınları.s.65
• Sevilen Sözler. (tarih yok). 09 09, 2020 tarihinde https://www.sevilensozler.com/oku-bozuk-olunca-maya-ne-ar-tanir-ne-de-haya-229 adresinden alındı
• Slattery, M. (2015). Sosyolojide Temel Fikirler. İstanbul: Sentez Yayıncılık.
• Yurdigül, Y., Yurdigül, A., & Batur, M. (2015). Frankfurt Okulu’nda Birey ve Toplum: İnsanın Şeyleşmesi ve Kültürün Metalaşması Üzerine Eleştirel Okumalar. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 97-110.