İmparatorluktan cumhuriyete toplumsal ve kültürel dinamikler

Yıl 2020, Sayı: 5, 1 - 12, 30.12.2020

Bünyamin Ayhan

Öz

Bu çalışma Gürsoy Akça’nın çalışmaları etrafında Osmanlı toplumsal yapısının birikimi ve cumhuriyete yolculukta geçirdiği aşamalar ile cumhuriyetin mevcut sosyo-ekonomik ve kültürel yapısında dinamikler ele alınacaktır. Özellikle tarih, meşruiyet, kültür, devlet ve toplum sistemi ile bu sistem oluşturan araçları nasıl değerlendirdiği ve bu araçlarla mevcut toplumsal yapıyı nasıl okuduğu ortaya konulacaktır. Akça’nın çalışmaları hem teoloji hem sosyoloji hem de antropoloji alanında yetkin olmasını sağlarken aynı zamanda okuyucuya da Osmanlıdan cumhuriyete süreklilik ve toplumsal ayrışmaların da izleklerinin takip edilmesini kolaylaştırmıştır. Bu açıdan toplumsal organizasyon formlarından olan Ahilik de bugüne aktardıkları da önemlidir. Yapısal örgütlenme yerine kültürel simge ve sembollerin sürekliliğini savunan Akça, kültür, devlet, hukuk ve bilgi gibi araçların ulus devlet süreci perspektifinden değil bir sürekliliğinin ve aynı zamanda toplumsal ve kültürel dinamiklerin aynı minval üzere devam etmesi olarak düşünce yapısında yer almasını savunur. Bu açıdan Akça’nın eserleri; dün Osmanlı Dönemi, bugün dünden gelen gelenekler ve yarın ulus-devlet bununla bağlantılı olgular toplumsal süreçlerle ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Gürsoy Akça, Osmanlı Devleti, Türkiye Cumhuriyeti, Toplum, Kültür, Süreklilik

Teşekkür

katkılarınız için teşekkür ediyorum

Social and cultural dynamics from the empire to the republic

Öz

In this study, the accumulation of the Ottoman social structure and the stages which went through in the journey to the republic and the dynamics in the current socio-economic and cultural structure of the republic are going to be discussed around the works of Gursoy Akca. Specifically, history, legitimacy, culture, state and social system and how he evaluated the tools that make up this system and how he read the existing social structure with these tools will be revealed. While Akca’s studies enabled him to be competent in both theology, sociology and anthropology, it also facilitated the reader to follow the traces of continuity and social separations from the Ottoman to the republic. In this respect, ‘Ahilik’, which is one of the forms of social organisation, and what he has transferred to the now is significant. Defending the continuity of cultural figures and symbols instead of structural organisation, Akca advocates that the means such as culture, state, law and knowledge should be included in the mindset as a continuity of the nation-state process and at the same time social and cultural dynamics continue in the same manner. In this respect, Akca’s works; yesterday the Ottoman Period, today’s traditions from yesterday and the nation-state tomorrow” will be dealt with by social processes.

Anahtar Kelimeler

Gürsoy Akça, Ottoman State, Rebuplic of Turkey, Social, Culture, Continuity

Kaynakça

• Akça, G. (2003d). Küreselleşme ve ulus devlet. Selçuk İletişim, 3(1), 74-81.
• Akça, G. & Demirpolat, A. (2003c). Heterodoxy-orthodoxy tartışmaları ve Türk fütüvvet teşkilatı (ahilik). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10, 203-214.
• Akça, G. & Hülür, H. (2004). Osmanlı-Türk düşüncesindeki Doğu-Batı imgelerini küreselleşme tartışmaları bağlamında yeniden düşünmek. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 16, 259- 282.
• Akça, G. & Hülür, H. (2006). Osmanlı hukukunun temelleri ve Tanzimat dönemindeki hukuksal yeniliklerin sosyo-politik dinamikleri. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 19, 296-321.
• Akça, G. & Hülür, H. (2007). Tanzimattan cumhuriyete siyasal ve hukuksal yapının modernleşmesi. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 21, 235- 269. Akça, G. & İnce, Y. (2015) Klasik Osmanlı çağında tarih meşruiyet ve rüya. Konya: Palet Yayınları.
• Akça, G. & Vurucu, İ. (2010). Çok kültürlülük tartışmaları, toplumsal bütünlük kaygısı ve yeniden milletleşme- Kazakistan halkı asamblesi örneği. Manas Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 24, s. 13- 42.
• Akça, G. & Vurucu, İ. (2016b). Anadilde eğitim hakkı ve ulus devlet sistemlerinde uygulanabilirliği. Ayşe Günkut Vurucu, Gürsoy Akça & İkbal Vurucu (Ed.), Doğrudan Batıya devletler, topluluklar, farklılıklar (s. 471-499) içinde. İstanbul Aygan Yayıncılık.
• Akça, G. & Vurucu, İ. (2016c). Çok kültürlülük tartışmaları, toplumsal bütünlük kaygısı ve yeniden milletleşme- Kazakistan halkı asamblesi örneği. Ayşe Günkut Vurucu, Gürsoy Akça & İkbal Vurucu (Ed.), Doğrudan Batıya devletler, topluluklar, farklılıklar (s. 77-106) içinde. İstanbul Aygan Yayıncılık.
• Akça, G. (2016d). Çokkültürlü eğitim ve toplumsal-siyasal sonuçları: görüşler uygulamalar ve değerlendirmeler. Ayşe Günkut Vurucu, Gürsoy Akça & İkbal Vurucu (Ed.), Doğrudan Batıya devletler, topluluklar, farklılıklar (s. 539-562) içinde. İstanbul Aygan Yayıncılık.
• Akça, G. (2003a). Ahilik geleneği ve günümüz Fethiye esnafı (Yayınlanmamış doktora tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. Akça, G. (2003b). Ahilik Geleneği ve Günümüz Fethiye Esnafı, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı 14, s. 209-219.
• Akça, G. (2005). Modernden postmoderne kültür ve kimlik. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 15, s. 1-24.
• Akça, G. (2005). Postmodernite ve ulus devlet. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, VII (2), 245-271.
• Akça, G. (2007). Osmanlı millet sisteminin dönüşümü. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, 6(1), 57-68.
• Akça, G. (2010) Osmanlı devletinde bilgi ve iktidar. Konya: Palet Yayınları.
• Akça, G. (2011). Küreselleşme anaforunda ulus-devletler, milletler ve milliyetçilikler. İkbal Vurucu & Mustafa Yiğit (Ed.), Kamu ruhu: Postmodern kimliksizliğe karşı duruşlar (s. 77- 133) içinde. Konya: Palet Yayınları.
• Akça, G. (2013). Devlet, demokrasi ve çokkültürlülük. Vedat Erden & İkbal Vurucu (Ed.), Türk Ocaklarının 100. yılında milliyetçilik ve kimlik tartışmaları (s. 67-96) içinde. Konya: Türk Ocakları Konya Şubesi Kültür Yayınları.
• Akça, G. (2013). Devletler, toplumlar ve çoğulculuk tartışmaları: Gerçekler kurgular. Yeni Türkiye Yeni Anayasa Özel Sayısı, 50, 478- 491.
• Akça, G. (2016a). Tarihin bilimsel mahiyeti tartışmaları. Gürsoy Akça & İkbal Vurucu (Ed.), Savaş ve toplum: Savaş üzerine yazılar (s. 83-110) içinde. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Akça, G. (2017). Fütüvvetçilikte ve Türk fütüvvetçiliğinde (ahilik) ideal insan ve ahlâkı. Turkish Studies, 12(3), 41-58.
• Demirpolat, A. & Akça, G. (2004). Ahilik ve Türk sosyo-kültürel hayatına katkıları. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 15, 355-376.