Yeni toplumsal hareketler ve dijital medya

Yıl 2022, Sayı: 9, 81 - 95, 30.06.2022

Adeviye Uzunoğlu

Öz

Toplumdaki insanlar karşılıklı etkileşim ve iletişim içinde bulunmaktadır. Bu etkileşim ve iletişim sonucu belirli eylemler gerçekleşmekte, bu eylemler ortak bir düşünce etrafında birliktelikler oluşturmaktadır. Bireylerin istekleri toplumda cevap bulamadığı takdirde çatışmalar meydana gelmekte ve bu çatışmalar toplumsal hareketlerin ortaya çıkmasını sağlamaktadır. Teknolojik gelişmeler hayatımızın birçok alanında etkili olmuştur. Bu etki toplumsal hareketleri de etkilemiş ve yeni toplumsal hareketlerin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Yeni toplumsal hareketler, eski toplumsal hareketlerden birçok açıdan farklılaşmaktadır. Öte yandan yeni toplumsal hareketlerin ortaya çıkmasında birden çok neden bulunmaktır. Bunlar arasında en önemlisi teknolojik gelişmelerdir. Bununla birlikte ekonomik-politik alandaki dönüşümler ve toplumsal alandaki dönüşümler büyük oranda etkilidir. Toplumsal hareketlerin sosyal medya ile birleşmesi dijital aktivizm kavramını hayatımıza sokmuştur. Her an elimizin altında bulunan akıllı telefonlar yeni toplumsal hareketlere ve dijital aktivizme katılımı oldukça kolaylaştırmıştır. Bu kolaylık sayesinde tüm dünyada etkili olan akımlar ortaya çıkmakta ve bunlar kamuoyunu etkilemektedir. Bu noktada çalışma toplumsal hareketleri, yeni toplumsal hareketleri, yeni toplumsal hareketler ve eski toplumsal hareketler arasındaki farkları, yeni toplumsal hareketlerin medya ile etkileşimini ve dijital aktivizmi açıklamayı amaçlamıştır. Çalışma, günümüzde büyük ses getiren ve küçükten büyüğe toplumun birçok kesimini etkileyen yeni toplumsal hareketleri ve dijital aktivizmi açıklaması açısından önemlidir. Yeni toplumsal hareketler konusu ampirik bir analiz yerine, mevcut çalışmalar derlenerek ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal hareketler, yeni toplumsal hareketler, aktivizm, dijital aktivizm, dijital medya

New social movements and digital media

Öz

People in society interact and communicate with each other. As a result of this interaction and communication, certain actions take place, these actions form associations around a common thought. If the wishes of individuals do not find answers in society, conflicts occur and these conflicts enable social movements to emerge.Technological advances have been influential in many areas of us life.This effect also affected social movements and led to the emergence of new social movements.New social movements differ from old social movements in many ways.On the other hand, there is more than one reason for the emergence of new social movements. The most important of these are technological developments. However,transformations in the economic-political sphere and social transformations are largely effective. The merger of social movements with social media has introduced the concept of digital activism into our lives. Smartphones at our disposal at any time have made it very easy to participate in new social movements and digital activism. Thanks to this convenience, the currents that are effective all over the world are emerging and they affect public opinion. At this point, the study aimed to explain social movements, new social movements, differences between new social movements and old social movements, the interaction of new social movements with the media and digital activism. The study is important for explaining new social movements and digital activism that are a big popular today and affect many segments of society, from small to large. Instead of an empirical analysis, the subject of new social movements has been discussed by compiling existing studies.

Anahtar Kelimeler

Social movements, new social movements, activism, digital activism, digital media

Kaynakça

• Adıgüzel, O. H. (2019). Yeni toplumsal hareketlerde yeni medya etkisi: kuzey ormanları savunması örneği. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, Uluslararası Türk Dünyası Basın Sempozyumu Özel Sayısı, 7, 1655-1674
• Adıyaman, Ş. (2021). Yeni toplumsal hareketler bağlamında gezi parkı olayları’nın alternatif medya ve ana akım medyada sunulma biçimlerinin karşılaştırmalı analizi (Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Aksu, O. (2017). Yeni toplumsal hareketler bağlamında sosyal medya kullanımı analizi: Kadın dernekleri. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Derneği. 3(3), 146-159.
• Aktan, E. (2018). Instagram kullanıcılarının kullanım motivasyonları ve Instagram takip davranışlarının incelenmesi. AJIT-e: Bilişim Teknolojileri Online Dergisi, 9(33), 127-146.
• Alikılıç, Ö. & Gülay, G. ve Binbir, S. (2013). Kullanımlar ve doyumlar kuramı çerçevesinde Facebook uygulamalarının incelenmesi: Yaşar Üniversitesi öğrencileri üzerine bir araştırma. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi. 37, 41-67.
• Altunay, U. M. C. (2010). Gündelik yaşam ve sosyal paylaşım ağları: Twitter ya da “Pıt Pıt Net”. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 12, 31-56.
• Arık, E. (2013). Yurttaş gazeteciliğinin günümüzdeki görünümü: Twitter gazeteciliği örneği. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 36, 273-287. Babacan, M. E. (2014). Sosyal medya sonrası yeni toplumsal hareketler. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 135-160.
• Babacan, M. E. (2015). Yeni medya bağlamında toplumsal hareketler ve yeni insanın karakter analizi. Folklor/Edebiyat, 21(83), 295-307.
• Castells, M. (2013). İsyan ve umut ağları: İnternet çağında toplumsal hareketler (E. Kılıç, Çev.). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Çaba, D. (2019). Sosyal Medya Çağında Gazetecilik ve İnovasyon: Twitter’da Gazetecilik Pratikleri Üzerine Bir Analiz. İlef Dergisi. 6(1), 95-120.
• Çalışkan, Ö. (2019). Yeni medyanın yeni toplumsal hareketlere etkileri: Türkiye’deki lgbti hareketinin sosyal ağ siteleri pratiklerinin çözümlenmesi (Yayımlanmış Doktora Tezi). Eskişehir Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Çüçen Öke, Y. (2018). Alternatif bir medya olarak sosyal medyanın yeni toplumsal hareketler üzerindeki etkisi. Adnan Menderes Üniversitesi Dördüncü Kuvvet Uluslararası Hakemli Dergi, 1(1), 52-61.
• Gerbner, G. (2010). Kitle iletişim araçları ve iletişim kuramı (E. Mutlu, Çev.). E. Mutlu (Ed.), Kitle İletişim Kuramları (s. 75-100) içinde. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Gürbüz, S. & Aydın, B. O. (2020). Yeni toplumsal hareketler ve twitter ilişkisi: #boycottpuma örneği. E. Karakoç & O. Taydaş (Ed.), Toplumsal hareketler ve medya (s. 275-320) içinde. Konya: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Hülür, H & Yaşın, C. (2016). İzleyiciden kullanıcıya yapı-özne sarkacı. H. Hülür & C. Yaşın (Ed.), Yeni medya kullanıcının yükselişi (s. 7-39) içinde. Ankara: Ütopya Yayınları.
• Hülür, H. & Yaşın, C. (2017). Yeni medya ve geleceğin gazeteciliğini çerçevelemek. H. Hülür & C. Yaşın (Ed.), Yeni medya geleceğin gazeteciliği (s. 9-39) içinde. Ankara: Ütopya Yayınları.
• Hülür, H. & Yaşın, C. (2019a). Twitter araştırmalarının bir panoraması. H. Hülür & C. Yaşın (Ed.), Twitter araştırmaları (s. 9-42) içinde. Ankara: Ütopya Yayınları.
• Hülür, H. & Yaşın, C. (2019b). Küresel insanın hayal alanı olarak Twitter’ı anlamak. H. Hülür & C. Yaşın (Ed.), Bilgi, doğruluk ve Twitter (s. 9-38) içinde. Ankara: Ütopya Yayınları.
• Hülür, H. & Yaşın, C. (2020). Yeni medya, toplum ve siyasal iletişimin dönüşümü. H. Hülür & C. Yaşın (Ed.), Yeni medya, toplum ve siyasal iletişim (s. 9-88) içinde. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Hülür, H. & Yaşın, C. (2021). Kitle medyasından yeni medyaya iletişim biliminin serüveni. H. Hülür & C. Yaşın (Ed.), Yeni medya, toplum ve iletişim biliminin dönüşümü (s. 9-76) içinde. Ankara: Siyasal Kitabevi Yayınevi.
• İlhan, E. & Görgülü Aydoğdu, A. (2019). YouTube kullanıcılarının kullanım motivasyonlarının incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 7(2), 1130-1153.
• Karagöz, K. (2013). Yeni medya çağında dönüşen toplumsal hareketler ve dijital aktivizm hareketleri. İletişim ve Diplomasi, 1, 131-156.
• Koç, F. (2017). Türkiye’de yeni toplumsal hareketlerin dönüşümünde sosyal medyanın rolü. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Kayfor 15 Özel Sayısı, 1567-1577.
• Köseoğlu, Ö. (2013). Sosyal ağ sitesi kullanıcılarının motivasyonları: Facebook üzerine bir araştırma. Selçuk İletişim Dergisi, 7(2), 58-81.
• Özen, H. (2015). Meydan hareketleri ve ‘eski’ ve ‘yeni’ toplumsal hareketler. Mülkiye Dergisi, 39(2), 11-40.
• Sanlı, L. (2011). Yeni toplumsal hareketler ve gelişme koşulları. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 53(1), 55-70.
• Sıdal, S. (2019). Yeni toplumsal hareketler bağlamında Türkiye’de Kürtçe anadilde eğitim talepleri: Tzp kürdi örneği (2006-2011) (Yayımlanmış Doktora Tezi). Galatasaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İstanbul.
• Taş, O. (2007). “Şebeke toplumunda direniş: Hacker kültürü ve teknoloji etiği”. Binark, M. (Ed.), Yeni Medya Çalışmaları (s. 309-346) içinde. Ankara: Dipnot Yayınları
• Tilly, C. (2004). Toplumsal hareketler (O. Düz, Çev.). İstanbul: Babil Yayınları.
• Touraine, A. (2011). Eşitliklerimiz Ve Farklılıklarımızla Birlikte Yaşayabilecek Miyiz? (O. Kunal, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Tufan Yeniçıktı, N. (2016). Hakla ilişkiler aracı olarak ınstagram: sosyal medya kullanan 50 şirket üzerine bir araştırma. Selçuk İletişim Dergisi, 9(2), 92-115.
• Turhan, D. G. (2016). Bilgi toplumu kavramı çerçevesinde dijital yerliler ve dijital aktivizm (Yayımlanmış Doktora Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Topal Demiroğlu, E. (2014). Yeni toplumsal hareketler: Bir literatür taraması. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 2(1), 133-144.
• Yanık, C. & Öztürk, M. (2014). Toplumsal hareketlerin dönüşümü üzerine bir değerlendirme. Mukaddime Dergisi, 5(1), 45-63.
• Yedekçi, E. (2018). Yeni toplumsal hareketler ve “bir araya gelmenin koreografisi” bağlamında video aktivizm. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi. 30, 55-74.
• Yegen, C. (2014). Dijital aktivizmin bir türü olarak hacktivizm ve “Redhack”. E-Journal of Intermedia, 1(1), 118-132.
• Yeygel Çakır, S. (2017). Sosyal medyada dijital aktivist haraketler üzerine kuramsal bir inceleme. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5(2), 753-783.
• Yıldırım, A. (2014). Bir Halkla İlişkiler Aracı Olarak Twıtter: T.C. Sağlık Bakanlığı Örnek İncelemesi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 2(4), 235-253.
• Zinderen, İ. E. (2020). Yeni medya ekolojisi ekseninde YouTube: Türkiye örneği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(1), 215-232.