Doğal afetlerde siyasi liderlerin kriz iletişimi ve sosyal medya söylemi: Recep Tayyip Erdoğan ve Kemal Kılıçdaroğlu’nun Twitter paylaşımları

Yıl 2022, Sayı: 9, 24 - 51, 30.06.2022

Canay Umunç

Öz

Hız ve etkileşimsellik özellikleriyle öne çıkan sosyal medya, kriz iletişiminin etkin gerçekleştirilmesinde önemli bir yere sahiptir. Sosyal medya, yenilikçi yapısıyla yazılı basın, bülten ve faksla haber iletimi şeklindeki geleneksel uygulamalara karşı avantajlı bir konumdadır. Özellikle Twitter, anlık bilgi aktarımı ve doğrudan kamuoyuna seslenme gibi özellikleriyle halkın yanı sıra siyasi liderlerin de yararlandığı bir sosyal ağdır. Siyasetçiler terör, savaş, çatışma, doğal afet gibi olağanüstü durumlarda Twitter üzerinden halka mesajlar ileterek, onları etkileme ve ikna etmeye yönelik söylemler kullanmaya eğilimlidir. Kriz iletişiminde Twitter kullanımı yeni bir siyasal söylem biçimini gündeme getirmektedir. Lider Twitter söylemlerinde, olayların gerçek zamanlı sunumu, özgünlük, rakamlar, tablolar ve infografikler gibi retoriği güçlendiren özellikler öne çıkmaktadır. Bu çalışmada, Cumhurbaşkanı ve AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun 28 Temmuz 2021-20 Ağustos 2021 tarihleri arasında Türkiye’de yaşanan orman yangınları ve sel felaketi ile ilgili Twitter söylemlerinde yer alan temalar ve olası sonuçları Norman Fairclough’un eleştirel söylem analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Yapılan analize göre liderlerin afet sırasında Twitterı etkin kullandığı, resmi, dini, bilimsel söylemler kullanmada farklılaştıkları görülmüştür. Sonuç olarak Twitter, günümüzde müzakere ve eleştirel tartışmalar bakımından önemli bir dijital kamusal alandır. Bu bağlamda Twitter, politikacılar ve halk arasında etkin bir diyalog, etkileşim için bir fırsattır ve yakın bir gelecekte bu etkisini sürdürmesi beklenilmektedir.

Anahtar Kelimeler

kriz iletişimi, siyasal iletişim, doğal afet, sosyal medya, Twitter, eleştirel söylem analizi

Crisis communication and social media discourse of political leaders in natural disasters: Twitter posts of Recep Tayyip Erdoğan and Kemal Kılıçdaroğlu

Öz

The efficient implementation of crisis communication depends on social media, which stands out for its speed and interactivity capabilities. With its innovative structure, social media has an advantageous position against traditional practices such as print media, bulletins, and fax news transmission. In particular, Twitter is a social network that the public and political leaders also benefit from, with its features such as instant information transfer and direct communication with the public. Politicians tend to use rhetoric aimed at influencing and persuading the public by transmitting messages on Twitter in extraordinary situations such as terrorism, war, conflict, and natural disaster. The use of Twitter in crisis communication brings a new form of political discourse to the agenda. In leader Twitter discourses, features that reinforce rhetoric such as real-time presentation of events, originality, figures, tables, and infographics come forward. In this study, the themes, and potential outcomes in Twitter discourses of the President and AK Party leader Recep Tayyip Erdoğan and the Republican People’s Party leader Kemal Kılıçdaroğlu, about the forest fires and the flood disaster in Turkey between 28 July 2021 and 20 August 2021 were analyzed in the framework of Norman Fairclough’s critical discourse analysis method. According to the analysis, it was seen that the leaders used Twitter effectively during the disaster, and they differed in using official, religious, and scientific discourses. As a result, it is obvious that Twitter is today an important digital public space for deliberation and critical discussion. In this context, Twitter is an opportunity for an effective dialogue and interaction between politicians and the public, and it is expected to continue this effect in the near future.

Anahtar Kelimeler

crisis communication, political communication, natural disaster, social media, twitter, critical discourse analysis

Kaynakça

• Austin, L. & Jin, Y. (2018). Social media and crisis Communication. London: Routledge.
• Birgün (2022). Afet yönetmiyorlar, uzaktan izliyorlar. Erişim adresi (11 Mart 2022): https://www.birgun.net/amp/haber/afeti-yonetmiyorlar-uzaktan-izliyorlar-375013
• Boin, A. & Hart, P. T. (2003). Public leadership in times of crisis: mission impossible? Public Administration Review, 63(5), 544-553.
• Brown, N. & Billings, A. (2013). Sports fans as crisis communicators on social media websites. Public Relations Review, 39, 74-81.
• Bruns, A. & Burgess, J. (2016). Doğal afetlerde kriz iletişimi: Qenssland sel baskınları ve Christchurch depremleri. K. Weller, A. Bruns, J. Burges, M. Mahrt & C. Puschmann (Ed.), Twitter ve toplum (s. 484-498) içinde. İstanbul: Epsilon Yayınları.
• Carter, W.N. (2008). Disaster management. Philippines: Asian Development Bank.
• Çoban, B. (2016). Social media and social movements. London: Lexington Books.
• Della Porta, D. & Diani, M. (2006). Social movements an introduction. USA: Blackwell Publishing.
• Fairclough, N. (1989). Language and power. London; New York: Longman.
• Fairclough, N. (1995). Critical discourse analysis. England: Logman Group Limited.
• Houston, J. B. (2014). Social media and disasters: A functional framework for social media use in disaster planning, response and research. USA: John Wiley & Sons.
• Hwang, H. & Kim, K. O. (2015). Social media as a tool for social movements: The effect of social media use and social capital on intention to participate in social movements. International Journal of Consumer Studies, 39(5), 478-488.
• İdeasoft (2022). 2021’de bilmeniz gereken Twitter istatistikleri. Erişim adresi (11 Mart 2022): https://www.ideasoft.com.tr/2021-Twitter-istatistik/
• İndependent (2022). Manavgat yangını Türkiye’de yaşanmış en büyük yangın felaketi olarak kayıtlara geçti. Erişim adresi (11 Mart 2022): https://www.indyturk.com/node/396341/haber/manavgat
• Jaeger, P. T., Shneiderman, B., Fleischmann, K. R., Preece, J., Qu, Y. & Wu, P. F. (2007). Community response grids: E-government, social networks, and effective emergency management. Telecommunications Policy, 31(10-11), 592-604.
• Jungherr, A. (2015). Analyzing political communication with digital trace data. Germany: Springer.
• Kaplan, A. M. & Haenlein, M. (2010). Users of the world, unite! The challenges and opportunities of social media. Business Horizons, 53, 59-68.
• Keim, M. E. & Noji, E. (2011). Emergent use of social media: A new age of opportunity for disaster resilience. American Journal of Disaster Medicine, 6(1), 47-54.
• Liu, W., Lai, C. H. & Xu, W. W. (2018). Tweeting about emergency: A semantic network analysis of government organizations’ social media messaging during hurricane Harvey. Public Relations Review, 44(5), 807-819.
• Nazlı, R. S. & Umunç, C. (2020). Yeni medya ve televizyon ilişkisi: “Survivor” yarışmasına yönelik bir alımlama analiz denemesi, R. Koç (Ed.), Dijitalleşen evrenden değişen dünyaya (s. 201-219) içinde. Konya: Eğitim Yayınevi.
• North, M., Li, C., Liu, J. & Ji, Y.G. (2018). Using Twitter for crisis communication, L. Austin & Y. Jin (Ed.), Social media and crisis communication (s. 197-208) içinde. London: Routledge.
• Özer, Ö. (2021). Eleştirel söylem çözümlemesi. Ö. Özer (Ed.), Eleştirel medya kuramları (s. 293-321) içinde. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• TÜBA (2022). Olağanüstühal terimi. Erişim adresi (11.03.2022): http://www.tubaterim.gov.tr
• Umunç, C. (2019). Twitter ve eleştirel söylem analizi. H. Hülür & C. Yaşin (Ed.), Twitter araştırmaları (s. 43-74) içinde. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• van Dijk, J. (2018). Ağ toplumu (Ö. Sakin, Çev.). İstanbul: Epsilon Yayınevi.