Amerikan gotik edebiyatın erken bir örneği: Brockden Brown’ın kısa öyküsü “Somnambulizm”

Yıl 2022, Sayı: 10, 1 - 11, 31.12.2022

Erel Mez

Öz

Amerikan doğasına özgü bir gotik yaratabilmek için Avrupa gotiğindeki klasikleşmiş ögelerin aksine, gizemli Batı Amerika’nın vahşi doğasına yer veren Charles Brockden Brown’ın eserleri kendine özgü bir Amerikanlık barındıran doğaüstü şiddet unsurları içerir. Brown, Bağımsızlık Savaşı’nın ardından yeni bir ulusun kurulmasıyla şekillenen egemen fikirleri kendine has bir şekilde yorumlarken, siyasetin de sınırlarını zorlayan bir yazardır. Brown’ın “Somnambulizm: Bir Fragman” adlı eseri ise zihnin çatallanmış doğası ve insanın algısal verileri doğru yorumlayıp makul çıkarımlara varma yeteneği hakkında sorular ortaya koymanın yanı sıra, erken dönem Amerikan edebiyatının en iyi kısa öykülerinden biri olarak da değerlendirilebilir. Eserlerinde duygusal ve ruhsal olarak uç bir gotik bağlam kullanan Brown, bu psikolojik derinliğin yanında, mutluluğun tahrip edilmesi ve kötülüğün kışkırtılması gibi, insanoğlunun uç eylemlerini ortaya koyan sıra dışı bilinç durumlarını da sergilemiştir. Bu gibi yaklaşımlarıyla Amerikan gotik edebiyatının kendine özgü hatlarını çizen Brown’ın “Somnambulizm” öyküsü, sadece yeni Amerikan demokrasisinin tehlikelerini sunmakla kalmayıp federalist düşüncenin de bu tehlikelerle baş edebilme kapasitesinin olmadığı gerçeğini de yansıtarak, gotiği ayrıca Amerikan düşünsel boyutunda yansıtmaktadır. Bu çalışma, karakter yaratma sürecinde şiddetin kaynağı ile meşgul bir açıyla eserler kurgulayan Brown’ın “Somnambulizm” adlı kısa öyküsünü, anlatıcıya ait kişisel deneyimlerden üretilmesi veya otantik gerçeklere dayandırılabilme özelliğiyle ayrıca, Amerikan edebiyatında kısa öykünün temelini oluşturacak olan başarılı yazarlara ilham kaynağı olarak hizmet etmesi bakımından da önemi açısından incelemektedir.

Anahtar Kelimeler

Kısa Öykü, Gotik, Charles Brockden Brown, Amerikan Gotiği, On dokuzuncu yüzyıl, Amerikan edebiyatı

An early example of American gothic literature: Brockden Brown's short story "Somnambulism"

Öz

Charles Brockden Brown's works, which are usually set in the wild nature of the mysterious West America, contrary to the typical elements of European gothic, contain elements of uncanny violence that have a distinct Americanness in order to create a gothic of American nature. Brown is a writer who pushes the boundaries of politics while interpreting the foremost ideas shaped by the establishment of a new nation after the War of Independence in his own unique way. His "Somnambulism: Fragment” could be regarded as one of the best short stories in early American literature, besides raising questions about the split nature of the mind and the human ability to properly interpret perceptual data and draw rational conclusions. Using an emotionally and spiritually extreme gothic context in his works, Brown, along with this psychological deepness, also presented extraordinary states of consciousness that expose the extreme actions of human beings such as the destruction of happiness and incitement of evil. Drawing the distinctive lines of American gothic literature with such approaches, Brown's story "Somnambulism" not only presents the dangers of the new American democracy, but also reflects the fact that federalist thought has no capacity to cope with these dangers, and also reflects gothic in its American intellectual aspect. Brockden Brown is an author who constructs works with an angle that deals with the source of violence in the character creation process, being produced from the narrator's personal experiences or based on authentic facts; and within this respect, this study focuses on his gothic short story which can also be considered really important as it serves as an inspiration for renowned writers who would form the basis of the short story in American literature.

Anahtar Kelimeler

short story, gothic, Charles Brockden Brown, American gothic, Nineteenth century, American Literature

Kaynakça

• Referans1 Brown, C. B. Somnambulism, A fragment. Erişim Adresi (20 Ağustos 2019): http://faculty.etsu.edu/codym/Somnambulism.pdf
• Referans2 Cahill, E. (2001). An adventurous and lawless fancy: Charles Brockden Brown's aesthetic state. Early American Literature, 36(1), 31-70.
• Referans3 Cody, M. (2002). Sleepwalking into the nineteenth century: Charles Brockden Brown’s “Somnambulism”. Journal of the Short Story in English 39, 41-55.
• Referans4 Crow, C. L. (2009). History of gothic: American gothic. Cardiff: University of Wales Press.
• Referans5 Gray, R. (2011). A brief history of American literature. Chichester: Wiley-Blackwell.
• Referans6 Hagenbüchle, R. (1988). American literature and the nineteenth-century crisis and epistemology: The example of Charles Brockden Brown. Early American Literature 23(2), 121-151.
• Referans7 Hawthorne, N. (2003). The hall of fantasy (from Mosses from an Old Manse). New York: Modern Library.
• Referans8 Lee, R. A. (2008). Gothic to multicultural: Idioms of imagining in American literary fiction. Amsterdam: Costerus New Series.
• Referans9 Michaud, M. (2009). Republicanism and the American gothic. Cardiff: University of Wales Press.
• Referans10 Özçelik, S. (2010) Revisiting the canon: The evolution of evil in American gothic short fiction (Master Tezi). Dokuz Eylül üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• referans11 Weinstock, J. A. (2013). Brown, Charles Brockden. D. Punter, W. Huges & A. Smith (Ed.), The Encyclopedia of Gothic (s. 83-90) içinde. West Sussex: Wiley Blackwell.
• Referans12 Weinstock, J. A. (2011). Charles Brockden Brown. Cardiff: The University of Wales Press.
• Referans13 Weinstock, J. A.. (2017). The Cambridge companion to American gothic. New York: Cambridge UP.