Yeni toplumsal hareketler bağlamında Mısır devriminde sosyal medyanın rolü üzerine bir değerlendirme

Yıl 2022, Sayı: 10, 38 - 52, 31.12.2022

Aysun Arslan

Öz

Günümüz dünyasında gelişen iletişim teknolojisi bağlamında yaşanan değişimler ve sosyal medyanın insan hayatına dâhil olması beraberinde toplumsal hareketleri de değişime uğratmıştır. Yaşanan bu değişime bazı araştırmacılar tarafından “yeni” adı verilmiştir. Bu noktada, yeni medya ve uzantısı olan sosyal medya etkileri ile toplumsal hareket kavramı “yeni toplumsal hareketler” adı ile gündeme gelmiştir. Sosyal medya ortamlarının yapısal özelliği gereği; etkileşime açık, anındalık, zaman ve mekândan bağımsız ve “anonim” olması, gerçek yaşamda örgütlenen bir hareketin amaçlarına ulaşmasında kolaylık sağlamaktadır. Ancak, sosyal medyanın sunduğu bu avantajlar dışında, toplumsal hareketi doğrudan etkileyebilecek birçok dezavantajı da bulunmaktadır. Sosyal medyanın her bir bireyin erişimine açık olması, herhangi bir kimlik doğrulaması ve iletişim bilgisi sorgulamadan kullanılıyor olması bu ortamda gündeme gelen bir hareketi amacından kolaylıkla saptırabilmektedir. Bu bağlamda; herhangi bir toplumsal hareketin haklı olarak başlattığı bir eylem, başka kişi veya gruplar tarafından sosyal medya ile durumu tamamen tersine çevirebilme gücüne sahiptir. Ayrıca internet ve sosyal medya ortamlarında yaşanan bilgi kirliliği, haber akışının kontrolsüz ve çok hızlı oluşu gibi etkenler toplumsal hareketin doğruluğunu zedeleyebilmektedir. Tüm bu etkenler göz önüne alındığında, var olan yeni toplumsal hareketlerin toplumda bir değişim yaratma düşüncesi pekte mümkün görünmemektedir. Bu kapsamda hazırlanan çalışmanın amacı, yeni toplumsal hareketler bağlamında “Mısır Devrimi” olarak adlandırılan bu süreçte sosyal medyanın etkilerini incelemektir.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal hareketler, yeni toplumsal hareketler, sosyal medya, mısır, mısır devrimi

Teşekkür

Araştırmam boyunca bana yol gösteren ve destekleyen sevgili Doç. Dr. A. Banu Hülür hocama sonsuz teşekkürlerimi sunarım.

An evaluation on the role of social media in the Egyptian revolution in the context of new social movements

Öz

Changes in the context of developing communication technology in today's world and the inclusion of social media in human life have also changed social movements. This change has been called “new” by some researchers. At this point, the concept of social movement with the effects of new media and its extension, social media, came to the fore with the name of "new social movements". Due to the structural characteristics of social media environments; Being open to interaction, immediacy, independent of time and place and being “anonymous” makes it easier for a movement organized in real life to reach its goals. However, apart from these advantages offered by social media, there are also many disadvantages that can directly affect the social movement. The fact that social media is accessible to every individual and is used without questioning any identity verification and contact information can easily deflect a movement that comes to the fore in this environment from its purpose. In this context; an action rightly initiated by any social movement has the power to completely reverse the situation with social media by other people or groups. In addition, factors such as information pollution in the internet and social media environments, uncontrolled and very fast news flow can damage the accuracy of the social movement. Considering all these factors, the idea of existing new social movements to create a change in society does not seem possible. The aim of the study prepared in this context is to examine the effects of social media in this process called "Egyptian Revolution" in the context of new social movements.

Anahtar Kelimeler

Social movements, new social movements, social media, egypt, egypt revolution

Kaynakça

• Referans1 Arrighi, G., Hopkins, T. K., & Wallerstein, I. (2015). Sistem karşıtı hareketler (3 b.) (C. Kanat,
• Referans2 B. Somay, S. Sökmen, Çev.). İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Referans3 Adıyaman, Ş. (2021). Yeni toplumsal hareketler bağlamında gezi parkı olaylarının alternatif medya ve ana akım medyada sunulma biçimlerinin karşılaştırmalı analizi (Yayınlanmış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Referans4 Aktar, E. (2016). Sosyal Medya’nın toplumsal eylemlerdeki rolü: Tahran ve Tahrir Olayları’nın süreç analizleri (Yayınlanmış yüksek lisans tezi). İstanbul Medeniyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Referans5 Akpınar, F. M. (2019). Mısır halk ayaklanmalarında sosyal medyanın rolü. Bilişim Teknolojileri Online Dergisi,10, 158.
• Referans6 Babacan, M. E. (2014). Sosyal medya sonrası yeni toplumsal hareketler. Birey ve Toplum Dergisi, 4, 143.
• Referans7 Bauman, Z. & Lyon, D. (2013). Akışkan gözetim (E. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Referans8 Berkan, İ. (2011, 4 Şubat). Halkın sesini dinle üstüne su ve gaz sıkma. Erişim tarihi (30 Mayıs 2022): http://www.hurriyet.com.tr: http://www.hurriyet.com.tr/halkin-sesini-dinle-ustune-su-ve-gaz-sikma-16931475.
• Referans9 Bozkurt, Y. & Bayansar, R. (2016). Yeni toplumsal hareketler çerçevesinde çevreci hareket ve gezi parkı olayları. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 14, 281.
• Referans10 Cheung, C. M. K., Chiu, P. Y. & Lee, M. K.O. (2011). Online social networks: Why do students use Facebook?, Computers in Human Behavior, 27, 1337–1343.
• Referans11 Çetinkaya, Y. D. (2014). Toplumsal hareketler. Ş. Kardaş & A. Balcı (Ed.), uluslararası ilişkilere giriş: Tarih, Teori, Kavram ve Konular (s.479-495). İstanbul: Küre Yayınları.
• Referans12 El-Mahdi, R. (2012, 14 Ocak). Arap Baharı denmesinden nefret ediyorum. Erişim tarihi (30 Mayıs 2022): https://bianet.org/kurdi/dunya/135427-arap-bahari-denmesinden-nefret-ediyorum.
• Referans13 Giddens, A. (2000). Sosyoloji (Özel, H. ve Güzel, C, Çev.). Ankara: Ayraç Yayınları.
• Referans14 Göker, G. (2014). Yeni toplumsal hareketler ve internet ilişkisi: Türkiye'de muhalif toplumsal hareketlerin e-grupları (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Referans15 Işık, G. (2011). Toplumsal hareketler, Ankara: Nobel Yayınları.
• Referans16 Karagöz, K. (2013). Yeni medya çağında dönüşen toplumsal hareketler ve dijital aktivizm hareketleri. İletişim ve Diplomasi. 1, 145.
• Referans17 Kırık, M. A. (2017). Yeni medya aracılığıyla değişen iletişim süreci: Sosyal paylaşım ağlarında gençlerin konumu. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 5, 231-258.
• Referans18 Marshall, G. (1999). Sosyoloji sözlüğü. (O. Akınbay & D. Kömürcü, Çev.). Birinci Baskı, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
• Referans19 Mellucci, A. (2016). Çağdaş hareketlerin sembolik meydan okuması. Kenan Çayır (Hazırlayan) Yeni Sosyal Hareketler. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 75-100.
• Referans20 Metz, H. Chapin, E. A. (1990, Aralık). Egypta country study. Erişim tarihi (2022, 12 Temmuz). https://tile.loc.gov/storage- services/master/frd/frdcstdy/eg/egyptcountrystud00metz/egyptcountrystud00metz.pdf
• Manovich, L. (2001). The language of new media, Cambridge: Massachusetts Institute of Technology, 19-20. Noujaim, J. (2013). Meydan. Erişim tarihi (19 Haziran 2022): https://www.beyazperde.com/filmler/film-228419/#:~:text=Meydan%20%2D%20film%202014%20%2D%20Beyazperde.com
• Önder, T. (2008). Yeşil siyaset. Türköne (Ed.), Siyaset, Ankara: Lotus Yayınevi.
• Sayımer, İ. (2008). Sanal Ortamda Halkla İlişkiler. İstanbul: Beta Yayınları.
• Touraine, A. (2018). Modernliğin eleştirisi (H. U. Tanrıöver, Çev.). (11.Baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Tilly, C. (2008). Toplumsal hareketler, (O. Düz, Çev.). (İlk Baskı). İstanbul: Babil Yayınları.
• Uncu, B. A. (2012). Yeni toplumsal hareketler, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Yaylacı, G. F. (2012). Yeni toplumsal hareketler, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Yıldız, B. C. A. (2021). Yeni toplumsal hareketler ve iktidar ilişkileri bağlamında beden olumlama hareketi (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Ankara. Yücel, N. (2014). Yeni toplumsal hareketler bağlamında Mısır ayaklanması ve stratejik çatışma analizi (Yayımlanmış yüksel lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Wallerstein, I., Samir A., Giovanni A. & Andre G. F. (1993). Büyük kargaşa yeni toplumsal hareketlerin krizi. İstanbul: Alan Yayınları.