Göçmen Girişimciliği ve Mekânsal Aidiyet: Kayseri’deki Suriyeli Göçmen Girişimciler Örneği Üzerinden Bir Analiz / Immigrant Entrepreneurship and Spatial Belonging: An Analysis of Syrian Immigrant Entrepreneurs in Kayseri

Yıl 2024, , 151 - 173, 31.12.2024

Rümeysa Tekin

https://doi.org/10.47105/nsb.1506459

Öz

Bu çalışma, girişimcilik faaliyetini gerçekleştiren Suriyeli göçmenlerde mekânsal aidiyet duygusunun gelişim sürecini ve bu süreçte etkili olan unsurları incelemektedir. Bu kapsamda nitel araştırma yöntemiyle Kayseri ilinde Suriyeli göçmen girişimcilerin yoğun olarak yaşadığı bir mahalle olan Sahabiye Mahallesi’nde bir saha çalışması yürütülerek mahallede girişimcilik faaliyeti sürdüren 11 işletme sahibi ve mahalle muhtarı ile mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulgulara göre katılımcılar genel olarak mekânsal aidiyet duygusunu gelişmiş olarak ifade etmiş ve yer yer misafirlik hissine değinmiş, girişimcilik faaliyetinin göçmenlerde genel olarak mekânsal aidiyet duygusunu artırdığı sonucuna ulaşılmıştır. Katılımcılar mahallede insan/müşteri ilişkilerine dair sıklıkla yerli ve yabancılarla karşılaştıklarını, zaman zaman yabancı düşmanlığı deneyimleyebildiklerini belirtmiştir. Katılımcıların büyük bir kısmının park, restoran, alışveriş merkezi gibi mekânları kullanımlarının iş, güvenlik veya ekonomik koşullar dolayısıyla olmadığı; Kayseri üzerine düşüncelerinde yaşam kolaylığı/sakinliğin öne çıktığı; Sahabiye Mahallesi üzerine düşüncelerinde mahallenin ticaret ve alışveriş merkezi olmasının ve yabancı yoğunluğunun öne çıktığı görülmüştür. Son olarak katılımcılar, mekânsal aidiyet duygusunun gelişmesinde etkili olan unsurlarda sosyal çevre, vatandaşlık, ekonomik koşullar, seyahat özgürlüğü, sevilmek/onurlu yaşama sahip olmak, güvenlik, sosyal imkanlar ve kalıcı hayat sürdürebilme inancını vurgulamıştır. Araştırmanın bulguları, katılımcılarda mekânsal aidiyet duygusunun genel olarak gelişmiş olmakla birlikte değişkenlik gösterebildiğini, mekânsal aidiyet duygusunun gelişiminde sosyal çevrenin etkili bir unsur olarak ön plana çıktığını ve bunun yanı sıra yasal ve ekonomik koşulların da süreçte etkili olduğunu göstermiştir. Ayrıca bulgular doğrultusunda, girişimcilik faaliyetinin göçmenlerin yeni insanlarla karşılaşmasına ve tanışmasına olanak sağladığı ve bu yolla göçmenlerde mekânsal aidiyet duygusunun gelişiminde önemli bir rol oynadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Göç, girişimcilik, mekânsal aidiyet.

Teşekkür

Değerlendirmeleri için Doç. Dr. Mehmet İnanç Özekmekçi'ye ve Rama Al Abid'e teşekkürlerimi sunarım.

Göçmen Girişimciliği ve Mekânsal Aidiyet: Kayseri’deki Suriyeli Göçmen Girişimciler Örneği Üzerinden Bir Analiz / Immigrant Entrepreneurship and Spatial Belonging: An Analysis of Syrian Immigrant Entrepreneurs in Kayseri

Öz

The study used the qualitative research method and phenomenological research design to examine the development of the sense of spatial belonging and determine the effective factors in this process. In this context, interviews were held with people, and observations during the interviews supported the research. Then, the audio recordings of interviews were transcribed in written form; codes were formed by descriptive analysis, gathering similar expressions; similar ones are listed including how often they were mentioned (F), using Maxqda software and analysis.
Under the title of the development process of the sense of spatial belonging of immigrant entrepreneurs, the development of the participants' sense of spatial belonging, the relationship between entrepreneurship and spatial belonging, human and customer relations in the neighborhood, the participants' utilization of space, their reflections on Kayseri, their reflections on Sahabiye Neighborhood, and effective factors in the development of the sense of spatial belonging were examined. The participants' direct expressions were indicated in these headings.
According to the findings, participants generally expressed an enhanced sense of spatial belonging, but some participants mentioned the feeling of guest or that it is not possible to compare the sense of spatial belonging. Regarding the relationship between entrepreneurship and spatial belonging, it was concluded that entrepreneurial activity generally increases the sense of spatial belonging of immigrants, while sometimes it does not affect the sense of spatial belonging. Also, entrepreneurs may begin expanding entrepreneurial activity after feeling of spatial belonging, or as soon as they migrate. Regarding human/customer relations, participants frequently stated that they may always encounter Turkish and foreign people in the neighborhood, and they sometimes may experience xenophobia or experience language barrier. Participants frequently stated that they do not use places such as parks, restaurants, and shopping malls due to work, security, or economic conditions; and a few indicated that they use these places or use very little. In reflections on Kayseri, ease of living/quietness is highlighted, along with cheapness, poor social life, trade, similarity to Syria, central location, and good people; in reflections on Sahabiye Neighborhood, being a trade and shopping center, foreigner density, security problems, and central location were mentioned. Finally, the participants emphasized the elements of social environment, citizenship, economic conditions, freedom of travel, being loved/honorable life, security, social opportunities, belief in being able to maintain a permanent life, as well as language, climate, and contribution to the neighborhood as effective factors in the development of the sense of spatial belonging.
When the code relations browser was analyzed, it was seen that the relationship between entrepreneurship increases the sense of spatial belonging, and social environment codes became prominent, supporting that the social environment was effective in the development of the sense of spatial belonging. The findings revealed that although the sense of spatial belonging is generally developed in the participants, it can vary; the social environment stands out as an effective factor in the development of the sense of spatial belonging, and legal and economic conditions are also effective in this process. In line with the findings, it has been observed that entrepreneurial activity enables immigrants to meet and get to know new people and thus plays an important role in the development of a sense of spatial belonging for immigrants. Finally, focusing on the socio-psychological aspect of immigrant entrepreneurship may enrich the literature and reveal different aspects of immigrant entrepreneurship.

Anahtar Kelimeler

Migration, entrepreneurship, spatial belonging.

Kaynakça

• Ahmed, S. (2004). The cultural politics of emotion. 2. baskı. Edinburgh University Press.
• Akyiğit, H. (2021). Eşyaların mekân aidiyeti ve sosyo-mekânsal davranışlarla ilişkisi: Sakarya’da Suriyeli girişimciler. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (Toplum & Siyaset), 55-65, https://doi.org/10.18506/anemon.819373
• Akyiğit, H., ve Baki, Z. (2021). Sosyal sermayenin göç ve etnik girişimcilik üzerindeki etkisi: İzmir’deki Suriyeli küçük girişimciler. Yorum Yönetim Yöntem Uluslararası Yönetim Ekonomi ve Felsefe Dergisi, 9(1), 67-88, https://doi.org/10.32705/yorumyonetim.868996
• Alemdar, Z. Y. (2010). Anlatıya dayalı bir kent okuması: Kayseri Sahabiye mahallesi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(29), 283-306, https://dergipark.org.tr/tr/pub/erusosbilder/issue/23763/253292
• Anderson, A. R., ve Gaddefors, J. (2016). Entrepreneurship as a community phenomenon; reconnecting meanings and place. International Journal of Entrepreneurship and Small Business, 28(4), 504-518, https://doi.org/10.1504/IJESB.2016.077576
• Anderson, E. (2004). The cosmopolitan canopy. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 595(1), 14-31, https://doi.org/10.1177/0002716204266833
• Baldwin, M., ve Keefer, L. A. (2020). Being here and now: the benefits of belonging in space and time. Journal of Happiness Studies, 21(8), 3069-3093, https://doi.org/10.31234/osf.io/kbvxr
• Cengiz, D., ve Özgür, E. M. (2021). Suriyeli mültecilerin Antakya’daki mekânsal ayrışma örüntüsünün haritalanması. Göç Dergisi, 8(2), 347-364, https://doi.org/10.33182/gd.v8i2.789
• Chagel, M., ve Akgün, A. (2023). Mekân ilişkisinde göçmenlik ve kültürel kodlar: İstanbul örneği. Göç Dergisi, 10(1), 119-143, https://orcid.org/0000-0002-3453-4559
• Creswell, J. W. (2015). Nitel araştırma yöntemleri: beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (3. baskıdan çeviri) (çev. ed. M. Bütün, S. B. Demir), 2. baskı. Siyasal Kitabevi.
• Çakırer-Özservet, Y., ve Yurtsever, B. (2017). İstanbul’da girişimci göçmenler. Uluslararası Göç ve Toplumsal Uyum Araştırmaları Serisi, 2, 1-15
• Deniz, D., ve Reyhanoğlu, M. (2018). İten ve çeken faktörler temelinde Türkiye’deki Suriyeli mültecilerin girişimci olma nedenleri. Journal of Entrepreneurship and Innovation Management, 7(2), 33-66
• Duman, E. Ş., ve Özdemirci, A. (2020). Türkiye’deki Suriyeli göçmen girişimciler üzerine bir alan araştırması. Yönetim Bilimleri Dergisi, 18(37), 629-656, https://doi.org/10.35408/comuybd.654876
• Ensign, P. C., ve Robinson, N. P. (2011). Entrepreneurs because they are immigrants or immigrants because they are entrepreneurs? A critical examination of the relationship between the newcomers and the establishment. The Journal of Entrepreneurship, 20(1), 33-53, https://doi.org/10.1177/0971355710020001
• Evansluong, Q., Pasillas, M. R., ve Bergström, H. N. (2019). From breaking-ice to breaking-out: integration as an opportunity creation process. International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research, 25(5) 880-899, https://doi.org/10.1108/IJEBR-02-2018-0105
• Evansluong, Q. V. (2016). Opportunity creation as a mixed embedding process: a study of immigrant entrepreneurs in Sweden [Yayımlanmamış doktora tezi]. Jönköping University, Jönköping International Business School.
• Fathi, M. (2023). Emotion and spatial belonging: Exploring young migrant men’s emotional geographies in Cork, Ireland. M. D. Backer, P. Hopkins, I. V. Liempt, R. Finlay, E. Kirndörfer, M. K., M. C. Benwell ve K. A. Hörschelmann (Eds.) Refugee youth. (s. 190-208). Bristol University Press.
• Glinka, B., ve Brzozowska, A. (2015). Immigrant entrepreneurs: in search of identity. Entrepreneurial Business & Economics Review, 3(3), 51-76 https://doi.org/10.15678/EBER.2015.030304
• Göç İdaresi Başkanlığı (2024, 8 Şubat). Geçici koruma. https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638 (Erişim Tarihi: 14.02.2024)
• Göncü, S. C. (2019). Türkiye'de Suriyeli göçmen girişimciliği: bir gömülü teori çalışması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Güler, F. B. (2019). Türkiye'de cumhuriyet sonrası mimarlığı konut üzerinden okumak: Kayseri Sahabiye örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Bursa Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Haartsen, T., ve Stockdale, A. (2018). Selective belonging: How rural newcomer families with children become stayers. Population, Space and Place, 24(4) https://doi.org/10.1002/psp.2137
• Hisrich, R. D., Peters, M. P., ve Shepherd, D. A. (2017). Entrepreneurship. 10. baskı. McGraw-Hill Education.
• Jones, T., Ram, M., ve Villares-Varela, M. (2019). Diversity, economic development and new migrant entrepreneurs. Urban Studies, 56(5), 960-976 https://doi.org/10.1177/0042098018765382 Jørgensen, A. (2010). The sense of belonging in new urban zones of transition. Current Sociology, 58(1), 3-23, https://doi.org/10.1177/0011392109348542
• Karan, O., Çakır, B., ve Kurtarır, E. (2020). Hatay’daki Suriyeli mültecilerin girişimcilik alanındaki deneyimleri ve mekânsal faktörler. Göç Dergisi, 7(1), 77-94, https://doi.org/10.33182/gd.v7i1.681
• Khademi, S., Essers, C., ve Van Nieuwkerk, K. (2023). Iranian refugee entrepreneurship and inclusion in the Netherlands. Journal of Refugee Studies, 36(1), 105-127, https://doi.org/10.1093/jrs/feac058
• Kılıç, A. R. (2019). Türkiye’deki Suriyeli göçmenlerin girişimcilik faaliyetleri üzerine bir araştırma: İstanbul/Esenyurt örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van. Karademir, D., ve Doğan, M. (2019). Suriyeli mültecilerin mekânsal analizi: Şanlıurfa örneği. Coğrafya Dergisi, (39), 111-124, https://doi.org/10.26650/JGEOG2019-0053
• Koyuncu, A. (2020). Toplumsal kabulde ekonominin imkânı: Konya’daki Suriyeli girişimciler. İnsan ve Toplum, 10(3)
• Kozacıoğlu, S. (2021). Kent ortamının mutenalaştırılması: Sahabiye örneği. Erciyes Akademi, 35(3), 994-1012, https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.915396
• Kuusisto-Arponen, A.-K. (2014). Silence, childhood displacement, and spatial belonging. ACME: An International E-Journal for Critical Geographies, 13(3), 434-441. https://doi.org/10.14288/acme.v13i3.1017
• Mulrooney, H. M., ve Kelly, A. F. (2020). The university campus and a sense of belonging: what do students think? New Directions in the Teaching of Physical Sciences, 15(1), 1-12, https://doi.org/10.29311/ndtps.v0i15.3590
• Munkejord, M. C. (2017). Becoming spatially embedded: findings from a study on rural immigrant entrepreneurship in Norway. Entrepreneurial Business and Economics Review, 5(1), 111-130, https://doi.org/10.15678/EBER.2017.050107
• Naudé, W., Siegel, M., ve Marchand, K. (2015, Ağustos). Migration, entrepreneurship and development: a critical review. IZA Discussion Paper No. 9284. Institute for the Study of Labor, http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2655324
• Naudé, W., Siegel, M., ve Marchand, K. (2017). Migration, entrepreneurship and development: critical questions. IZA Journal of Migration, 6(1), 1-16, https://doi.org/10.1186/s40176-016-0077-8
• Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). (2010). Entrepreneurship and migrants. Report by the OECD Working Party on SMEs and Entrepreneurship. OECD, https://www.oecd.org/cfe/smes/45068866.pdf Özbezek, B. D., Paksoy, H. M., ve Arabo, S. K. (2022). Sosyal sermayenin yenilikçi davranışa etkisinde girişimcilik eğiliminin aracılık rolü: Gaziantep’teki Suriyeli girişimciler üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(47), 211-227, https://doi.org/10.52642/susbed.1022954
• Özkul, G., ve Dengiz, S. (2018). Göçmen girişimcilik bağlamında Suriyeli göçmenlerin Hatay iline olan ekonomik katkıları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(26), 897-909, https://doi.org/10.20875/makusobed.477418
• Parlak, N. K., ve Güler, Ç. U. (2022). Göçmen girişimciliği bağlamında Suriyeli girişimciler: İstanbul ili örneği. Yönetim Bilimleri Dergisi, 20(46), 849-884, https://doi.org/10.35408/comuybd.1061833
• Rath, J., Solano, G., ve Schutjens, V. (2020). Migrant entrepreneurship and transnational links. K. Inglis, W. Li, B. Khadria (Eds.) The Sage handbook of international migration. (s. 450-465). Sage Publication.
• Redhead, G., ve Bika, Z. (2022). ‘Adopting place’: how an entrepreneurial sense of belonging can help revitalise communities. Entrepreneurship & Regional Development, 34(3-4), 222-246, https://doi.org/10.1080/08985626.2022.2049375
• Robertson, D. W., ve Grant, P. R. (2016). Immigrant entrepreneurship from a social psychological perspective. Journal of Applied Social Psychology, 46(7), 394-409, https://doi.org/10.1111/jasp.12369
• Solano, G., Vacca, R., Gagliolo, M., ve Jacobs, D. (2020). Transnationalism and belonging: The case of Moroccan entrepreneurs in Amsterdam and Milan. Social Inclusion, 8(1), 300-313, https://dx.doi.org/10.17645/si.v8i1.2456
• Welter, F. (2011). Contextualizing entrepreneurship—conceptual challenges and ways forward. Entrepreneurship Theory and Practice, 35(1), 165-184. https://doi.org/10.1111/j.1540-6520.2010.00427.x
• Wong, B. (2023). Exploring the spatial belonging of students in higher education. Studies in Higher Education, 49(3), 546-558, https://doi.org/10.1080/03075079.2023.2243285
• Xia, L. (2020). Immigrants' sense of belonging in diverse neighbourhoods and everyday spaces [Yayımlanmamış doktora tezi]. University of Ottawa Department of Geography, Ottova.
• Yıldız, S. (2017). Diaspora girişimcilik: Türkiye’deki Suriyeli girişimcilerin profili [Yayımlanmamış doktora tezi]. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Yılmaz, B. (2019). Girişimci Suriyeli sığınmacıların işgücü piyasası deneyimleri: Fatih örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi Orta Doğu ve İslam Ülkeleri Araştırma Enstitüsü, İstanbul.
• Young, A. F., Russell, A., ve Powers, J. R. (2004). The sense of belonging to a neighbourhood: can it be measured and is it related to health and well being in older women? Social Science & Medicine, 59(12), 2627-2637, https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2004.05.001
• Yuval-Davis, N. (2006). Belonging and the politics of belonging. Patterns of Prejudice, 40(3), 197-214, https://doi.org/10.1080/00313220600769331