Kamu Okullarında Kullanılan Performans Değerlendirme Formuna Yönelik Öğretmen Görüşlerinin Analizi / Analysis of Teachers’ Opinions on the Performance Evaluation Form Used in Public Schools

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 174 - 206

Muharrem Aksu , Sude Kılağuz

https://doi.org/10.47105/nsb.1564225

Öz

I
The research was designed according to the qualitative research method and phenomenology design was preferred. The interview (individual interview) technique, which is one of the data collection methods and frequently used in the phenomenology method, was preferred, assuming that it is appropriate for the problem and subject of the research (Creswell, 2017). Personal information forms and semi-structured interview form were used as data collection tools. In the determination of the participants in the study, the criterion sampling method, which is included in the purposeful sampling that allows the participants to be selected in accordance with the purpose, was used (Büyüköztürk et al., 2016). There are 3 open-ended questions to obtain the participants' opinions and suggestions about the effectiveness of the performance evaluation form. The research data were collected through face-to-face interview technique in April-May 2023. Content analysis was applied to analyze the individual interview transcripts obtained through the semi-structured interview form.
Codes were created after analyzing the findings obtained from the participants to measure the effectiveness of the performance evaluation form. Regarding the adequacy of the time in performance evaluation, it was revealed that it depends on the success of the practice student, variation according to the branch, the teacher's skill, the excess of the teacher's class hours, and the teacher's ability to recognize the student in a short time. The inadequacy of the duration was found to be due to the high number of practice students, the student’s adaptation to the school and the environment, and the teacher's lack of class time. According to the codes that emerged about whether the performance evaluation form provides an impartial evaluation, it was determined that the criteria in the form can provide impartiality. Still, there are difficulties in detecting deficiencies and in terms of the number of evaluators. It is seen that the criteria in the form provide adequacy in terms of being suitable and comprehensive for evaluation, providing multidimensional measurement suitable for the branch, and the number of items. On the other hand, the inadequacy of the form in reflecting the practice and its lack of detail, as well as the lack of criteria such as eye contact, effective use of the board, use of technology, discipline, behavior, and dress code are suggested as inadequacies. Regarding the effectiveness of the form in revealing the strengths and weaknesses, the fact that it varies according to the branch, the criteria are explained is evaluated positively, while the reasons such as transferring knowledge to practice, evaluation of the same criterion with different sentences, inability to be objective, insufficiency of the level of scoring the criteria and the lack of elaboration of the expressions and the difficulty of scoring appropriate for the evaluation are accepted as negativity. When the codes obtained for the number of evaluators are examined, codes such as the evaluation of observers, the participation of those who observe the student in the evaluation, the evaluation of more than one person, and the high number of evaluators in terms of feedback are seen as sufficient in terms of the number of evaluators. On the other hand, codes such as excitement in case of an increase in the number of students and the lack of observation of the other evaluator are seen as inadequacies. In terms of feedback, it was determined that the participants provided feedback for the students to eliminate deficiencies, to show their strengths, and to use their attitudes and behaviors appropriately.

Anahtar Kelimeler

Performance Evaluation, Performance evaluation form, Practice teacher

Kamu Okullarında Kullanılan Performans Değerlendirme Formuna Yönelik Öğretmen Görüşlerinin Analizi / Analysis of Teachers’ Opinions on the Performance Evaluation Form Used in Public Schools

Öz

Performans değerlendirme, günümüzde çalışanların başarısını ölçmede en çok kullanılan yöntemlerden biridir. Bu yöntem kamu kurumlarında da uygulanmaya çalışılmaktadır. Bunlardan biri de öğretmenlik uygulaması yapan öğrencilerin başarılarının ölçülmesidir. Bu çalışmada kamu okullarında Öğretmenlik uygulaması dersine giren (uygulama yapan) öğrencilerin başarılarının ölçümünde kullanılan performans değerlendirme formuna ilişkin uygulama öğretmenlerinin görüşleri analiz edilmiştir. Bu bağlamda performans değerlendirme formunun etkililiğini ortaya koyma amacıyla değerlendirme süresi, değerlendirici sayısı, formda yer alan kriterler, formun güçlü ve zayıf yönleri ortaya çıkarma gücü ve tarafsızlığı, geribildirim ve karşılaşılan zorluklara yönelik uygulama öğretmenlerinin deneyim ve görüşlerine başvurulmuştur. Veriler ölçüt örneklem yaklaşımına uygun olarak kamu okullarında uygulama öğretmenliği yapan 15 katılımcıdan mülakat yöntemiyle elde edilmiştir. Elde edilen verilere Maxqda programı aracılığıyla içerik analizi yapılmıştır. Analiz sonucunda ortaya çıkan bulgulara göre, performans değerlendirme süresinin, değerlendirici sayısının ve formda yer alan kriterlerin yeterli olduğu, performans değerlendirme formunun uygulama öğrencilerinin güçlü ve zayıf yönlerini ortaya çıkarmada etkili olduğu, genel olarak tarafsız bir değerlendirmeye olanak sağladığı görülmüştür. Ayrıca performans değerlendirme formuna ilişkin katılımcıların görüş ve önerilerine de yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Performans değerlendirme, performans değerlendirme formu, uygulama öğretmeni.

Etik Beyan

Var

Destekleyen Kurum

Yok

Teşekkür

Yok

Kaynakça

• Abutayeh, B., ve Al-Qatawneh, M. (2012). The effect of human resource management practices on job involvement in selected private companies in Jordan. Canadian Social Science, 8(2), 50-57.
• Aguinis, H. (2013). Performance management (3rd ed.). Pearson Prentice Hall.
• Ak-Başoğul, D., Oryaşın, M., ve Coşkun, Z. (2023). MEB uygulama öğrencisi değerlendirme formlarının 21. yüzyıl öğretmen yeterliklerini karşılama durumu. Rumeli’de Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 33, 192-214. https://doi.org/10.29000/rumelide.1285272
• Akpınar, M., Çolak, K. ve Yiğit, E. Ö. (2012). Öğretmenlik uygulaması dersi kapsamında sosyal bilgiler öğretmen adaylarının yeterliklerine yönelik uygulama öğretmenlerinin görüşleri. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 36, 41-67. https://dergipark.org.tr/tr/pub/maruaebd/issue/374/2202
• Aktan, O. (2023). Özel eğitim öğretmenliği programı öğretmenlik uygulaması dersinin öğretmen adayları ve uygulama öğretmenleri tarafından değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 56, 974-1003. https://doi.org/10.53444/deubefd.1269632
• Amin, M., Ismail, W. K. W., Rasid, S. Z. A., ve Selemani. R. D. A. (2014). The impact of human resource management practices on performance: Evidence from a public university. The TQM Journal, 26(2), 125-142, https://doi.org/10.1108/TQM-10-2011-0062
• Aslan, M. ve Sağlam, M. (2018). Öğretmenlik uygulaması dersinin öğretmen adaylarının görüşlerine göre değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 144-162. https://doi.org/10.16986/HUJE.2017030313
• Aydın, F. ve Akgün, Ö. E. (2014). Eğitim Fakültesi BÖTE son sınıf öğrencilerinin okul deneyimi ve öğretmenlik uygulaması derslerinde karşılaştıkları sorunlar. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 1-14. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sakaefd/issue/11233/134217
• Baş, H., ve Nural, E. (2023). Türkiye’de öğretmen yetiştirme uygulamalarında yaşanan sorunların belirlenmesi ve çözüm önerilerine ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Eğitim Bilim ve Araştırma Dergisi, 4(1), 16-46. https://doi.org/10.54637/ebad.1222046
• Batmaz, O., ve Ergen, Y. (2020). İlkokul öğretmenleri ve öğretim üyelerinin öğretmenlik uygulaması dersine yönelik görüşleri. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 53(2), 549-576. https://doi.org/10.30964/auebfd.541079
• Bay, D. N., Şeker, P. T. ve Alisinanoğlu, F. (2020). Öğretmenlik uygulaması dersine ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (AUJEF), 4(1), 1-20. https://doi.org/10. 34056/aujef.625497
• Boswell, W. R., ve Boudreau, J. W. (2000). Employee satisfaction with performance appraisals and appraisers: The role of perceived appraisal use. Human Resource Development Quarterly, 11(3), 283-299. https://doi.org/10.1002/1532-1096
• Braun, V., Clarke, V., ve Weate, P. (2016). Using thematic analysis in sport and exercise research. İçinde B. Smith ve A. C. Sparkes (Eds.), Routledge handbook of qualitative research in sport and exercise (ss.191-205). Routledge.
• Brown, M., ve Heywood, J. S. (2005). Performance appraisal systems: determinants and change. British Journal of Industrial Relatations, 43(4), 659-679. https://doi.org/10.1111/j.1467-8543.2005.00478.x
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K. E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Çapcıoğlu, F., ve Kızılabdullah, Y. (2020). Uygulama öğretmeni ve öğrencilerinin Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğretmenlik uygulaması sürecine yönelik görüşleri. Dini Araştırmalar 23(58), 15-78. https://doi.org/10.15745/da.797997.
• Cengiz, C. (2021). Öğretmenlik uygulaması dersinin değerlendirilmesi: Öğretmen adaylarının bakış açısı. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 48-62. https://dergipark.org.tr/tr/pub/zgefd/issue/63324/888162
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. S. B. Demir (Çev.), Eğiten Kitap.
• Çapraz, C., ve Samancı, O. (2014). The attitudes of trainee primary school teachers towards their proffesion and the feelings that they have on the first practice day at school. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1), 179-188.
• Çetin, Ö. F., ve Bulut, H. (2002). Okul deneyimi I, II ve öğretmenlik uygulaması derslerinin uygulama öğretmenleri ve öğretmen adayları tarafından değerlendirilmesinin incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 69-75. https://dergipark.org.tr/tr/pub/erziefd/issue/5990/79728
• Dar, A. T., Bashir, M., Ghazanfar, F., ve Abrar, M. (2014). Mediating role of employee motivation about post-selection HRM practices and organizational performance. International Review of Management and Marketing, 4(3), 224-238. https://dergipark.org.tr/en/pub/irmm/issue/32081/355063
• Eskici, M. (2019). Öğretmen yetiştirme sürecinin bir parçası: öğretmenlik uygulaması. VI. Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kongresi Bildirileri (s. 544-548). 25-29 Ekim 2019, Antalya, Türkiye.
• Ikramullah, M., Shah, B., Khan, S., Hassan, F. U., ve Zaman, T. (2012). Purposes of performance appraisal system: A perceptual study of civil servants in District Dera Ismail Khan Pakistan. International Journal of Business and Management, 7(3),142-151. http://dx.doi.org/10.5539/ijbm. v7n3p142.
• Kadakal, S., ve Yalman-Polatlar, D. (2021). Okul öncesi öğretmenlik uygulaması I-II dersinin uygulama öğretmenleri ve uygulama öğrencilerinin görüşlerine göre değerlendirilmesi. Pearson Journal, 6(11), 1-20. https://doi.org/10.46872/pj.147
• Karasu-Avcı, E., ve İbret, B. Ü. (2016). Öğretmenlik uygulaması-II dersine ilişkin okul öncesi öğretmen adaylarının görüşlerinin değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(5), 2519-2536. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/309466
• Keltu, T. T. (2024). The effect of human resource development practice on employee performance with the mediating role of job satisfaction among Mizan Tepi University's academic staff in Southwestern Ethiopia. Heliyon, 10(8), e29821. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2024.e29821
• Levy, P. E., Tseng, S. T., Rosen, C. C., ve Lueke, S. B. (2017). Performance management: A marriage between practice and science: Just say “I do.” İçinde M. R. Buckley, A. R. Wheeler, ve J. R. B. Halbesleben (Eds.), Research in personnel and human resources management (Vol 35, ss.155-213), Bingley.
• Lynch-Cerullo, K., ve Cooney, K. (2011). Moving from outputs to outcomes: A review of the evolution of performance measurement in the human service nonprofit sector. Administration in Social Work, 35(4), 364-388. https://doi.org/10.1080/03643107.2011.599305
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2021). Yönerge. Millî Eğitim Bakanlığı Tebliğler Dergisi, 84(2767-EK), 1047-1064. https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2021_10/03181211_OYGYRETMENLIYK_UYGULA MASI_YOYNERGE_2021_EYLUYL_EK.pdf
• Murphy, K. R. (2020). Performance evaluation will not die, but it should. Human Resource Management Journal, 30(1), 13-31. https://doi.org/10.1111/1748-8583.12259
• Nayem, Z., ve Uddin, A. (2024). Unbiased employee performance evaluation using machine learning, Journal of Open Innovation: Technology, Market, and Complexity, 10(1), 100243. https://doi.org/10.1016/j.joitmc.2024.100243
• Newcomer, N. Baradei, L. E., ve Garcia, S. (2013). Expectations and capacity of performance measurement in NGOs in the development context. Public Administration and Development, 33(1), 62-79. https://doi.org/10.1002/pad.1633
• Nurse, L. (2005). Performance appraisal, employee development and organizational justice: Exploring the linkages. The International Journal of Human Resource Management, 16(7), 1176-1194. http://dx.doi.org/10.1080/09585190500144012.
• Pulakos, E. D., Mueller-Hanson, R. A., Arad, S., ve Moye, N. (2015). Performance management can be fixed: An on-the-job experiential learning approach for complex behavior change. Industrial and Organizational Psychology: Perspectives on Science and Practice, 8, 51-76. https://doi.org/10.1017/iop.2014.2
• Pulakos, E. D., ve O’Leary, R. S. (2011). Why is performance management broken?. Industrial and Organizational Psychology, 4(2), 146-164. https://doi.org/10.1111/j.1754-9434.2011.01315.x
• Pupavac, D., Marsanic, R., Krpan, L., ve Draskovic, M. (2019). Analysis and evaluation of employment in the maritime transport system of the Republic of Croatia. Montenegrin Journal of Economics, 15(2),181-193.
• Ramazan, O. ve Yılmaz, E. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının okul deneyimi ve öğretmenlik uygulamalarına yönelik görüşlerinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 332-349. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2017.17.28551-304638
• Rehman, S. (2012). A study of public sector organizations concerning recruitment, job satisfaction, and retention. Global Business & Management Research, 4(1), 76-89.
• Saka, M. (2019). Fen bilgisi öğretmenlerinin okul deneyimi ve öğretmenlik uygulaması derslerine yönelik değerlendirmeleri. İlköğretim Online, 18(1), 127-148. https://doi.org/10.17051/ilkonline. 2019.527173
• Süral, S. (2017). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması dersindeki uygulama öğretmenleri hakkındaki düşüncelerinin incelenmesi. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(1), 277-299. https://doi.org/10.33905/bseusbed.315268
• Tonga, F. E., ve Tantekin-Erden, F. (2021). Okul öncesi öğretmen adaylarının ve uygulama öğretmenlerinin öğretmenlik uygulaması dersine ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Yaşadıkça Eğitim, 35(1), 20-37. https://doi.org/10.33308/26674874.2021351228
• Uzun, S., ve Koparan, T. (2021). Öğretmenlik uygulaması dersine yönelik beklentilerin ve sürecin değerlendirilmesi. Journal of Computer and Education Research, 9(18), 546-574. https://doi.org/10.18009/jcer.892761
• Yeşilyurt, E. ve Semerci, Ç. (2011). Uygulama öğretmenlerinin öğretmenlik uygulaması sürecinde karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Akademik Bakış Dergisi, 27, 1-23.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (Güncelleştirilmiş 11. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım-Yakar, Z., Uzun, E., ve Tekerek, B. (2021). Öğretmenlik uygulaması dersi kapsamında karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), 220-245. https://doi.org/10.33437/ksusbd.655590
• Yüksel, T., ve Avşar-Erümit, B. (2021). Öğretmenlik uygulaması dersinin üç paydaşının beklentilerinin beklentinin ihlali teorisine göre tespiti. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(3), 712-741. https://doi.org/10.16986/HUJE.2020062388
• Zeybek, G., ve Karataş, K. (2022). Öğretmenlik deneyimine ilk adım: Öğretmenlik uygulaması sürecinin incelenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(3), 973-990. https://doi.org/10.33206/mjss.995588