Çend Dokument ji Serdema Mîrektiya Melkîşî

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 7, 117 - 128, 01.01.2017

Yusuf Baluken

Öz

Mîrektiya Melkîşiyan li derûdora Çarsancaqa Dêrsimê ku ji Çemişgezek, Mazgirt, Pertek

û Saxmanê pêk dihat desthilatdarî kiriye. Desthilatdariya wan di sedsala XIV’an de

dest bi kiriye û heta bi serdema Osmaniyan dewam kiriye. Mîrê pêşî yê vê malbatê ku

çavkanî behs dikin Xalid el-Melkîşî el-Kurdî ye. Di vê nivîsarê de nivîsteka Medreseya

Yelmaniye ku ji hêla nêviyê Xalid Beg Yelman Beg hatiye ava kirin; tirbên du mîrên

Melkîşiyan û çend diravên ku ji hêla mîrên Melkîşiyan ve li Çemişgezekê li ser navê

deshilatdarên serdemên xwe hatine çapkirin tên pêşkêşkirin. Di dawiyê de jî şecereya

mîrên Melkîşiyan heta serdema Osmaniyan hatiye çêkirin

Anahtar Kelimeler

Kurd, Mîrektî, Melkişî, Dokument

A Few Documents from the Period of the Malkishi Emirate

Öz

The Malkishi Emirate ruled around the Charsancaq region of Dersim, which consists

of Chamishgazak, Mazgirt, Pertek and Saghman. They ruled from the XVI century to

the Ottoman Period. The first mir of this family is Khalid al-Malkishi al-Kurdi as the

sources mention. This article speaks about the inscription of the Yalmaniya Madrasa,

which was built by the nephew of Khalid Beg, Yalman Beg;

and the tombs of two mirs of Malkishi and some coins that

were printed in Chamishgazak by the mirs of Malkishi in

the name of the rulers of that period. Finally the family

tree of the mirs of Malkishi until the Ottoman Period is

drawn.

Anahtar Kelimeler

Kurd, Principalities, Melkishi, Document

Kaynakça

• Barbaro, G. & Contarini A. (1973), I Viaggi in Persia degli ambasciatori veneti Barbaro e Contarini Istituto poligrafico dello Stato, Libreria, rp. 299-326.
• Bedlîsî, Ş. (1860), Şerefname, (c. I.), V. Veliaminof Zernof (weş), St. Petersbourg.
• Dewwanî, C. (1335), “Arz-i Sipah-i Uzun Hesen”, weş. Îrec Efşar, Kovara Danişgede-i Edebiyat Danişgehê Tehran, sal 3, jimar 3, Ferwerdîn.
• Eser, E. (1999), “ A Timurid Inscription in Anatolia”, Art Turc/Turkish Art 10 Congrés International d’art Turc Genéve, Foundation Max van Berchem, Genéeve.
• Eser, E. (1995), Tunceli İli Çemişkezek İlçesi Yelmaniye Camii (Medrese Camii), (teza lîsansa bilind a neçapkirî),
• Esterabadî, Ezîz bin Erdeşîr (1928), Bezm û Rezm, weş. Kilisli Muallim Rifat, Stenbol. ez-Zahirî, Xersuddîn Xelîl bin Şahîn (1894), Zubdetu Keşfi’l-Memalîk ve Beyani’t-Turuq ve’l-Mesalîk, weş. Paul Ravaisse, Parîs.
• Isfehanî, Fazlullah bin Rûzbihanê Xuncî (1987), Tarîx-i ‘Alem-Ara-yi Emînî, weş. Muhammed Ekber Aşiq, Tahran
• Îbnu Naziri’l-Ceyş, Tesqîfu’t-Te‘rîf bi’l-Mustalahi’ş-Şerîf, weş. Rudolf Vesely, Qahîre. İlter, F. (1973), “Doğu Anadolu’da Timur Devrinden Bir Yapı Yelmaniye Medresesi”, Kovara Anadolu (Anatolia), jimar XVII. Ankara.
• Kalan, M. (2016), “Ankara Savaşı Öncesi-Sonrasında Emir Timur’dan Geriye Kalan Nümizmatik Materyaller”, Bütün Yönleriyle Çubuk ve Çevresi Sempozyumu 9-10 Ekim 2015, Çubuk-Ankara, Temmuz, Ankara.
• Neşrî, M. M. (2008), Cihannûma, weş. Necdet Öztürk, Stenbol.
• Öztürk, H. & Perk, H. (2011), Anadolu Beylikleri ve Sikkeleri, Ankara.
• Qelqeşendî (1915), Subhu’l-E‘şa fî Sina‘ati’l-Înşa, Qahîre, c. VII.
• Qelqeşendî (1987), Subhu’l-E‘şa fî Sina‘ati’l-Înşa, Yusuf Elî Tawîl (weş.), Beyrut, c. VIII*
• Sözen, M. (1973), “Çemişgezek’in Ulukale Köyü’ndeki Mimari Eserler”, Sanat Tarihi Yıllığı, İstanbul, V.
• Sözen, M. (1971), “Çemişgezek’te Türk Eserleri ve Yelmaniye Camisi”, Sanat Tarihi Yıllığı, Stenbol, c. IV.
• Teoman, G. & Erol O. (2008), “Dört Adet Nadir Sikke”, II. Uluslararası Nümismatik Sempozyumu, İstanbul: Türk Nümismatik Derneği, rp. 16-18, jimara diravê 1
• Tewfîq, Zirar Siddîq (2007), el-Qabaîl we’z-Zeamati’l-Kurdiyyeti’l-Qibeliyyeti’l-Kurdiyye fi’l-Asri’l-Wasît, Erbîl.
• Tihranî, E. (2001), Kitab-ı Diyarbekriyye, wer. Mürsel Öztürk, Ankara.
• Yücel, Y. (1971), “XIV-XV. Yüzyıllar Türkiye Tarihi Hakkında Araştırmalar I: Mutahharten ve Erzincan Emîrliği”, kovara Belleten, jimar XXXV/140 sal 1971, rp. 694-695;
• Ferîdûn Beg, Mecmû‘a-i Munşeati’s-Selatîn, Stenbol 1274/1858.
• https://www.zeno.ru/showphoto.php?photo=173902;https://www.numisbids.com/n. php?p=lot&sid=2009&lot=412
• http://www.arkeolojikhaber.com/haber-tuncelide-20-yildir-aranan-kayip-kitabetesadufen- bulundu-5119/
• http://www.balcoins.com/index.php, jimara envanterê 1288.