ESTIMATION LEVEL OF UNDERCOVERAGE ERRORS OF DEATH DATA COLLECTED BY STATE INSTITUTE OF STATISTICS IN TURKEY

Yıl 2005, Cilt: 27 Sayı: 1, 17 - 34, 05.08.2016

Şeref Hoşgör

Öz

In this study, coverage level of death data of Turkey is estimated by using PrestonBENNETT
technique with population censuses of 1985,1990 and intercensal death levels
calculated by HOŞGÖR (1997). After this estimation, the same procedure is applied to two
different geographical regions (Marmora and East Anatolia) using death data with detailed age and
sex information. These two regions are the most and the least developed regions in Turkey,
respectively. The level of under coverage was estimated as 63.2 % for males and 65.8 % for
females between 1985-1990 intercensal period for Turkey. For the interested regions, it was
estimated as 31.7 % for females and 29.0 % for males in Marmora while the same ratios calculated
as 85.5 % for females and 86.2 % for males in East Anatolia. These results also indicate socioeconomic
development levels of these regions.
Death data are collected from province and district centers by State Instıtute of Statistics.
Even at the province and district centers level, undercoverage of death level is estimated as 17 % in
Turkey in general. Undercoverage error of death data may be corrected by using intercensal
techniques, age and sex data and findings of correction coefficients. Consequently, three different
studies are advised to deal with this undercoverage of death statistics problem.

TÜRKİYE’DE DEVLET İSTATİSTİK ENSTİTÜSÜNCE DERLENEN ÖLÜM VERİLERİNDEKİ EKSİK KAPSAMIN BOYUT VE NİTELİK TAHMİNİ

Öz

Bu çalışmada Preston-BENNETT tekniği ile 1985,1990 nufus sayımları ve HOŞGÖR
(1997) tarafından hesaplanan sayımlar arası ölüm seviyeleri kullanılarak, ölüm verilerindeki
eksik kapsamın seviyesi tahmin edilmiştir. Bu tahminden sonra aynı işlemler silsilesi iki
farklı coğrafi bölgenin (Marmara ve Doğu Anadolu) Yaş ve cinsiyet bilgisine uygulanmıştır.
Bu iki bölge Türkiyenin sırasıyla en gelişmiş ve en az gelişmiş iki bölgesidir. Ölüm
verilerindeki eksik kapsam seviyesi Türkiye geneli için 1985-1990 periyodunda erkeklerde %
63.2 ve kadınlarda % 65.8 olarak tahmin edilmiştir. Eksik kapsam seviyesi 1985-1990
periyodunda, Marmara Bölgesinde kadınlar için % 31.7, erkekler için % 29.0, Doğu Anadolu
Bölgesinde ise kadınlar için % 85.5, erkekler için ise % 86.2 olarak tahmin edilmiştir. Bu
sonuçlar aynı zamanda bu bölgelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik seviyesinin de bir
göstergesidir. Ölüm verileri il ve ilçe merkezlerinden Devlet İstatistik Enstitüsünce
derlenmektedir. Türkiye genelinde il ve ilçe merkezlerinde dahi ölüm verilerindeki eksik
kapsamın seviyesi yaklaşık % 17.0 olarak tahmin edilmiştir. Ölüm verilerindeki eksik
kapsam hatası; sayımlar arası dolaylı teknikler, yaş ve cinsiyet verisi ve hesaplanan düzeltme
katsayılarının kullanımıyla giderilebilir. Dolayısı ile üç farklı çalışma ölüm verilerindeki
eksik kapsam probleminin çözülmesi için önerilmiştir.