The Pattern of Religious Marriage and Transition Tto Civil Marriage in Türkiye: Evidence from Demographic and Health Surveys Based on Marriage Cohorts

Yıl 2024, Cilt: 46, 117 - 142, 30.12.2024

Faruk Keskin , Zehra Yayla Enfiyeci

Öz

Bu çalışma, Türkiye’de dini nikahtan resmi nikaha geçiş incelemekte ve evliliklerdeki kuşaksal değişimlere odaklanılmaktadır. 1998 ile 2018 yılları arasında yürütülen Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırmalarından (TNSA) toplanan verileri kullanarak, çalışma farklı evlilik kuşaklarında bu geçişlerin zamanlamasını ve olasılığını keşfetmek için yaşam tablosu analizini kullanmaktadır. Bulgular, nesiller boyunca dini nikahtan resmi nikaha geçişin ortanca süresinde tutarlı bir düşüş olduğunu ve daha genç kuşakların daha hızlı geçiş yaptığını ortaya koymaktadır. Ayrıca, çalışma sosyoekonomik faktörlerin etkisini vurgulayarak, daha yoksul hanelerde yaşayan kadınların, ana dili Kürtçe olanların ve daha düşük eğitim düzeyine sahip olanların yalnızca dini nikahla daha uzun süre evli kaldıklarını göstermektedir. Bu bulgular, geleneksel ve modern unsurları harmanlayan melez modellerin giderek yaygınlaştığı yaklaşımla Türkiye’deki evliliklerin daha geniş çaplı dönüşüm süreçlerini yansıtmaktadır. Bu bulguları melez model ve öncüler teorisine yerleştiren bu çalışma, evlilik pratiklerini şekillendirmede gelenekle etkileşime dair ayrıntılı bir anlayış sağlamaktadır. Bulgular, sosyoekonomik ve bölgesel eşitsizlikleri ele almak, resmi nikahla ilişkili yasal ve sosyal haklara eşit erişimi sağlamak için hedefli politikalara olan ihtiyacı vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Dini Nikah, İmam Nikahı, Resmi Nikah, Evlilik Kuşakları, Evlilik Töreni

Kaynakça

• Acar, T. (2022). The role of educational attainment and educational pairings in women’s marriage behavior in Turkey. In Women’s Studies International Forum (Vol. 93, p. 102616). Pergamon.
• Beşpınar, F. U. and Beşpınar, L. Z. (2017). Türkiye’de Hane Halkı Yapıları ve Evlilik Pratiklerinde İkili Resim: Geleneklerin Yanı Sıra Değişimin Yansımaları [Duality in Household Structures and Marriage Practices in Turkey: Reflections of Tradition as well as Change]. The Turkish Journal of Population Studies, 39, 109- 149.
• Caarls, K., & de Valk, H. A. (2018). Regional diffusion of divorce in Turkey. European Journal of Population, 34(4), 609-636.
• Cinar, K., & Kose, T. (2018). The determinants of women’s empowerment in Turkey: A multilevel analysis. South European Society and Politics, 23(3), 365-386. Cindoglu, D., Çemrek, M., Toktas, S., & Zencirci, G. (2011). The Family in Turkey: Battleground of Modern and Traditional. In Families in a global context (pp. 235-263). Routledge.
• Civelek, Y., & Koç, İ. (2007). Türkiye’de İmam Nikâhı [Religious marriage in Türkiye]. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar e-Dergisi 5: 1-14. Demir, S. A. (2013). Attitudes toward concepts of marriage and divorce in Turkey. American International Journal of Contemporary Research, 3(12), 83-88. Deniz, A. (2024). From the “Republic of Cousins” to foreign spouses: Transnational marriages in Türkiye. Sociology Compass, 18(1), e13165.
• Engin, C., Hürman, H., & Harvey, K. (2020). Marriage and family in Turkey: trends and attitudes. International Handbook on the Demography of Marriage and the Family, 105-119.
• Ergöçmen, A. B., Keskin, F., and Yüksel Kaptanoğlu, İ., (2020). Türkiye’de Çocuk Yaşta, Erken ve Zorla Evlilikler: 1993-2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırmaları Veri Analizi [Child, Early and Forced Marriage in Turkey: Data Analysis of Turkey Demographic and Health Surveys 1993-2018]. Ankara: Nüans Publishing.
• Ertem, M., & Kocturk, T. (2008). Opinions on early-age marriage and marriage customs among Kurdish-speaking women in southeast Turkey. BMJ Sexual & Reproductive Health, 34(3), 147-152.
• EuroStat (2023). Marriage and divorce statistics. Access date: 06/04/2024. https:// ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Marriage_and_ divorce_statistics
• Garcia Pereiro, T., Pace, R., & Grazia Didonna, M. (2014). Entering first union: the choice between cohabitation and marriage among women in Italy and Spain. Journal of Population Research, 31, 51-70.
• Goode, W. J. (1963). World revolution and family patterns.
• Gündüz Hoşgör, A., & Smits, J. (2002). Intermarriage between Turks and Kurds in contemporary Turkey: Interethnic relations in an urbanizing environment. European Sociological Review, 18(4), 417-432.
• Hacettepe University Institute of Population Studies (HUIPS) (1999). Türkiye Demographic and Health Survey, 1998. Hacettepe University Institute of Population Studies, Ministry of Health and Macro International Inc., Ankara. Hacettepe University Institute of Population Studies (HUIPS) (2004). Türkiye Demographic and Health Survey, 2003. Hacettepe University Institute of Population Studies, Ministry of Health, State Planning Organisation and European Union, Ankara.
• Hacettepe University Institute of Population Studies (HUIPS) (2009). Türkiye Demographic and Health Survey, 2008. Hacettepe University Institute of Population Studies, Ministry of Health, State Planning Organisation and TÜBİTAK, Ankara.
• Hacettepe University Institute of Population Studies (HUIPS) (2014). Türkiye Demographic and Health Survey, 2013. Hacettepe University Institute of Population Studies, Ministry of Development and TÜBİTAK, Elma Printing, Ankara.
• Hacettepe University Institute of Population Studies (HUIPS) (2015). 2013 Türkiye Demographic and Health Survey Further Analysis. Hacettepe University Institute of Population Studies, Ministry of Development and TÜBİTAK, Ankara, Türkiye.
• Hacettepe University Institute of Population Studies (HUIPS) (2019). Türkiye Demographic and Health Survey, 2018. Hacettepe University Institute of Population Studies, Ministry of Development and TÜBİTAK, Elma Printing, Ankara.
• Hancıoğlu, A., Akadlı Ergöçmen, B. (1992). Some Social Aspects of Turkish Marital Unions and Their Relationship with Early Age Mortality. The Turkish Journal of Population Studies, 14, 3-25.
• Hosseini, H. and Erfani, A. (2014). Ethnic differences in the attitudes and practice of consanguineous marriage among Kurds and Turks in Uromiyeh District, Iran. Journal of Comparative Family Studies, 45(3), 389-403.
• ICF International (2012). Demographic and Health Survey Sampling and Household Listing Manual. MEASURE DHS, Calverton, Maryland, U.S.A.: ICF International. Ilkkaracan, P. (2001). Islam and women’s sexuality: A research report from Turkey. In Good sex: Feminist perspectives from the world’s religions, 1-11.
• İlkkaracan, P. and İlkkaracan, İ. (1998). 1990’lar Türkiye’sinde Kadın ve Göç, 75 Yılda Köylerden Şehirlere [Women and Migration in 1990s Türkiye, From Villages to Cities in 75 Years], İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları: 305-322.
• İlkkaracan, P. (1998). Exploring the Context of Women’s Sexuality in Eastern Turkey. Reproductive Health Matters, 6(12): 66-75.
• Kavas, S. and Thornton, A. (2020). Developmental idealism and beliefs about marriage and fertility in Turkey. Population Research and Policy Review, 39, 47-75. Kavas, S., & Thornton, A. (2013). Adjustment and hybridity in Turkish family change: Perspectives from developmental idealism. Journal of Family History, 38(2), 223-241.
• Keskin F., Yayla Enfiyeci, Z. and Koç, İ. (2021). Türkiye’de İmam Nikahı Yaygınlığının Evlilik Kuşaklarına Göre Değişimi: Hayat Tablosu Analizi [The Change in the Prevalence of Religious Marriage in Türkiye by Marriage Cohorts: Life Table Analysis]. In Emek, Beden, Aile: Türkiye’de Kadınlık Halleri, Acar, Taylan and Özar, Şemsa (Eds.) İstanbul:Metis Yayınları. pp:140-158. Kırdar, M.G., Dayıoğlu, M., & Koç, İ. (2018). The effects of compulsory-schooling laws on teenage marriage and births in Turkey. Journal of Human Capital, 12(4), 640-668.
• Koc, İ., Hancioglu, A., & Cavlin, A. (2008). Demographic differentials and demographic integration of Turkish and Kurdish populations in Turkey. Population Research and Policy Review, 27, 447-457.
• Koç, İ. (2004). Türkiye’de Çocukların Nüfusa Kayıt Olmamasını Etkileyen Değişkenler ve Nüfusa Kayıtlı Olmaya Geçiş Süreci [The variables impact on unregistered births in Turkey, and transition process to registered births]. The Turkish Journal of Population Studies, 26, 35-44.
• Koç, İ. and Koç, D. (1998). Türkiye’de Evliliğe Karar Verme Süreci ve Bu Sürece Etkide Bulunan Faktörler [Marriage decision making process and its determinants in Turkey]. The Turkish Journal of Population Studies, 20, 43-56.
• Koç, İ. and Saraç, M. (2019). Türkiye’de İlk Evlilik Yaşının ve Evliliğe İlişkin Pratiklerin Değişimi ve Boşanma ile İlişkisi (2006-2016), Türkiye Aile Yapısı İleri İstatistik Analizi, 2018 [Change in Age at First Marriage and Marriage Practices in Turkey and Its Relationship with Divorce (2006-2016), Further Analysis Study on Family Structure, 2018]. Ministry of Family, Labour and Social Services, Ankara. Koçak, Z. (2010). Şer‘iyye Sicillerine Göre XVII. Yüzyılda Ayntab Şehrinde Ailenin Oluşumu (1600–1650), Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi ,44, 291-306.
• Lesthaeghe, R. (2014). The second demographic transition: A concise overview of its development. Proceedings of the National Academy of Sciences, 111(51), 18112- 18115.
• Lesthaeghe, R. (2019). Beyond economic reductionism: the transformation of the reproductive regimes in France and Belgium in the 18th and 19th centuries. In Fertility transitions, family structure, and population policy (pp. 1-44). Routledge.
• Livi-Bacci, M. (1986). Social-group forerunners of fertility control in Europe. In The decline of fertility in Europe, 182-200.
• Mills, M., & Trovato, F. (2001). The effect of pregnancy in cohabiting unions on marriage in Canada, the Netherlands, and Latvia. Statistical Journal of the United Nations Economic Commission for Europe, 18(1), 103-118.
• Notestein, F.W. (1953). Economic Problems of Population Change. Proceedings of the Eight International Conference of Agricultural Economists, New York, 13-31.
• OECD, (2022). OECD Family Database. http://www.oecd.org/els/family/database. html. Access date: 06/04/2024. Official Gazette of Republic of Türkiye (28 June 1938). Law no:3453. “Türk Kanunu Medenisinin 88 inci maddesini tadil eden kanun”, no 3935.
• Official Gazette of Republic of Türkiye (3 November 2017). Law no:7039. “Nüfus Hizmetleri Kanunu ile bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına dair kanun [Law on amending the Population Services Law and some other laws]”, no 30229. Rogers, E. (1983). Diffusion of Innovations, New York: The Free Press. Rutstein, S., Johnson, K., & Gwatkin, D. (2000). Poverty, health inequality, and its health and demographic effects. In Annual Meeting of the Population Association of America, Los Angeles, California (Vol. 2000).
• Sánchez Gassen, N., & Perelli-Harris, B. (2015). The increase in cohabitation and the role of union status in family policies: A comparison of 12 European countries. Journal of European Social Policy, 25(4), 431-449.
• Tezcan, S., & Coşkun, Y. (2004). Türkiye’de 20. Yüzyılın Son Çeyreğinde Kadınlarda İlk Evlenme Yaşı Değişimi ve Günümüz Evlilik Özellikleri [The Age at First Marriage Changes in the Last Quarter of the 20th Century and Current Marriage Characteristics in Turkey]. The Turkish Journal of Population Studies, 26, 15-34.
• Thornton, A., Binstock, G., Yount, K. M., Abbasi-Shavazi, M. J., Ghimire, D., & Xie, Y. (2012). International fertility change: New data and insights from the developmental idealism framework. Demography, 49(2), 677-698.
• Turkish Civil Code (1926), Law no:743, Access date: 06/04/2024. http://www.mevzuat. gov.tr/MevzuatMetin/5.3.743.pdf Turkish Civil Code (2001), Law no: 4721, Access date: 06/04/2024. http://www. mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4721.pdf
• TurkStat (2022) “Türkiye Aile yapısı Araştırması , 2021[Türkiye Family Structure Survey, 2021]”, Türkiye İstatistik Kurumu, T.C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Ankara.
• TurkStat (2024b) “İstatistiklerle Aile, 2023 [Statistics on Family, 2023]”, Access date: 06/04/2024. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle- Aile-2023-53784.
• TurkStat (2024c) “Doğum İstatistikleri, 2023 [Birth Statistics, 2023]”, Access date: 06/04/2024. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dogum- Istatistikleri-2023-53708
• TurkStat(2024a) “Evlenme ve Boşanma İstatistikleri, 2023 [Marriage and Divorce Statistics, 2023]”, Access date: 06/04/2024. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/ Index?p=Evlenme-ve-Bosanma-Istatistikleri-2023-53707. Türkan, H. K., Atahan, O. (2017). Hatay / Ovakent Özbeklerinde Evlilik [Marriage in Hatay/Ovakent Uzbeks]. The Journal of Academic Social Science 52, 22-237.
• Van de Kaa, D. J. (1999). Europe and its population: the long view. In European populations: Unity in diversity (pp. 1-49). Dordrecht: Springer Netherlands. Van de Kaa, D. J. (1987). Europe’s Second Demographic Transition. Population Bulletin, 42(1), 1-59.
• Yüksel-Kaptanoğlu, İ., & Ergöçmen, B.A. (2014). Early marriage: Trends in Turkey, 1978-2008. Journal of Family Issues, 35(12), 1707-1724.
• Yüksel-Kaptanoğlu, İ., Abbasoğlu-Özgören, A. and Keskin, F. (2015). Evlenme Riski Farklılaşan Kadın Grupları [Women With Different Marriage Intensities in Turkey]. In 2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması İleri Analiz Çalışması, Ankara.
• Yüksel-Kaptanoğlu, İ., Eryurt, M. A., & Koç, İ. (2012). Kadınların Evlilik Döngüsü: Evlenme, Boşanma ve Yeniden Evlenme [Marriage Cycle of Women: Dissolution of Marriage and Remarriage]. Kadın/Woman, 13(1), 63-96.