Öz
Dillerde eş anlamlı sözcükler zenginleştirici öğelerdir. Bazı dillerde bir sözcüğün birden çok eş anlamlısı bulunurken, bazı dillerde ise sözcüklerin eş anlamları çok az vardır veya hiç yoktur. Eş anlamlı sözcükler aynı kavramı farklı açılardan tanımlayan, kavramın çeşitli yönlerini ortaya koyan sözcüklerdir. Kürtçede ve özellikle Zazaca diyalektinde eş anlamlı sözcükler yoğun bir şekilde kullanılmaktadır. Eş anlamlı olarak belirtilen bütün sözcüklerde nüanslar vardır. Bu sözcükler genel yapı anlam ilişkisi içerisinde eş anlamlı olarak kabul edilirler. Özellikle farklı kültürlerin ve dillerin iç içe geçtiği coğrafyalarda eş anlamlı sözcüklerin sayısında ciddi bir artış meydana gelir. Konuşulduğu coğrafya göz önüne alındığında Zazaca; Türkçe, Arapça ve Farsça dilleri ile Kurmancca diyalektiğinin mozaik bir yapı oluşturduğu bir coğrafyada konuşulmaktadır. Bu kültürel mozaik ve dilsel atlas Zazacada birçok eşanlamlı sözcüğün ortaya çıkmasını sağlamıştır. Çalışmanın amacı Vate Çalışma Grubu tarafından hazırlanmış olan sözlükte, Zazacadaki eş anlamlı sözcükleri tespit etmek; bu sözcükleri anlamsal açıdan analiz etmek ve hangi seslerde daha fazla eş anlamlı sözcüğün bulunduğunu grafiklerle tespit etmektir. Kaynak olarak bahsedilen sözlük ve çeşitli dillerdeki dilbilim kaynakları kullanılacaktır. Türkçede bu alanda birçok çalışma yapılmış olmasına rağmen Zazacada bu alanda şimdiye kadar müstakil bir çalışma yapılmamıştır. Bu açıdan çalışma önem arz etmektedir. Kaybolmaya yüz tutmuş bir dilde yapılacak kategorik çalışmalar, dilin envanterinin ortaya konulması açısından önemlidir. Zazacada tespit edilmiş eş anlamlı sözcükler, çalışmanın sonunda verilmiştir. Çalışmada günlük dilde aktif bir şekilde konuşulan sözcüklerin tespit edilmesine özen gösterilmiş, yabancı dillerden alınmış veya türetilmiş sözcükler çalışmaya alınmamıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ahanov, K. (2013). Dil Biliminin Esasları. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Akalın, Ş. H. (2011). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Aksan, D. (1974). “Eşanlamlılık Sorunu ve Türk Yazı Dilinin Saptanmasında Eş Anlamlılardan Yararlanma”. Türkoloji Dergisi, 6/1, 1-14. Aksan, D. (1998). Anlambilim, Anlambilim Konuları ve Türkçenin Anlambilimi. Ankara: Engin Yayınevi.
Öz
Synonym words in languages are enriching items. While some languages have more than one synonym for a word, in other languages words have few or no synonyms. Synonyms are words that describe the same concept from different angles and reveal various aspects of the concept. Synonymous words are used extensively in Kurdish and especially in the Zazaki dialect. All words specified as synonyms have nuances. These words are accepted as synonyms within the general structure-meaning relationship. Especially in geographies where different cultures and languages are intertwined, a serious increase occurs in the number of synonyms. Considering the geography it is spoken in, Zazaki; Turkish, Arabic and Persian languages are spoken in a geography where the Kurmanji dialectic forms a mosaic structure. This cultural mosaic and linguistic atlas led to the emergence of many synonym words in Zazaki. The aim of the study is to identify synonyms in Zazaki in the dictionary prepared by the Vate Study Group; To analyze these words semantically and to determine with graphics in which sounds have more synonyms. The mentioned dictionary and linguistic resources in various languages will be used as sources. Although there have been many studies in this field in Turkish, there has not been an independent study in this field in Zazaki until now. In this respect, the study is important. Categorical studies to be conducted in a language that is about to disappear are important in terms of revealing the inventory of the language. The synonyms determined in Zazaki are given at the end of the study. In the study, care was taken to identify the words actively spoken in the daily language, words taken from or derived from foreign languages were not included in the study.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ahanov, K. (2013). Dil Biliminin Esasları. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Akalın, Ş. H. (2011). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Aksan, D. (1974). “Eşanlamlılık Sorunu ve Türk Yazı Dilinin Saptanmasında Eş Anlamlılardan Yararlanma”. Türkoloji Dergisi, 6/1, 1-14. Aksan, D. (1998). Anlambilim, Anlambilim Konuları ve Türkçenin Anlambilimi. Ankara: Engin Yayınevi.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Dil Çalışmaları |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 27 Aralık 2020 |
| Gönderilme Tarihi | 21 Eylül 2020 |
| Kabul Tarihi | 19 Aralık 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 20 Sayı: 51 |
