ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÇEVRE OKURYAZARLIK FARKINDALIK DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2016, Cilt: 11 Sayı: 2, 82 - 95, 26.04.2016

Süleyman Şahin , Esra Ünlü Süleyman Ünlü

Öz

Bu çalışmanın amacı öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık farkındalık düzeylerini anabilim dalı ve sınıf düzeyi değişkenine göre incelemektir. Bu amaçla farklı üniversitelerde öğrenim gören öğretmen adaylarına "Kişisel Bilgi Formu" ile "Çevre Okuryazarlığı Ölçeği" uygulanmıştır. Çalışmada, betimsel tarama modeli kullanılmış, örneklem grubu kümeleme örneklem tekniği ile belirlenmiştir. Çalışmanın evrenini Celal Bayar ve Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, örneklemini ise 2014-2015 eğitim-öğretim yılında Sosyal Bilgiler, Türkçe, Fen Bilgisi ve Sınıf öğretmenliği anabilim dalında öğrenim gören 1. ve 4. sınıftan 1605 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Çalışma sonucunda 1. sınıf Sosyal Bilgiler, Türkçe, Fen Bilgisi ve Sınıf öğretmen adaylarının çevre bilgi, kullanım, tutum ve çevre sorunlarına ilgi puanlarında öğrenim gördükleri anabilim dalına göre anlamlı fark bulunmamıştır. 4. sınıflarda ise anabilim dalına göre çevre bilgi, kullanım, tutum ve çevre sorunlarına ilgi puanları arasında anlamlı fark bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Çevre, Çevre Eğitimi, Çevre Okuryazarlık

Kaynakça

• • Akbaş, T., (2007). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarında Çevre Olgusunun Araştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• • Akman, Y., (1991). Çevre ve Temel Kavramlar. TÜBİTAK, Bilim ve Teknik Dergisi,24, ss:47–49.
• • Alagöz, B., (2009). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarında Çevre Bilincinin Geliştirilmesinde Probleme Dayalı Öğrenme Yönteminin Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• • Altınöz, N., (2010). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Çevre Okuryazarlık Düzeyleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• • Atasoy, E. ve Ertürk, H., (2008). İlköğretim Öğrencilerinin Çevresel Tutum ve Çevre Bilgisi Üzerine Bir Alan Araştırması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt:10, Sayı:1, ss:105-122.
• • Aydoğdu, M. ve Gezer, K., (2007). Çevre Bilimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• • Baykal, H. ve Baykal, T., (2008). Küreselleşen Dünya’da Çevre Sorunları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:5, Sayı:9, ss:5-9.
• • Çabuk, B. ve Karacaoğlu, Ö.C., (2003). Üniversite Öğrencilerinin Çevre Duyarlılıklarının İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt:36, Sayı:1-2, ss:189-198.
• • Çepel, N., (1992). Doğa-Çevre-Ekoloji ve İnsanlığın Ekolojik Sorunları, 1.Baskı, İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• • Çepel, N., (2008). Ekolojik Sorunlar ve Çözümleri, 3. Baskı, Ankara: TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları.
• • Çimen, O. ve Timur, S., (2013). Öğretmen Adaylarının Çevreye Yönelik Olumsuz Davranışlarının İncelenmesi. Electronic Turkish Studies, Volume:8/12, pp:335-346.
• • Çokadar, H., Türkoğlu, A. ve Gezer, K., (2009). Çevre sorunları, 4.Baskı, M. Aydoğdu (Ed.) Çevre Bilimi, Ankara: Anı Yayıncılık.
• • Deniş, H. ve Genç, H., (2007). Çevre Bilimi Dersi Alan ve Almayan Sınıf Öğretmenliği Öğrencilerinin Çevreye İlişkin Tutumları ve Çevre Bilimi Dersindeki Başarılarının Karşılaştırılması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt:8, Sayı:13, ss:20-26.
• • Dillon, P.J. and Gayford, C.G., (1997). A Psychometric Approach to İnvestigating the Environmental Beliefs, İntentions and Behaviours of Preservice Teachers. Environmental Education Research, Volume:3, Number:3, pp:283-297.
• • Doğan, M., (1997). Ulusal Çevre Eylem Planı, Eğitim ve Katılım. Türkiye Çevre Vakfı.
• • Ek, N.H, Kılıç, N., Öğdüm, P., Düzgün, G. ve Şeker, S., (2009). Adnan Menderes Üniversitesinin Farklı Akademik Alanlarında Öğrenim Gören İlk ve Son Sınıf Öğrencilerinin Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları ve Duyarlılıkları. Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt:17, Sayı:1, ss:125-136.
• • Erol, G.H. ve Gezer, K., (2006). Prospective of Elementary School Teachers’ Attitudes toward Environment and Environmental Problems. International Journal of Environmental and Science Education, Volume:1, Number:1, pp:65–77.
• • Erol, G., (2005). Sınıf Öğretmenliği İkinci Sınıf Öğrencilerinin Çevre ve Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• • Erten, S., (2004). Çevre Eğitimi ve Çevre Bilinci Nedir, Çevre Eğitimi Nasıl Olmalıdır? Çevre ve İnsan Dergisi, Sayı: 65-66.
• • Esa, N., (2010). Environmental Knowledge, Attitude and Practise of Student Teachers. International Researchin Geographical and Environmental Education, Volume:19, Number:1, pp:39-50.
• • Goldman, D., Yavetz, B., ve Peer, S., (2006). Environmental Literacy in Teacher Training in Israel: Environmental Behavior of New Students. Journal of Environmental Education, Volume:38, Number:1, pp:3-22.
• • Gökmen, A., (2008). Bilgisayar Destekli Çevre Eğitiminin Öğretmen Adaylarının Madde Döngüleri Konusundaki Başarılarına Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• • Güney, E., (2003). Çevre ve İnsan (Toplum Doğa İlişkileri). İstanbul: Çağtay Kitapevi.
• • Güven, E. ve Aydogdu, M., (2011). Determination of Candidate Science Teachers’ Knowledge Levels towards Environmental Problems. Procedia-Social and Behavioral Sciences, Volume:15, pp:2781-2784.
• • Kaplowitz, M.D. and Levine, R., (2005). How Environmental Knowledge Measuresup at a Big Ten University. Environmental Education Research, Volume:11, Number:2, pp:143-160.
• • Kaptan, S., (1998). Bilimsel Araştırma ve İstatistik Teknikleri. Ankara: Tekışık Web Ofset Tesisleri.
• • Karasar, N., (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• • Karatekin, K., (2011). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Çevre Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• • Kılınç, A., (2010). Can Project-Based Learning Close TheGap? Turkish Student Teachersand Proenviromental Behaviours. International Journal of Enviromental ve Science Education, Volume:5, Number:4, pp:495-509.
• • Kışoğlu, M., (2009). Öğrenci Merkezli Öğretimin Öğretmen Adaylarının Çevre Okuryazarlığı Düzeyine Etkisinin Araştırılması. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• • Kıyıcı, F., Aydoğdu, M., Doğru, M., Aslan, O. ve Özkaya, A., (2005). İlköğretim Öğretmen Adaylarının Çevre Eğitimine Bakışı. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. Denizli, Bildiriler Kitabı, ss:567-572.
• • Kibert, C.N., (2000). An Analysis of The Correlations Between the Attitude, Behavior, and Knowledge Components of Environmental Literacy in Under graduate University Students. Unpublished Master Dissertation. USA: The Graduate School of the University of Florida.
• • Leeming, F.C., Dwyer, W.O., and Bracken, B.A., (1995). Children’s Environmental Attitude and Knowledge Scale: Construction and Validation. TheJournal of Environmental Education, Volume:26, Number:3, pp:22-31.
• • Mcbeth, W. and Volk, T., (2010). The National Environmental Literacy Project: a Baseline Study of Middle Grade Students in the United States. The Journal of Environmental Education, Volume:41, Number:1, pp:55-67.
• • Önder, R., (2015). Üniversite Öğrencilerinde Çevre Eğitimi Gereksiniminin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• • Özmen, D., Çetinkaya, A.Ç. ve Nehir, S., (2005). Üniversite Öğrencilerinin Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, Cilt:4, Sayı:6, ss:330-344.
• • Öztaş, F. ve Kalipci, E., (2009). Teacher Candidates' Perception Level of Environmental Pollutant and Their Risk Factors. International Journal of Environmental and Science Education, Volume:4, Number:2, pp:185-195.
• • Öztaş, F., ve Kalipci, E., (2009). Teacher Candidates' Perception Level of Environmental Pollutant and Their Risk Factors. International Journal of Environmental and Science Education, Volume:4, Number:2, pp:185-195.
• • Roth, C., (2002). A Questioning Framework for Shaping Environmental Literacy. US, Earthlore a Sociates & The Center for Environmental Education of Antioch New England Institute.
• • Roth, C.E., (1992). Environmental Literacy: Its Roots, Evolution and Directions in the 1990s.
• http://www.eric.ed.gov/ERICDocs/data/ericdocs2sql/content_storage_01/0 000 0 19b/80/24/44/47.pdf 11 Ağustos 2015 tarihinde alınmıştır.
• • Sadık, F. ve Çakan, H., (2010). Biyoloji Bölümü Öğrencilerinin Çevre Bilgisi ve Çevre Sorunlarına Yönelik Tutum Düzeyleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:19, Sayı:1, ss:351-365.
• • Sam, N., Gürsakal, S. ve Sam, R., (2010). Üniversite Öğrencilerinin Çevresel Risk Algısı ve Çevresel Tutumlarının Belirlenmesi. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E Dergisi, Sayı:20.
• • Sam, N., Gürsakal, S. ve Sam, R., (2010). Üniversite Öğrencilerinin Çevresel Risk Algısı ve Çevresel Tutumlarının Belirlenmesi. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, 20, ss:1-16.
• • Sönmez, N., (1995). Ortak Geleceğimiz (Stockholm 1972-Rio 1991 ve Sonrası). Yeni Türkiye Dergisi, Cilt:1, Sayı:5, ss:194-209.
• • Sülün, Y., (2002). Çevre Kirliliğini Önlemede Eğitimin Rolü. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8, ss:1-9.
• • Şenyurt, A., Temel, B.A. ve Özkahraman, Ş., (2011). Üniversite Öğrencilerinin Çevresel Konulara Duyarlılıklarının İncelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Cilt:2, Sayı:1.
• • Talas, M. ve Karataş, A., (2012). Çevre Bilincinin Geliştirilmesinde Topluma Hizmet Uygulamaları Dersinin Önemi: Niğde Üniversitesi Sınıf Öğretmenliği Programı Örneği. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, Volume:4, Number:1, pp:107-124.
• • Teksöz, G., Şahin, E. ve Ertepınar, H., (2010). Çevre Okuryazarlığı, Öğretmen Adayları ve Sürdürülebilir Bir Gelecek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, ss:307-320.
• • Yıldız, K., Sipahioğlu, Ş. ve Yılmaz, M., (2005). Çevre Bilimi. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• • Yılmaz, A., Morgil, F.İ., Aktuğ, P. ve Göbekli, İ., (2002). Ortaöğretim ve Üniversite Öğrencilerinin Çevre, Çevre Kavramları ve Sorunları Konusundaki Bilgileri ve Öneriler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt:22, Sayı:22, ss:156-162.
• • Yücel, A.S. ve Morgil, İ., (1998). Yükseköğretimde Çevre Olgusunun Araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, ss:84-91.