ÖĞRETMEN ADAYLARININ EĞİTİM VE BAZI TEMEL KAVRAMLARA İLİŞKİN METAFORİK ALGILARI

Yıl 2016, Cilt: 11 Sayı: 4, 217 - 242, 13.10.2016

Mehmet Turan Esat Yıldırım Fatih Tıkman

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, öğretmen adaylarının eğitim, öğretim, öğretmen ve öğretmenlik mesleği kavramına ilişkin algılarının metaforlar aracılığıyla belirlenmesidir. Öğretmen adaylarının belirlenen kavramlarla ilgili algılarının ortaya koyulması amacıyla veri toplama aracı olarak, 4 adet açık uçlu sorudan oluşan form kullanılmıştır. Anket sorularında yer alan veriler içerik analizi tekniğiyle çözümlenmiştir. Buna göre, öğretmen adaylarının eğitim kavramıyla ilgili olarak 93, öğretim kavramıyla ilgili olarak 39, öğretmen kavramıyla ilgili olarak 102, öğretmenlik mesleği ile ilgili olarak ise 63 geçerli metafor ürettikleri belirlenmiştir. Öğretmen adayları eğitim kavramını yaşam, ağaç, dünya, ev, tohum gibi metaforlarla; öğretim kavramını hayat, okul, ağaç, su gibi metaforlarla; öğretmen kavramını mum, güneş, anne, su, ışık gibi kavramlarla; öğretmenlik mesleği kavramını annelik, peygamberlik, iman gibi metaforlarla açıklamışlardır. Öğretmen adaylarının oluşturdukları metaforlar temel alındığında eğitim, öğretim, kavramlarını genellikle aynı metaforla açıkladıkları görülmektedir. Genel olarak eğitim, öğretim, öğretmen ve öğretmenlik mesleği kavramının birden fazla ve birbirinden farklı metaforla açıklandığı görülmüştür. 

Anahtar Kelimeler

Öğretmen Adayları, Metafor, Eğitim, Öğretim, Öğretmen

Kaynakça

• • Afacan, Ö., (2011). Fen bilgisi öğretmen adaylarının “fen” ve “fen ve teknoloji öğretmeni” kavramlarına yönelik metafor durumları. e-Journal of New World Sciences Academy, cilt:6, sayı:1, ss:1242-1254.
• • Akgöl, H., (1994). Eğitim fakültelerindeki öğretim elemanları ve öğrencilerin ideal bir öğretim elemanının nitelikleri hakkındaki görüşleri ile kendi kurumlarındaki öğretim elemanlarının bu niteliklere uygunluklarının karşılaştırılması, Yayımlanmamış doktora tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• • Akan, D., Yalçın, S. ve Yıldırım, İ., (2014). “Okul Müdürü” Kavramına İlişkin Öğretmenlerin Metaforik Algıları. İlköğretim Online, Cilt:13, Sayı:1, ss:169-179.
• • Ateş, T.Ö., (2016) Öğrencilerin Öğretmen ve Okul Metaforları. International Journal of Contemporary Educational Studies, Cilt:2, Sayı:1, ss: 78-93.
• • Bozlk, M., (2002). The college student as learner: Insight gained through metaphor analysis. College Student Journal, Volume:36, pp:142–151.
• • Cerit, Y., (2008a). Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Cilt:6, sayı:4, ss: 693-712.
• • Cerit, Y., (2008b). Öğrenci Öğretmen ve Yöneticilerin Müdür Kavramı İle İlgili Metaforlara İlişkin Görüşleri. Eğitim ve Bilim, Cilt:33, sayı:147, ss: 3-13.
• • Çelikten, M., (2006). Kültür ve Öğretmen Metaforları. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:21, Sayı:1, ss: 269-283.
• • Çobanoğlu, N. ve Gökalp, S., (2015). Öğretmen Adaylarının Okul Müdürüne İlişkin Metaforik Algıları, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 31, ss:279-295.
• • Ekiz, D. ve Koçyiğit, Z., (2012). Sınıf öğretmenlerinin öğretmen kavramına ilişkin metaforlarının tespit edilmesi.
• Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt: 21, Sayı:2, ss:439-458.
• • Geçit, Y. ve Gençer, G., (2011). Sınıf öğretmenliği 1. sınıf öğrencilerinin coğrafya algılarının metafor yoluyla belirlenmesi (Rize Üniversitesi örneği). Marmara Coğrafya Dergisi, sayı:23, ss:1-19.
• • Günay, R., (2015). Eğitim Fakültesinde Görev Yapan Öğretim Elemanlarının Yapılandırmacı Öğretmen Algıları. İlköğretim Online, Cilt:14, Sayı:1, ss: 845-861.
• • Güvendir, M.A. ve Özkan, Y.Ö., (2016). Öğretmen Adaylarının Ölçme ve Değerlendirme Dersine Yönelik Algılarının Metaforlar Yoluyla Belirlenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:47, ss:91-105.
• • Hacıfazlıoğulları, Ö., Karadeniz, Ş. ve Dalgıç, G., (2011). Okul Yöneticilerinin Teknoloji Liderliğine İlişkin Algıları: Metafor Analizi Örneği. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Cilt:1, Sayı:1, ss: 97-121.
• • Inbar, D., (1996). The free educational prison: Metaphors and images. Educational Research, Volume:38 Number:1, pp:77–92.
• • Karasolak, K., (2009). Mimari Özellikleri Farklı İlköğretim Okullarındaki Öğrenci ve Öğretmenlerin Okullarının Bina ve Bahçeleri Hakkındaki Görüşlerinin İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• • Koç, S.E., (2014). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Öğretmen ve Öğretmenlik Mesleği Kavramlarına İlişkin Metaforik Algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Cilt:15, Sayı:1, ss:47-72.
• • Lakoff, G. ve Johnson, M., (2005). Metaforlar hayat, anlam ve dil. (Çev: G.Y.Demir). İstanbul: Paradigma Yayınları.
• • Levine, P.M., (2005). Metaphors and images of classrooms. Kappa Delta Pi Record, Volume:41, Number:4, pp:172-175.
• • McEwan, A.E., (2007). Do Metaphors Matter in Higher Education?. Journal of College &Character. Volume: 8, Number:2, pp: 1-8.
• • Miles, M.B. and Huberman, A.M., (1994). Qualitative data analysis. Thousand Oaks,CA: Sage.
• • Minas, R. ve Gündoğdu, K., (2013). Ortaokul Öğrencilerinin Fen ve Teknoloji Dersine Ait Bazı Kavramlara Yönelik Metaforik Algılarının İncelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Cilt:4, Sayı:2, ss:67-77.
• • Nartgün, S.Ş. ve Gökçer, İ., (2014). Pedagojik Formasyon Eğitimi Alan Öğretmen Adaylarının Mesleklerine, Geleceklerine, İstihdamlarına ve Eğitim Politikalarına İlişkin Metaforik Algıları, e-International Journal of Educational Research, Cilt:5, Sayı:4, ss: 57-69.
• • Nikitina, L. ve Furuoka, F., (2008). “A language teacher is like”: examining Malaysian students’ perceptions of language teachers through metaphor analysis. Electronic Journal of Foreign Language Teaching, Volume:5, Number:2, pp:192-205.
• • Ocak, G. ve Gündüz, M., (2006). Eğitim fakültesini yeni kazanan öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine giriş dersini almadan önce ve aldıktan sonra öğretmenlik mesleği hakkındaki metaforlarının karşılaştırılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:8, sayı:2, ss:293- 310.
• • Oğuz, A., (2009). Öğretmen Adaylarına Göre Orta Öğretim Öğretmenlerini Temsil Eden Metaforlar. Milli Eğitim Dergisi, (182), ss:36-56.
• • Oxford, R., Tomlinson, S., Barcelos, A., Harrington, C., Lavine, R., Saleh, A., and Longhini, A., (1998). Clashing metaphors about clasroom teachers: toward asystematic typology for the language teaching field, System, Volume:26, pp:3-50.
• • Palmquist, R.A., (2001). Cognitive style and users’ metaphors for the web: an exploratory study. The Journal of Academic Librarian ship, Volume:27, Number: 1, pp:24–32.
• • Pesen, A., Kara, İ. ve Gedik, M., (2015). Çocuk Gelişimi Bölümü 2. Sınıf Öğrencilerinin “Müdür” Kavramına İlişkin Metafor Algıları. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:4, ss: 1-21.
• • Saban, A., (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının“Öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Cilt:2, Sayı:2, ss:131-155.
• • Saban, A. (2008). Okula ilişkin Metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim, Sayı:55, ss: 459-486.
• • Saban, A., Koçbeker, B.N., and Saban, A., (2006). An investigation of the concept of teacher among prospective teachers through metaphor analysis. Educational Sciences: Theory & Practice, Volume:6, Number:2, pp:509-522.
• • Saban, A., (2011). Bilgisayar Öğretmeni Adaylarının “Okula” ve “Bilgisayar Öğretmeni” Kavramlarına İlişkin Zihinsel İmgeleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 11 (1), 423-446
• • Schull, T.J., (1990). Teaching and learning as problem solving. Theory into Practise. Volume:29, Number:2, pp: 102-108.
• • Tortop, H.S., (2013). Öğretmen Adaylarının Üniversite Hocası Hakkındaki Metaforları Ve Bir Değerlendirme Aracı Olarak Metafor. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, Cilt:3, Sayı:2, ss: 153-160.
• • Turhan, M. ve Yaraş, Z., (2013). Öğretmen ve Öğrencilerin Öğretmen, Disiplin, Müdür, Sınıf Kuralları, Ödül ve Ceza Kavramlarına İlişkin Metafor Algıları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Cilt:23, Sayı:1, ss: 129-145.
• • Tüzel, E. ve Şahin, D., (2014). İlköğretim Birinci Kademe Öğrencilerinin Okul Yöneticilerine İlişkin Metaforları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Cilt: 7, Sayı: 17, ss: 355-396.
• • Uslu, N., Kucakülah, A. ve Gür, H., (2016). Ortaokul Öğrencilerinin Bilim, Bilim İnsanı ve Öğretmen Kavramlarına İlişkin Metafor Algılarının İncelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi. Cilt:5, Sayı:1, ss: 354-364.
• • Ünal, A. ve Ünal, E., (2010). Öğretmen ve öğrencilerin rehber öğretmeni algılamalarına ilişkin bir durum çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, Cilt:7, Sayı:2, ss:919-945.
• • Ünal, A., Yıldırım, A. ve Çelik, M., (2010). İlköğretim Okulu Müdür ve Öğretmenlerinin Velilere İlişkin Algılarının Analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:23, ss:261-272.
• • Yalçın, M. ve Erginer, A., (2012). İlköğretim Okullarında Okul Müdürüne İlişkin Metaforik Algılar. Öğretmen Eğitimi ve Eğitimcileri Dergisi, Cilt: 1, Sayı:2, ss:229-256.
• • Yıldırım, A. ve Şimşek, H., (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• • Yıldırım, A., Ünal, A. ve Çelik, M., (2011). Öğretmen Kavramına İlişkin Öğretmen, Yönetici ve Müfettiş Algılarının Analizi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, Cilt:8, Sayı:2, ss:92-109.
• • Yılmaz, F., Göçen, S. ve Yılmaz, F., (2013). Öğretmen Adaylarının Öğretmen Kavramına İlişkin Algıları: Bir Metaforik Çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt:9, Sayı:1, ss:161-164.
• • Zembat, R., Tençeli, İ.H. ve Akşin, H., (2015) Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının “Okul Yöneticisi” Kavramına İlişkin Algılarına Yönelik Metafor Çalışması. Hacettepe University Faculty of Healht Sciences Journal, Cilt:1, Sayı: 2, ss: 446-459.
• • Zhao, H., Coombs, S., and Zhou, X., (2009). Developing Professional knowledge about teachers through metaphor research: facilitating a process of change. Teacher Development, Volume:14, Number:3, pp:381-395.