TELEVISION WATCHING HABITS AND MOTIVATIONS: THE SAMPLE OF KAYSERİ

Yıl 2013, Cilt: 8 Sayı: 2, 207 - 225, 01.03.2013

Mustafa Koçer

Öz

Television has been a matter of concern as a popular mass media device. Given its place in the economic system, it becomes a huge sector in which TV outlets and advertisers try to attract viewers by informing and entertaining thus making large sums of money. Researchers and representatives of the sector are trying to find what types of programs these audiences watch in general and what kind of gratifications they obtain. In this scope, Uses and Gratifications Approach has always been frequently applicable model on the national and international scale. The study identifies TV watching habits and motivations of viewers in accordance with this approach on the scale of Kayseri. According to survey results, whose field work was implemented on 1017 people through face to face questionnaires, most of the participants nearly watch 1-3 hours a day, mostly with their families, with a specific focus on news programs, and programs with sexual content being the least preferred one. TV watching motivations include six factors: having rest and fun, obtaining information, counseling, befriending / escaping, socializing / interpersonal benefits, coming together and learning about current issues. Meaningful correlations and differences have been identified As a result of t tests, ANOVA and MANOVA analyses between the ages, genders of viewers and their TV diets and motivations.

Anahtar Kelimeler

Television, Audience, Uses and Gratifications Approach, Motivations, Kayseri,

TELEVİZYON İZLEME ALIŞKANLIKLARI VE MOTİVASYONLARI: KAYSERİ ÖRNEĞİ

Öz

Televizyon, olumlu ve olumsuz yönleri sürekli tartışılan popüler kitle iletişim araçlarındandır. Ekonomik sistem içinde değerlendirildiğinde, odak noktasını izleyicilerin oluşturduğu, televizyon işletmelerinin ve reklamcıların kendi hedefleri doğrultusunda, izleyiciyi bilgilendirme, eğlendirme gibi faktörlerle ekran başına çektikleri ölçüde kazanç sağladıkları dev bir sektördür. Bu sektör içerisinde, izleyicilerin ne tür programlar izledikleri, televizyon izlerken ne tür doyumlar elde etkileri, hem sektör temsilcilerinin hem de diğer araştırmacıların ilgisini çeken konuların başında gelmektedir. Bu kapsamda ulusal ve uluslar arası düzeyde sıkça kullanılan model, “Kullanımlar ve Doyumlar Yaklaşımı”dır. Çalışma, bu yaklaşım çerçevesinde, izleyicilerin televizyon izleme alışkanlıklarını ve motivasyonlarını Kayseri örneğinde tespit etmektedir. Saha araştırmasının 1017 kişiyle yüz yüze anket yöntemiyle yapıldığı araştırma sonuçları incelendiğinde, katılımcıların çoğunluğunun televizyonu günde ortalama 1-3 saat arasında, daha çok ailesi ile birlikte izlediği, en çok haber programlarını, en az cinsel içerikli programları takip ettiği görülmektedir. Televizyon izleme motivasyonları ise, dinlenme ve eğlenme, bilgilenme, yol gösterme, arkadaşlık etme/kaçış, sosyalleşme/kişiler arası fayda, bir araya gelme ve haberdar olma olmak üzere altı faktörden oluşmaktadır. Yapılan t testi, ANOVA ve MANOVA analizleri sonucunda, izleyicilerin yaşları ve cinsiyeti ile program izleme türü ve motivasyonları arasında anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Televizyon, İzleyici, Kullanımlar ve Doyumlar Yaklaşımı, Motivasyon, Kayseri,

Kaynakça

• Altunışık, R. vd., (2007). Sosyal Bilimlerde Araştırma
• Yöntemleri. Sakarya: Sakarya Yayıncılık. Ayhan, B. ve Balcı, Ş., (2009). Kırgısiztan’da Üniversite
• Gençliği ve İnternet: Bir Kullanımlar ve Doyumlar Araştırması. Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi: bilig, Sayı:48, ss.13-40. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, (2009). Çocuklara Yönelik Programlar ve Bu programlarda Yayımlanan
• Reklamların İçerik Analizi Araştırması. Ankara. Bayram, F., (2008). Gazete Okurlarının Okuma Motivasyonları ve Doyumları Üzerine Bir Kullanımlar ve Doyumlar Araştırması.
• Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi: Cilt:8, Sayı:1, ss. 321-336. Bayram, N., (2009). Sosyal Bilimlerde SPSS İle Veri Analizi.
• Bursa: Ezgi Kitabevi Yayınları. Büyüköztürk, Ş., (2002). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El
• Kitabı. Ankara: Pegama Yayıncılık. Cankaya, Ö., (1997). Dünden Bugüne Radyo Televizyon.
• İstanbul: Beta Yayıncılık. Çakır, V. ve Çakır, V., (2010). Televizyon Bağımlılığı. Konya: Literatürk Yayınları.
• Çaplı, B. ve Tuncel, H., (2010). Televizyon Haberciliğinde
• Etik. Ankara: Fersa Matbaacılık. Erdoğan, İ., (2003). Pozitivist Metedoloji. Ankara: Erk Yayınları.
• Fiske, J., (1996). İletişim Çalışmalarına Giriş. Süleyman
• İrvan (çev.). Ankara: Ark Yayınları. Gökçe, O., (1993). İletişim Bilimine Giriş. Ankara: Turhan Kitabevi.
• Kaplan,Y., (1992). Televizyon. İstanbul: Ağaç Yayıncılık.
• Katz, E., Blumler, J.G., and Gurevitch, M., (1973-1974). Uses and Gratifications Research. The Public Opinion Quarterly: Volume:37, Number:4, ss.509-523.
• Kayserinin Nüfusu ve İdari Yapısı. http://www.kayseri.gov.tr. Erişim Tarihi: 20.01.2013.
• Koçak, A., (2001). Televizyon İzleyici Davranışları Televizyon
• İzleyicilerinin Tercihleri ve Doyumları Üzerine Torik ve Uygulamalı Bir Çalışma. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Küçükkurt, M. vd., (2009). Kullanımlar ve Doyumlar
• Perspektifinden Üniversite Öğrencilerinin Medyaya Bakışı. Selçuk İletişim Dergisi: Cilt6, Sayı:1, ss.37-50. Laughey, D., (2010). Medya Çalışmaları: Teoriler ve Yaklaşımlar. İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Levy, M. L. ve Windahl, S., (1984). Audience Activity and Gratifications: A Conceptual Clarification and Exploration.
• Communication Research: Volume:11, Number:1, ss.51-78. Lull, J., (2001). Medya İletişim Kültür. Nazife Güngör (çev.).
• Ankara: Vadi Yayınları. McQuail, D. ve Windahl, S., (1996). Kitle İletişim Çalışmaları İçin İletişim Modelleri. Banu Dağtaş ve Uğur Demiray (çev.).
• Eskişehir: Eğitim, Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Vakfı. MEB, (2011). Gazetecilik, Radyo ve Televizyon Tarihi, Ankara.
• Mutlu, E., (2008). Televizyonu Anlamak. Ankara: Ayraç Yayınları.
• Nakip, M., (2003). Pazarlama Araştırmaları, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Özarslan, H. ve Nisan, F., (2011). Kullanımlar ve Doyumlar
• Perspektifinden Televizyon İzleme Alışkanlıkları ve Motivasyonları: Gümüşhane Örneği. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi: e-GİFTER, Cilt:1, Sayı:1, ss.23-43. Picard, R., (1989). Media Economics: Concept and Issues.
• California: Sage Publication. RTÜK, (2009). Televizyon izleme Eğilimleri Araştırması-2.
• Ankara: Radyo Televizyon Üst Kurulu. Rubin, A.M., (1981). An Examination of Television Viewing
• Motivations. Communication Researsh: Volume:8, Number:2, ss.141-165. Sungur, S., (2011). Evlilik ve Televizyonda Yayınlanan Evlilik
• Amaçlı Tanışma Programları: İstanbul Aydın Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Betimsel Bir Çalışma. E-Journal of New World Sciences Academy: Humanities, Volume:6, Number:3, ss: 578-605. Tekinalp, Ş., (2003). Camera Obscura’dan Synopticon’a Radyo ve Televizyon. İstanbul: Der Yayınları.
• TRT, Tarihçe. http://www.trt.net.tr/Kurumsal/Tarihce.aspx, Erişim Tarihi: 05.02.2013.
• Ural, A. ve Kılıç, İ., (2006). Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS İle Veri Analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yaylagül, L., (2006). Kitle İletişim Kuramları. Ankara: Dipnot Yayınları.