Sürdürülebilir Kalkınma İçin Eşitsizliklerin Azaltılması: Mekânsal Adalet Kavramı Işığında Bir CBS Uygulaması

Yıl 2021, Cilt: 16 Sayı: 1, 1 - 23, 18.01.2021

Saffet Erdoğan Recep Aslan

Öz

Çalışma Türkiye’deki işsizlik, satın alma gücü paritesi ve boşanma verileri üzerinden mekansal eşitsizliği incelemektedir. BM Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri doğrultusunda incelenen bu veriler, adalet kavramının mekânsal boyutunu ifade eden “mekânsal adalet” kapsamında mekânsal istatistiksel yöntemler kullanılarak tartışılmaya çalışılmıştır. Çalışma sonuçları göstermiştir ki kişi başı satın alma paritesi cinsinden geliri yüksek yerlerde hem işsizlik hem de boşanma değerleri oldukça yüksektir. Bu bulgu, mekânsal adaletsizliğin ekonomik ve sosyolojik olarak beraberinde sorunlar getirdiğine işaret etmekte ve sosyoloji gibi disiplinler tarafından sebep sonuç ilişkisinin daha detaylı araştırılmasına ihtiyaç duyulmaktadır. İkinci olarak, kişi başı satın alma paritesi cinsinden geliri yüksek yerlerdeki mahallelerdeki yüksek işsizlik ve boşanma değerleri, ekonomik, toplumsal ve sosyolojik değerlerin ayrışmalarının birbirini desteklediğidir. Bu mahallelerin yer aldığı illerde ülke genelindeki farklılaşmanın çok üstünde bir toplumsal ve ekonomik farklılık ve yarılma olduğu görülmüştür. Her iki durum da mekansal adaletsizlikle yüzleşilmesi gereğini ortaya koymaktadır. Umuyoruz ki çalışmada ele alınan bulgular, karar vericilere eşitsizlikle mücadelede yardımcı olacak, araştırmacılara da çözüm amaçlı çalışmalarında referans olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Mekansal adalet,, Coğrafi Bilgi Sistemleri, Mekansal Oto Korelasyon, İşsizlik, Satın Alma Paritesi

Kaynakça

• Annoni, P., De Dominicis, L., and Khabirpour, N., (2019). Location Matters: a Spatial Econometric Analysis of Regional Resilience in the European Union. Growth and Change: A Journal of Urban and Regional Policy, 50:824-855.
• Aral, N. ve Aytaç, M., (2018). Türkiye’de İşsizliğin Mekânsal Analizi. Öneri Dergisi, 13(49):1-20.
• Anselin, L., (2019). A Local Indicator of M ultivariate Spatial A ssociation: Extending Geary’s c. Geographical Analysis. 51:133-150.
• Armstrong, H.W., (1995). Convergence Among Regions of the European Union, 1950–1990. Papers in Regional Science, 74:143–152.
• Borrell, C., Marí-Dell'olmo, M., Serral, G., Martínez-Beneito, M., Gotsens, M., and others (2010). Inequalities in Mortality in Small Areas of Eleven Spanish Cities (The Multicenter MEDEA Project). Health Place, 16(4):703-11.
• Bradley, K. and Connelly, S., (2004). Spatial Justice, European Spatial Policy and the case of Polycentric Development. Paper Presented at the ECPR Workshop on ‘European Spatial Politics or Spatial Policy for Europe?.
• Cafri, R. ve Özdemir Çukadar, P., (2018). Boşanmanın Sosyo-Ekonomik Nedenleri Üzerine Mekânsal Ekonometrik Bir İnceleme. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, Prof. Dr. Harun TERZİ Özel Sayısı, 407-424.
• Cracolici, M.F., Cuffaro, M., and Nijkamp, P., (2009). A Spatial Analysis on Italian Unemployment Differences. Stat Methods Appl 18:275–291.
• Çapar, U. ve Yayla, N., (2019). Türkiye’de Bölgelerarası Gelir Dağılımı Yakınsaması: Mekansal Ekonometrik Analiz. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (25):283-302.
• Cracolici, M.F., Cuffaro, M., and Nijkamp, P., (2009). A Spatial Analysis on Italian Unemployment Differences. Stat Methods Appl 18:275–291.
• Çifçi, R., (2017). Spatial Structure of Unemployment in Turkey, Social Sciences Studies Journal, 3(10):1499-1507.
• Dereli, M.A. ve Polat, N., (2018). Boşanma Verilerinin Coğrafi Bilgi Sistemleri Destekli Mekânsal İstatistiksel Yöntemler ile İrdelenmesi, Harran Üniversitesi Mühendislik Dergisi, 3(3):112-118.
• Dikeç, M., (2009). Space, Politics and (in)justice/L’espace, Le Politique et l’injustice. Justice Spatiale | Spatial Justice, No. 1, Septembre; Available at http://www.jssj.org.
• Dikeç, M., (2005). Space, Politics, and the Political’, Environment and Planning D: Society and Space, 23(2):171-188.
• Doğan, T. and Kindap, A., (2019). Regional Economic Convergence and Spatial Spillovers in Turkey. International Econometric Review, 11(1):1-23.
• Dündar, Y., (2016). Sen Tanrı mısın, ISBN:978-605-88309-8-1.
• Erdoğan, S., Aslan, R., Ulukavak, M. ve Yılmaz, M., (2018). Evrilme ve Aklıyla Buluşma Açısından "Akıllı Şehirler" Kavramı: Şehirler Nasıl Akıllı Olur? Geotasarım Yaklaşımı, Kent Akademisi, Volume:11(33), Issue:2, Pages:264-273.
• Erdoğan, S. ve Aslan, R., (2019). Sürdürülebilir Şehirler İçin Tasarım Araçlarının Asıl Uygulayıcıları: Sivil Toplum ve Gönüllüler. Şehir ve Düşünce Dergisi, 13:106-117.
• Erdoğan, S., (2014). Editör, Bilgisayar Destekli Harita Yapımı ve Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Temelleri, Uyum Ajans Ankara.
• Erdoğan, S., Yalçın, M., and Dereli, M.A., (2013). Exploratory Spatial Analysis of Crimes Against Property in Turkey, Crime Law Social Change, 59(1):63–78.
• Erdoğan, S., (2009). Explorative Spatial Analysis of Traffic Accident Statistics and Road Mortality Among The Provinces of Turkey. Journal of Safety Research, 40(5):341-355.
• Fisher, J.B., Kelly, M., and Romm, J., (2006). Scales of Environmental Justice: Combining GIS and Spatial Analysis for Air Toxics in West Oakland, California. Health Place, 12(4):701-14.
• Getis, A. and Ord, J.K., (1992). The Analysis of Spatial Association by Use of Distance Statistics. Geographical Analysis, 24: 189-206.
• Goodman, K., (2017). Environmental Justice and GIS: A Comparison of Three GIS Methods for Estimating Vulnerable Population Exposed to Brownfield Pollution in Portland, Oregon". Geography Masters Research Papers. 19.
• Güler, İ., (1997). Kur’ân’da Kadın-Erkek Eşitsizliğinin Temelleri, İslâmî Araştırmalar, X(4):296-303.
• Harvey, D., (1973). Social Justice and the City (Edward Arnold, Maidenhead, Berks).
• Kang, S.Y., Cramb, S.M., White, N.M., Ball, S.J., and Mengersen, K.L., (2016). Making the Most of Spatial Information in Health: a Tutorial in Bayesian Disease Mapping for Areal Data. Geospat Health. May 31, 11(2):428.
• Su, L., Liang, C., Yang, X., and Liu, Y., (2018). Influence Factors Analysis of Provincial Divorce Rate Spatial Distribution in China, Discrete Dynamics in Nature and Society, 2:1-11.
• Lopez-Bazo, E., del Barrio, T., and Artis, M., (2002). The Regional Distribution of Spanish Unemployment: A Spatial Analysis. Papers Reg Sci 81:365–389.
• Michael Bauer Research GmbH, (2019). Based on © Turkish Statistical Institute, Eurostat.
• Mirgholami, M., Keynejad, M.A., and Alizadeh N.B., (2019). The Evaluation of Spatial Justice in Redevelopment of Urban Spaces; Case study: Atigh Local Plan in the City of Tabriz. Bagh-e Nazar, 15(67):43–52. https://doi.org/10.22034/BAGH.2018.80613.
• Mitchell, A., (2005). The ESRI Guide to GIS Analysis, Volume 2: Spatial M easurements. California: ESRI press.
• Özmuçur, S. and Silber, J., (2002). Spatial Income Inequality in Turkey and the Impact of Internal Migration. Working Paper, Philadelphia: University of Pennsylvania.
• Denise, P., Velez, P., and Nelly, V., (2009). Maps, Mapmaking, and Critical Pedagogy: Exploring GIS and Maps as a Teaching Tool for Social Change," Seattle. Journal for Social Justice. 8(1):11, 273-302.
• Pirie, G.H., (1983). On spatial Justice, Environment and Planning A 15:465-473.
• Rawls, J., (1971). A Theory of Justice Oxford University Press, London.
• Rigon, A., (2018). What is Spatial Justice? Course:Development and Planning in African Cities: Exploring Theories, Policies and Practices from Sierra Leone.
• Rios, V., (2016). What Drives Unemployment Disparities in European Regions? A Dynamic Spatial Panel Approach. Regional Studies, 11:1-13.
• Sachs, J., Schmidt-Traub, G., Kroll, C., Lafortune, G., Fuller, G., and Woelm, F., (2020). The Sustainable Development Goals and COVID-19. Sustainable Development Report 2020. Cambridge: Cambridge University Press.
• GHaedrahmati, S., Khademalhoosini, A., and Tahmasebi, F., (2018). Spatial Analysis of Social Justice in City of Isfahan, Iran, Annals of GIS, 24(1):59-69.
• Smith, D.M., (1994). Geography and Social Justice, Oxford, Blackwell.
• Soja, E.W., (2010). Seeking Spatial Justice. University of Minnesota Press, Minneapolis.
• Tabakoğlu, A., (2017). İslam Toplumunda Sınıf Yoktur, Lacivert Sayı:40/Kasım 2017.
• Tobler, W., (1970). A Computer Movie Simulating Urban Growth in the Detroit Region. Economic Geography, 46(Supplement):234–240.
• Turan, R., (2017). X ve XI. Yüzyılda İslam Felsefesinde Yapılan Adâlet Taksimleri: Fārābī, Ebū’l-Hasan El-Āmirī, İbn Miskeveyh ve Rāġıp El-İsfehānī Örneği. Namık Kemal Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (NKUIFD), 3(2):91-115.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Dairesi Başkanlığı, (2019). Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları Değerlendirme Raporu ISBN NO: 978-605-7751-13- Yayın No:0013.
• Yıldırım, J., Öcal, N. ve Özyıldırım, S., (2009). Income Inequality and Economic Convergence in Turkey: A Spatial Effect Analysis. International Regional Science Review, 32(2):221-254.
• Zaijun, L.I., Shuaibin, L.I.U., Zhifei, M.A., and Weixuan, S., (2017). Saptial Heterogeneity Analysis of Divorce Rate at the Provincial Level in China, J. Progress in Geography, 36(10):1313-1320.
• https://www.tr.undp.org. Erişim Tarihi: 10.08.2020.
• https://imece.com. Erişim Tarihi: 06.09.2020.
• https://www.kureselamaclar.org/.Erişim Tarihi: 12.10.2020.
• https://unstats.un.org/sdgs/metadata/files/Metadata-08-05-02.pdf.Erişim Tarihi: 22.10.2020.
• https://tdv.org/tr-TR/.Erişim Tarihi: 23.11.2020.
• https://www.tdk.gov.tr/.Erişim Tarihi: 30.07.2020.