Mimari Miras Yapılarına Önerilen Yeni İşlevlerin Kullanıcı Katılımlı Seçim Sonuçlarının Bellek Aktarımı Bağlamında Değerlendirilmesi: Uluağaç Rum Okulu Örneği

Yıl 2021, Cilt: 16 Sayı: 2, 86 - 106, 27.04.2021

İlknur Acar Ata Mehmet Emin Başar

Öz

Toplumların kolektif belleklerinin ürünleri olan mimari miras yapıları zaman içerisinde günün koşullarına uygun kullanım değerlerini kaybettikleri için atıl kalmaktadırlar. Yapıların temsil ettiği bellek değerlerinin sürekliliği de bu durumda sekteye uğramaktadır. Mimari miras yapılarının bellek değerlerinin aktarımında kullanıcıya sunulan yeniden işlevlendirme önerileri bu çalışmada bir araç olarak kullanılmaktadır. Bu yapıların varlığının bellekte süreklilik sağlamasına yönelik günümüz kullanılma potansiyellerinin kullanıcıya aktarılarak farkındalık oluşturmak amaçlanmaktadır. Çalışma kapsamında Niğde’nin Uluağaç Köyü’nde bulunan günümüzde korunamayan ve bellek değerlerini kaybetme riski olan Uluağaç Rum Okulu’na üç yeni işlev önerisi geliştirilmiştir. Her bir öneri 3 boyutlu olarak modellenmiş, tasarlanan dijital ortama aktarılmıştır. Web ortamında gerçekleşen altı aylık uygulama sonrasında 320 kullanıcının katılımıyla seçilen işlevlendirme önerilerinden elde edilen veriler sayısallaştırılarak; bu sonuçlar bellek aktarımı bağlamında değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bellek Aktarımı, Yeniden İşlevlendirme, Mimari Miras, Kullanıcı Katılımı, Dijitalleştirme

Destekleyen Kurum

Konya Teknik Üniversitesi , Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP)

Proje Numarası

2018 ÖYP-006

Kaynakça

• Boyer, M.C., (1994). The city of collective memory: ıts historical imagery and architectural entertainments. Cambridge: MIT Press.
• Rossi, A., (2006). Şehrin mimarisi. İstanbul: Kanat Kitap.
• ICOMOS. (2013).Türkiye Mimari Mirası Koruma Bildirgesi, http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_tr0784192001542192602.pdf. Erişim Tarihi:22.03.2019.
• Auge, M., (1995). Non-places: introduction to an antropology of supermodernity. Newyork: Verso Publishing.
• Ocak, E., (1996). Kentin değişen anlamı. Birikim Dergisi, 86-87:32-41.
• Olgun, İ., (2009). Kentsel değişim sürecinde kentsel okuma ve bellek ilişkisi (Doktora tezi). İstanbul: T.C. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Şehircilik Anabilim Dalı.
• Pamir, H., (2001). Yer hissi. XXI Mimarlık Kültürü Dergisi, ss:22-27.
• Çalak, I.E., (2012). Kentsel ve kolektif belleğin sürekliliği bağlamında kamusal mekanlar: ULAP platz örneği, Almanya. Tasarım + Kuram, 13(8).
• Forty, A., (1999). The Art of forgetting. Londra: Bloomsbury Academic.
• Kırcı, A.B., (2015). Zamana direnmek: kişisel hafıza mekânları (Yüksek lisans tezi). Ankara: T.C. Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi ve Müzecilik Anabilim Dalı.
• Halbwachs, M., (1992). On collectif memory. Chicago: University of Chicago Press.
• Assmann, J., (2001). Kültürel bellek. İstanbul: Ayrıntı Yayıncılık.
• Lefebvre, H., (2014). Mekânın Üretimi. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Nora, P., (2006). Hafıza Mekânları Ankara: Dost Kitabevi.
• Demir, S.T., (2017). Türk toplumunun kültürel belleği bağlamında orhun abideleri’ni yeniden düşünmek: Taşın bedeni ve belleği. Journal of History Culture and Art Research, 6(2):422-440.
• Tekin, D., (2017). Toplumsal bellek ve mekan: zonguldak halkevi binası (Yüksek lisans tezi). Ankara: T.C. Ankara Üniversitesi Sanat Tarihi Anabilim Dalı.
• Sayar, S., (2011). Kolektif bellek bağlamında tuzla köyiçi bölgesi’nin mekansal değişiminin irdelenmesi (Yüksek lisans tezi). İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı.
• Riegl, A., (2004). The modern cult of monuments. In V R. Schwartz & J.M. Przyblyski (Eds.), The Nineteeth Century Visual Culture Reader. London: Routledge.
• Ahunbay, Z., (2011). Tarihi çevre koruma ve restorasyon. İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi Yayınları.
• Altınoluk, Ü., (1998). Yapıların yeniden kullanımı. İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi (YEM) Yayınları.
• ICOMOS, (1975). Amsterdam bildirgesi, avrupa mimari miras kongresi, http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ ICOMOSTR_tr0458320001536681780.pdf. Erişim adresi:22.03.2019.
• ICOMOS, (2008). ICOMOS charter on the interpretation and presentation of cultural heritage Siteshttp://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_en0066198001536912401.pdf. Erişim Tarihi:22.03.2019.
• Sencer, M., (1981). Yöntembilim terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Bayazıt, N., (1982). Planlamaya ve tasarlamaya katılma. İstanbul: İTÜ Mimarlık Fakültesi.
• Eryaman, M., (2019). Uluağaç Köyü (Niğde)–II Kapadokya. www.cappadociaexplorer.com/yazdir.php?id=2159. Erişim Tarihi:10.03.2019.