Hemşirelik Öğrencilerinin Özyeterlilik Düzeyleri İle Psikomotor Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 15 Sayı: 4, 55 - 63, 26.10.2020

Leyla Baran , Ülkü Güneş , Leyla Khorshid

Öz

Bu çalışma hemşirelik öğrencilerinin özyeterlilik düzeyleri ile intravenöz kateter yerleştirme psikomotor becerisi arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla planlanmıştır. Tanımlayıcı nitelikte olan bu çalışmanın verileri Kasım 2017 ve Ocak 2018 tarihleri arasında toplanmıştır. Araştırmanın evrenini bir hemşirelik fakültesinde öğrenim gören 2. sınıf öğrencileri (N=298), örneklemini ise araştırmaya katılmayı kabul eden öğrenciler oluşturmuştur (n=94). Verilerin toplanmasında “Birey Tanıcı Bilgi Formu”, “Genel Özyeterlilik Ölçeği” ve “İntravenöz Kateter Yerleştirme İşlem Basamakları Kontrol Listesi” kullanılmıştır. Çalışma sonucunda öğrencilerin özyeterlilik düzeylerinin orta düzeyde olduğu ve özyeterlilik düzeyleri ile İntravenöz kateter yerleştirme psikomotor becerileri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olmadığı saptanmıştır. Çalışmada sadece bir psikomotor beceri değerlendirilmiştir. Bu nedenle, özyeterlilik ve psikomotor beceriler arasındaki ilişkiye odaklanan ve diğer psikomotor becerilerin de kullanıldığı ileri araştırmalara gereksinim duyulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Özyeterlilik, Hemşirelik, Hemşirelik Öğrencisi, İntravenöz Katater, Özyeterlilik, Psikomotor Beceri

Kaynakça

• Zengin, N., (2007). Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinde Öz-Etkililik-Yeterlilik Algısı ve Klinik Uygulamada Yaşanılan Stresle İlişkisinin İncelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(1):49-57.
• Yiğitbaş, Ç. ve Yetkin, A., (2003). Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Özetkililik-Yeterlik Düzeyinin Değerlendirilmesi. Celalbayar Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 7(1):6-13.
• Bandura, A. and Ramachaudran, V.S., (1994). Encyclopedia of Human Behavior. New York: Academic Press, 4, pp:71-81.
• Yıldırım, F. ve İlhan, İ.Ö., (2010). Genel Özyeterlilik Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 21(4):301-308.
• Yılmaz, M., Gürçay, D. ve Ekici, G., (2007). Akademik Özyeterlik Ölçeğinin Türkçe’ye Uyarlanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(33):253-259.
• Şen, H., (2012). Hemşirelikte Psikomotor Beceri Öğretiminde Rehber İlkeler: Kalp Masajı Örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi:DEUHYO ED, 5(4):180-184.
• Moore, K.D., (2000). Öğretim Becerileri. (Çeviren: Nizamettin Kaya), Editör: E. Altıntaş, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 55-57.
• Morgan, R., (2006). Using Clinical Skills Laboratories to Promote Theory–Practice İntegration During First Practice Placement: An Irish Perspective. Journal of Clinical Nursing, 15(2):155-161. https://doi.org/10.1111/j.1365-2702.2006.01237.x.
• Goldsmith, M., Stewart, L., and Ferguson, L., (2006). Peer Learning Partnership: An Innovative Strategy to Enhance Skill Acquisition in Nursing Students. Nurse Education Today, 26(2):123-130. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2005.08.001.
• Boxer, E. and Kluge, B., (2000). Essential Clinical Skills for Beginning Registered Nurses. Nurse Education Today, 20, pp:327–335. https://doi.org/10.1054/nedt.1999.0415.
• Oermann, M.H., Kardong-Edgren, S.E., and Odom-Maryon, T., (2011). Effects of Monthly Practice on Nursing Students' CPR Psychomotor Skill Performance. Resuscitation, 82, pp:447–453. https://doi.org/10.1016/j.resuscitation.2010.11.022.
• Zimmerman, B.J., (2000). Self-Efficacy: An Essential Motive to Learn. Contemporary Educational Psychology, 25, pp:82–91. doi:10.1006/ceps.1999.1016.
• Pike, T. and O’Donnell, V., (2010). The Impact of Clinical Simulation on Learner Self-Efficacy in Preregistration Nursing Education. Nurse Education Today, 30, pp:405–410. doi:10.1016/j.nedt.2009.09.013.
• McConville, S.A. and Lane, A.M., (2006). Using On-line Video Clips to Enhance Self-Efficacy Toward Dealing with Difficult Situations among Nursing Students. Nurse Education Today, 26(3):200-208. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2005.09.024.
• Zulkosky, K., (2009). Self‐Efficacy: A Concept Analysis. In Nursing Forum, 44(2):93-102. https://doi.org/10.1111/j.1744-6198.2009.00132.x.
• Lane, J., Lane, A.M., and Kyprianou, A., (2004). Self-Efficacy, Self-Esteem and Their İmpact on Academic Performance. Social Behavior and Personality: An International Journal, 32(3):247-256.
• Sherer, M., Maddux, J.E., Mercandante, B., Prentice-Dunn, S., Jacobs, B., and Rogers, R.W., (1982). The Self-Efficacy Scale: Construction and Validation. Psychological Reports, 51(2):663-671. https://doi.org/10.2466/pr0.1982.51.2.663.
• Uzun, Ş., (2014).İntravenöz Sıvı Tedavisi. Hemşirelik Esasları, Hemşirelik Bilim ve Sanatı, (2):834-841. Editörler: Atabek Aştı, A. ve Karadağ, A. Akademi Basın ve Yayıncılık, İstanbul.
• Ay, F.A., (2012). İlaç Uygulamaları. Sağlık Uygulamalarında Temel Kavramlar ve Beceriler, ss:459-473. Editör: Ay, F.A. Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul.
• Karabacak, Ü., Serbest, Ş., Kan Öntürk, Z., Eti Aslan, F., and Olgun, N., (2013). Relationship between Student Nurses’ Self‐Efficacy and Psychomotor Skills Competence. International Journal of Nursing Practice, 19(2):124-130. https://doi.org/10.1111/ijn.12051.
• Lee, E. and Noh, H.K., (2016). The Effects of a Web‐Based Nursing Process Documentation Program on Stress and Anxiety of Nursing Students in South Korea. International Journal of Nursing Knowledge, 27(1):35-42. https://doi.org/10.1111/2047-3095.12072.
• Hakverdioğlu Yönt, G., Korhan, E.A., Erdemir, F., and Müller‐Staub, M., (2014). Nursing Diagnoses Determined by First Year Students: A Vignette Study. International Journal of Nursing Knowledge, 25(1):39-42. https://doi.org/10.1111/2047-3095.12007.
• Türk, G., Tuğrul, E., and Şahbaz, M., (2013). Determination of Nursing Diagnoses Used by Students in The First Clinical Practice. International Journal of Nursing Knowledge, 24(3):129-133. https://doi.org/10.1111/j.2047-3095.2013.01243.x.
• Kaya, N., Turan, N. ve Öztürk, A., (2011). Türkiye’de Erkek Hemşire İmgesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1):16-30.
• Çınar, N., Şahin, S., Sözer, C., Cevahir, R. ve Akburak, Ö., (2011). Erkek Öğrencilerin Hemşirelik Mesleğini Tercih Nedenleri ve Öğrencilere göre Hastaların Tepkisi ve Sağlık Çalışanlarının Yaklaşımı. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 6(17):17-25.
• Kavurmacı, M. ve Küçükoğlu, S., (2014). Erkekler Neden Hemşire Olmak İstiyor? Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 17(1):1-5.
• George, L.E., Locasto, L.W., Pyo, K.A., and Cline, T.W., (2017). Effect of the Dedicated Education Unit on Nursing Student Self-Efficacy: A Quasi-Experimental Research Study. Nurse Education in Practice, (23):48-53. https://doi.org/10.1016/j.nepr.2017.02.007.
• Göğer, S. ve Çevirme, A., (2019). Hemşirelik Öğrencilerinde Öz Yeterlik Düzeyinin Eğitim Stresi Üzerine Etkisi. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 16(4):306-312.
• Açıksöz, S., Uzun, Ş. ve Arslan, F., (2016). Hemşirelik Öğrencilerinde Öz Yeterlilik Algısı ile Klinik Uygulamaya İlişkin Kaygı ve Stres Durumu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Gulhane Medical Journal, 58, ss:129-35. doi: 10.5455/gulhane. 169643.
• Dikmen, Y., Denat, Y., Başaran, H. ve Filiz, N.Y., (2016). Hemşirelik Öğrencilerinin Öz Etkililik-Yeterlik Düzeylerinin İncelenmesi. Journal of Contemporary Medicine, 6(3):206-13.
• Priesack, A. and Alcock, J., (2015). Well-Being and Self-Efficacy in a Sample of Undergraduate Nurse Students: A Small Survey Study. Nurse Education Today, 35(5):e16-e20. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2015.01.022.
• Çetinkaya, A., Özmen, D. ve Fadıloğlu, Ç., (2014). Geleceğin Sağlık Profesyonellerinin Öz-Etkililik-Yeterlik Düzeyleri ile Sosyal Destek Algıları Arasındaki İlişki. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(4):1045-1055.
• Karadağ, E., Derya, A.Y. ve Ucuzal, M., (2011). Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Öz Etkililik-Yeterlik Düzeyleri. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 4(1):13-20.
• Keskin, G.Ü. ve Orgun, F., (2006). Öğrencilerin Öz Etkililik-Yeterlilik Düzeyleri ile Başa Çıkma Stratejilerinin İncelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 7(2):92-99.
• Zhu, B., Chen, C.R., Shi, Z.Y., Liang, H.X., and Liu, B., (2016). Mediating Effect of Self-Efficacy in Relationship between Emotional Intelligence and Clinical Communication Competency of Nurses. International Journal of Nursing Sciences, 3(2):162-168. https://doi.org/10.1016/j.ijnss.2016.04.003.
• Kassem, A.H., (2015). Bullying Behaviors and Self Efficacy among Nursing Students at Clinical Settings: Comparative Study. Journal of Education and Practice, 6(35):25-36.
• Zhang, Z.J., Zhang, C.L., Zhang, X.G., Liu, X.M., Zhang, H., Wang, J., and Liu, S., (2015). Relationship between Self-Efficacy Beliefs and Achievement Motivation in Student Nurses. Chinese Nursing Research, 2(2-3):67-70. https://doi.org/10.1016/j.cnre.2015.06.001.
• Bulfone, G., Fida, R., Ghezzi, V., Macale, L., Sili, A., Alvaro, R., and Palese, A., (2016). Nursing Student Self-efficacy in Psychomotor Skills: Findings From a Validation, Longitudinal, and Correlational Study. Nurse Educator, 41(6):E1-E6. doi: 10.1097/NNE.0000000000000285.
• Roh, Y.S. and Issenberg, S.B., (2014). Association of Cardiopulmonary Resuscitation Psychomotor Skills with Knowledge and Self‐Efficacy in Nursing Students. International Journal of Nursing Practice, 20(6):674-679. https://doi.org/10.1111/ijn.12212.
• Varghese, R., Norman, T.S., and Thavaraj, S., (2015). Perceived Stress and Self Efficacy among College Students: A Global Review. International Journal of Human Resource Management and Research, 5(3):15-24.
• Duran, S., Karadaş, A. ve Kaynak, S., (2017). Hemşirelik Öğrencilerinin Olumsuz Otomatik Düşünceleri ve Akademik Başarıları Arasındaki İlişki. Kocaeli Tıp Dergisi, 6(2):30-37.