15-49 YAŞ ARASI İKİ YAŞINDAN KÜÇÜK ÇOCUĞU OLAN KADINLARDA AİLE PLANLAMASI HİZMET KULLANIMININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2018, Cilt: 13 Sayı: 4, 120 - 128, 07.10.2018

Ummahan Yücel , Sevil Güner Feza Seren Şen

Öz

      Bu çalışma ile aile sağlığı merkezine başvuran iki yaş altında çocuğu
olan 15-49 yaş arası kadınların aile planlaması yöntem kullanımlarının
değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Kesitsel tipteki bu çalışma 2016 Mayıs-Ağustos
ayları arasında İzmir ilinde 3 Aile Sağlığı Biriminde gerçekleştirilmiştir.
Araştırmaya bu birimlere kayıtlı, evli ve iki yaş altı çocuğa sahip toplam 378
kadın katılmıştır. Anket formu aracılığıyla toplanan veriler bilgisayarda
Statistical Package for Social Science 16 paket programı kullanılarak analiz
edilmiştir. Araştırmaya katılan kadınların ilk gebelik yaş ortalaması 22.6±3.9 (min.14-max.39),
toplam gebelik sayısı ortalama 2.2±1.5 (min.1-max.10)’dir. Kadınların %87.2’sinin
herhangi bir aile planlaması yöntemiyle korundukları belirlenmiştir. Kadınların
modern yöntem kullanım oranı %73, yöntem kullanmayanların oranı ise %12.2’dir.
Bu araştırma sonucunda iki yaşından küçük çocuğu olan kadınların etkili yöntem
kullanım oranlarının düşük olduğu belirlenmiştir. Kadınların aile planlaması
hizmet kullanımını etkileyen faktörleri belirleyen ve hizmet sunumunda birinci
basamağın rolünü irdeleyen çalışmalara ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelimeler

Aile Planlaması, Modern Aile Planlaması Yöntemi, Geleneksel Aile Planlaması Yöntem, Sağlık Hizmet Kullanımı, İzmir

Kaynakça

• 1. Mehata, S., Paudel, Y.R., Mehta, R., Dariang, M., Poudel, R., and Barnett, S., (2014). Unmet Need for Family Planning in Nepal During the First Two Years Postpartum. Hindawi Publishing Corporation BioMed Research Internatıonal, ss:1-9. DOI: http://dx.doi.org/10.1155/2014/649567.
• 2. United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division, (2015). Trends in Contraceptive Use Worldwide. 1-63. (ST/ESA/SER.A/349).
• 3. Büyükkayacı, D.N. ve Yılmazel, G., (2004). Doğum Sonrası Ev Ziyaretleri Yoluyla Verilen Aile Planlaması Danışmanlığının Etkili Aile Planlaması Yöntemi Kullanımına Etkisi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, Cilt:11, Sayı:2, ss:52-8.
• 4. Aylaz, R., Yekeler, B., Çam, H.H. ve Güneş, G., (2009). Ebelerin Doğal Aile Planlaması Yöntemlerine İlişkin Bilgi Tutum ve Yöntemleri. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, Cilt:4, Sayı:10, ss:151-164.
• 5. Campbell, M., Sahin-Hodoglugil N.N., and Potts, M., (2006). Barriers to Fertility Regulation: A Revieew of The Literature. Studies in Family Planning Cilt:37, Sayı:2, ss:87-98. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1728-4465.2006.00088.x.
• 6. Koç, İ., (2000). Determinants of Contraseptive Use and Method Choice in Turkey. Journal of Biosocial Science, Cilt:32, Sayı:3, ss:329-42.
• 7. Şahin, S., Cevahir, R. ve Cefariye, S., (2006). Sakarya Doğum ve Çocuk Bakımevi Hastanesi’ne İsteğe Bağlı Kürtaj İçin Başvuran Kadınların Değerlendirilmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, Cilt:1, Sayı:1, ss:17-32.
• 8. Saleem, A. ve Pasha, G.R., (2008). Women’s Reproductive Autonomy And Barriers to Contraseptive Use in Pakistan. The European Journal of Contraception & Reproductive Health Care, Cilt:13, Sayı:1, ss:83-9.
• 9. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, (2014). 2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA). T.C. Kalkınma Bakanlığı ve TÜBİTAK, Ankara, ss:75-94.
• 10. Erenel, A.Ş., Kavlak, T. ve Bingöl, B., (2011). Kadınların Doğum Sonrası Altı Ay Sonunda Aile Planlaması Yöntemi Kullanma Durumu. Van Tıp Dergisi, Cilt:18, Sayı:2, ss:68-76.
• 11. Sağıroğlu, P.Ç., Eray, İ.K., Yurdakul, F.E. ve Yavuz, A.F., (2017). Kadınların Kontraseptif Tercihleri ve Yöntem Kullanırken Gebe Kalma Durumlarının Değerlendirilmesi. Ankara Med J, Cilt:1, Sayı:21, ss:21-8. DOI: 10.17098/amj.62695.
• 12. Gözükara, F., Kabalcıoğlu, F. ve Ersin, F., (2015). Şanlıurfa İlinde Kadınların Aile Planlamasına İlişkin Tutumlarının Belirlenmesi. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, Cilt:12, Sayı:1, ss:9-16.
• 13. Mayda, A.S., Arslan, T., Bozkurt, H.B., Dedeli, İ. ve Özkan, M.Ö., (2005). Düzce İli Kalıcı Konutlar Bölgesinde 15-49 Yaş Arası Kadınlarda Yöntem Kullanma Oranları ve Tercih Nedenleri. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, Cilt:4, Sayı:5, ss:265-79.
• 14. Bostancı, M.S., (2011). Doğu Anadolu Bölgesindeki Bir İlçede Kadınların Kullandıkları Kontraseptif Yöntemleri İçin Bilgi Kaynakları ve İstenmeyen Gebeliklerle İlişkisi. Dicle Tıp Dergisi, Cilt:38, Sayı:2, ss:202-7. DOI: 10.5798/diclemedj.0921.2011.02.0015.
• 15. Oltuoğlu, H. ve Başer, M., (2012). Malatya İl Merkezinde Yaşayan Evli Kadınların Kullandıkları Aile Planlaması Yöntemleri ve Seçme Nedenlerinin İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, Cilt:19, Sayı:3, ss:167-74.
• 16. Eryılmaz, N. ve Ege, E., (2016). Doğum Sonu Dönemdeki Kadınların Aile Planlaması Konusundaki Tutumları ve İlişkili Faktörler. Journal of Human Sciences, Cilt:13, Sayı:2, ss:3389-401. DOİ: 10.14687/jhs.v13i2.3812.
• 17. Öztaş, Ö., Artantaş, A.B., Tetik, B.K., Yalçıntaş, A., Üstü, Y. ve Uğurlu, M., (2015). 18-49 Yaş Grubu Evli Kadınların Üreme Sağlığı ve Kontrasepsiyon Hakkındaki Bilgi Tutum ve Davranışları. Ankara Med J, Cilt:15, Sayı:2, ss:67-76.
• 18. Koçak, D.Y., Duman, N.B., Topuz, Ş., Yılmazel, G., Güngör, T. ve Başçı, A.B., (2016). Üreme Çağındaki Kadınların Acil Kontrasepsiyon ile İlgili Bilgi, Tutum ve Davranışları. Jinekoloji-Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi, Cilt:13, Sayı:3, ss:112-6.
• 19. Çetişli, N.E., Top, E.D., Arkan, G., Kaba, F. ve Ertop, F., (2016). Evli Kadınların Kullandıkları Aile Planlaması Yönteminin Cinsel Yaşam ve Benlik Saygısına Etkisi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, Cilt:13, Sayı:2, ss:101-6.
• 20. Keskin, D.D. ve Keskin. S., (2015). Aile Planlaması: Geleneksel ve Modern Yöntemler. Selçuk Tıp Dergisi, Cilt:31, Sayı:4, ss:351-4. 21. Akman, M., (2014). Türkiye’de Birinci Basamağın Gücü. Türk Aile Hek. Dergi, Cilt:18, Sayı:2, ss:70-8.
• 22. Çiçeklioğlu, M., Öcek, Z., Yücel, U., Özdemir, R., Türk, M. ve Taner, Ş., (2013). Aile Hekimliği Birinci Basamak Sağlık Ortamını Nasıl Dönüştürdü? (Ed. Zeliha Öcek, Meltem Çiçeklioğlu). Birinci Baskı, Türk Tabipleri Birliği Yayınları, Ankara, ss:74-5. ISBN 978-605-5867-77-5.
• 23. Çetin, E., Şahin, İ. ve Balçık, P.Y., (2004). Türkiye’de Aile Planlaması Yöntemlerinin Maliyet-Etkililik Analizi. H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:32, Sayı:1, ss:73-86.
• 24. Yılmaz, S.D., Ege, E., Akın, B. ve Çelik, Ç., (2010). 15-49 Yaş Kadınların Kürtaj Nedenleri ve Kontraseptif Tercihleri. İ.Ü.F.N. Hem. Derg, Cilt:18, Sayı:3, ss:156-63.
• 25. Ersoy, E., Karasu, Y., Çelik, E.Y., Ersoy, A.Ö., Tokmak, A. ve Taşçı, Y., (2015). Gebeliği Plansız Kadınların Kişisel Özellikleri ve Kontrasepsiyon Hakkındaki Düşünceleri. Journal of Clinical and Experimental Investigations, Cilt:6, Sayı:3, ss:250-5.
• 26. Gölbaşı, Z., Tümay, H.S., Koç, D. ve Yıldız, H., (2005). Bir Sağlık Ocağı Bölgesindeki Kadınların Postpartum Dönemde Gebelikten Korunma Durumları ve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, ss:29-38.