Türkiye'de Hemşirelik Bilişimi Üzerine Yapılan Araştırmalar: Bir Literatür İncelemesi

Yıl 2020, Cilt: 15 Sayı: 4, 99 - 110, 26.10.2020

Gizem Göktuna , Gülşah Gürol Arslan , Dilek Özden

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de hemşirelik bilişimi üzerine yapılan araştırmaların incelenmesidir. Tanımlayıcı tipte olan bu çalışmada doküman incelemesi tekniği kullanılmıştır. Türkiye’de 2009-2019 yılları arasında hemşirelik bilişimi konusunda yapılan çalışmalar incelenmiştir. Scholar Google, PUBMED, YÖK Tez, Science Direct, Ebscohost veri tabanlarında “nursing informatics, informatics” anahtar kelimeleri kullanılarak Türkçe ve İngilizce olarak tarama yapılmıştır. Çalışmaya 15 araştırma makalesi dâhil edilmiştir. Örneklemdeki araştırmaların hepsinin tanımlayıcı tipte olduğu bulunmuştur. İncelenen araştırma sonuçlarında hemşirelikte bilişim teknolojileri kullanımının hemşirelik öğrencileri, hemşireler ve hastalara yönelik olduğu saptanmıştır. Bulgularda, incelenen araştırmaların çoğunda araştırmacılar tarafından hazırlanan soru formlarının kullanıldığı, sadece yedi çalışmada geçerliği ve güvenirliği yapılan ölçeklerin kullanıldığı görülmektedir. Ele alınan çalışmalarda, bilgisayar kullanımına yönelik tutumlar, bilişim teknolojilerinin kullanılma durumları ve hemşire dokümantasyon sistemlerinin yer aldığı belirlenmiştir. Bilişim teknolojileriyle birlikte eğitim, klinik uygulama ve yönetime yönelik alanlarda yapılacak çalışmaların kalitesinin ve sayısının arttırılması gerektiği vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik Bilişimi, Bilişim, Hemşire, Bilişim Teknolojileri, Sağlık Bilişim Sistemleri

Kaynakça

• Bilgiç, Ş. ve Şendir, M., (2014). Hemşirelik Bilişimi. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 3(1):24-28.
• Ömürbek, N. ve Altın, F.G., (2009). Sağlık Bilişim Sistemlerinin Uygulanmasına İlişkin Bir Araştırma: İzmir Örneği. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1):211-232.
• Mutluay, E. ve Özdemir, L., (2014). Sağlık Bilişim Sistemleri Kapsamında Hemşirelik Bilişiminin Kullanımı. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 22(3): 180-186.
• Bickford, C.J., (2017). The Professional Association’s Perspective on Nursing Informatics and Competencies in the US. Studies in Health Technology Informatics, 232(): 62-68.
• Çınar, H.G., Sürenler, S., and Özyazıcıoğlu, N., (2016). What Is Nursing Informatics? Recent Advances in Health Sciences. Editör: Çamlı, A.A., Ak, B., Arabacı, R., ve Efe, R., Sofia: St. Kliment Ohridski University Press.
• Schneider, J.S., (2014). Nursing Informatics. Home Healthcare Nurse, 32(8): 497-498.
• Şendir, M., Kızıl, H., and Açıksöz, S., (2019). The Reflection of Healthcare Informatics Systems on Nursing Practices. Sakarya Üniversitesi Holistik Sağlık Dergisi, 2(1): 2-9.
• Hessels, A., Flynn, L., Cimiotti, J.P., Bakken, S., and Gershon, R., (2015). Impact of Heath Information Technology on the Quality of Patient Care. Online journal of nursing informatics, 19(3): 1-19.
• Anderson, C. and Sensmeier, J., (2015). Surveys Show How İnformatics Supports Quality Nursing Care. Nursing, 45(8):25-26.
• Filipova, A.A., (2013). Electronic Health Records Use and Barriers and Benefits to Use in Skilled Nursing Facilities. CIN: Computers, Informatics, Nursing, 31(7):305-318.
• Şahin, A.O., Nar, M.Y., Yütmez, T.P. ve Çam, Ç.Y., (2016). Hemşirelik Bölümü Öğrencilerinin Sağlık Bakımında Bilgisayar Kullanımına Yönelik Tutumları. Türkiye Klinikleri Surgical Nursing-Special Topics, 2(1): 91-96.
• Özen, N., Yazıcıoğlu, İ. ve Çınar, F.İ., (2017). Hemşirelik Öğrencilerinin Sağlık Bakımında Bilgisayar Kullanımına Yönelik Tutumları İle Klinik Karar Verme Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 14(2):112-118.
• Karadağlı, F. ve Genç, A., (2017). Hemşirelik Öğrencilerinin Hemşirelik Uygulamalarında Bilgisayar Kullanımına İlişkin Görüşlerinin Belirlenmesi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, Cilt:3, ss:260-274.
• Arslantaş, H., Adana, F., Yüksel, R., Şahbaz, M., Şenocak, S. Ü. and Yeşilfidan, D., (2016). The Views of a Group of Nursing Students on Nursing Informatics and Computer Use. Jurnal Medical Brasovean, ss:101-107.
• Uysal, H., Yıldız, M., Dinçer, M. ve Eybek, Z., (2017). Hemşirelik Öğrencilerinin Bilgisayar ve Bilişim Teknolojileri Hakkındaki Farkındalıklarının Değerlendirilmesi. JAREN, 3(3):153-162.
• Korkmaz, A., ve Korkmaz, A.Ç., (2018). Hemşire Adaylarının Hemşirelikte Bilgisayar Kullanımına Yönelik Tutum Algıları. Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15): 1-18.
• Tatlı, Z., Aydın, A., Şimşek, P., Özdemir, M., Gölbaşı, S., Karacan, S., Gürsoy, A. ve Gündüz, A., (2018). Hemşirelerin ve Hemşirelik Öğrencilerinin Bilişim Teknolojilerini Kullanma Durumları. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 1(1):18-27.
• Türkoğlu, J., (2010). Hemşirelerin Bilişim Teknolojisini Kullanımı ve Etkileyen Faktörler. Yüksek lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Özdemir, F.K. ve Karakaya, G., (2017). Hemşirelerin Bilgisayar ve Bilişim Teknolojisini Kullanma Durumları. İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dergisi, 27(2):126-130.
• Selvili, F.N., (2018). Pediatri Hemşirelerinin Hemşirelik Bilişimi Yeterliliklerinin Belirlenmesi. Yüksek lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Çakırlar, A. ve Mendi, B., (2016). Hemşirelerin Elektronik Sağlık Kaydı ve Bilişim Uygulamaları Kapsamındaki Bilgi ve Tutumlarının Değerlendirilmesi. İstanbul Bilim Üniversitesi Florence Nightingale Tıp Dergisi, 2(1):32-39.
• Sayar, M.A., Gulhan, Y. ve Yilmaz, S., (2016). Hemşirelerin Sağlık Bakım Hizmetlerinde Bilgisayar Kullanım Düzeylerinin Belirlenmesi ve Hemşirelik Bilişimi Hakkındaki Düşüncelerinin Değerlendirilmesi. Press Academia Procedia, 2(1):160-169.
• Erdoğan, S., Seçginli, S., Coşansu, G., Nahcivan, N.O., Esin, M. N., Aktas, E., and Monsen, K.A., (2013). Using the Omaha System to Describe Health Problems, Interventions, and Outcomes in Home Care in Istanbul, Turkey: A Student Informatics Research Experience. CIN: Computers, Informatics, Nursing, 31(6):290-298.
• Coşansu, G., Cangöl, S. ve Erdoğan, S., (2014). Akut Bakım Gereksinimi Olan Çocukların Hemşirelik Bakımında Omaha Sisteminin Kullanılması. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 22(3):137-144.
• Karahan, A. ve Erdoğan, S., (2019). Kolorektal Kanser Hastalarında Cerrahi Alan Enfeksiyonunu Önleyen Hemşirelik Bakımının Omaha Sistemi ile Raporlandırılması. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 27(1):38-47.
• Şendir, M. ve Coşkun, E.Y., (2016). Hemşirelik Eğitiminde Teknolojik Bir Adım: IMventro-sim. JAREN, 2(2):103-108.
• Şenyuva, E., (2019). Reflections on Nursing Education of Technological Developments. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 27(1):79-90.
• Keser, İ., (2016). The Use of Nursing Information Systems in Nursing Care. The Journal of MacroTrends in Health and Medicine, 4(1):86-91.
• Wikström, A., Cederborg, A., and Johanson, M., (2007). The Meaning of Technology in an Intensive Care Unit-An İnterview Study. Intensive & Critical Care Nursing, Cilt:23, ss:187-195.
• Laila, S.A., Ahmed, N.T.M., and Mogahed, M.M.A., (2011). Nurses’ Perception Regarding the Use of Technological Equipment in the Critical Care Units. Journal of American Science, 7(1):545-552.
• Birol, L., (2005). Hemşirelikte Ortak Dil ve Hemşirelik Sınıflama Sistemleri. Hemşirelik Süreci. 6. Baskı, İzmir: Etki Matbaacılık Yayıncılık, ss:159-212.
• Ay, F., (2008). Uluslararası Alanda Kullanılan Hemşirelik Tanıları ve Uygulamaları Sınıflandırma Sistemleri. Türkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 28(4):555-561.
• Şahin, A.O. ve Erdemir, F., (2016). Hemşirelikte Ortak Dil ve Uluslararası Hemşirelik Terminolojileri. Türkiye Klinikleri Surgical Nursing-Special Topics, 2(1):27-36.