REKREASYONEL TABİAT PARKLARININ KORUNAN ALANLAR KAPSAMINDA İNCELENMESİ: MERSİN İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2016, Cilt: 11 Sayı: 2, 85 - 115, 11.04.2016

SERKAN Polat SEMRA Aktaş Polat

Öz

Korunan alanlar kapsamında tabiat parklarının ele alındığı bu çalışmanın amacı, Mersin ilindeki tabiat parklarının, rekreasyon potansiyelinin belirlenmesidir. Belirlenen amaç doğrultusunda Mersin ili sınırlarında yer alan sekiz adet tabiat parkı araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Araştırma verileri, birincil ve ikincil kaynaklardan elde edilmiştir. Birincil veriler, araştırmanın örneklemini oluşturan her bir tabiat parkı ile telefon aracılığıyla toplanmıştır. Araştırma kapsamında kullanılan ikincil veriler ise Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar 7. Bölge Müdürlüğü, Meteoroloji Genel Müdürlüğü ile Mersin Valiliği'nin resmi internet sitelerinden elde edilmiştir. Toplanan veriler, Gülez Yöntemi ile analiz edilmiştir. Bu bağlamda, Mersin ili tabiat parklarının rekreasyon potansiyelinin, %63 (Çamdüzü Tabiat Parkı) ve %85 (100. Yıl Gümüşkum Tabiat Parkı) aralığında değiştiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Korunan Alanlar, Tabiat Parkları, Sürdürülebilirlik, Turizm, Mersin

Kaynakça

• • Akten, M., (2003). Isparta İlindeki Bazı Rekreasyon Alanlarının Mevcut Potansiyellerinin Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri:A, Sayı:2, ss:115-132.
• • Altunöz, Ö., Tırıl, A. ve Arslan, Ö.E.,(2014). Hamsilos Tabiat Parkı’nın Rekreasyon Potansiyelini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Journal of Recreation and Tourism Research, Cilt:1, Sayı:1, ss:20-38.
• • Ayan, S., Öztürk, S., ve Yiğit, N., (2009). Karadeniz Bölgesi Milli Parklarının Korunan Alan Ağı Sertifikalandırma Sistemine Uygunlukları. Kastamonu Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, Cilt:9, Sayı:1, ss:66-79.
• • Aytekin, A., Saraçoğlu, N., Karayılmazlar, S. ve Özşahin, Ş., (2001). Fayda-Değer Analizi Bilgisayar Programı ve Bartın-İnkumu Tatil Beldesinde Uygulanışı. Pamukkale Üniversitesi. Mühendislik Bilimleri Dergisi, Cilt:7, Sayı:2, ss:295-303.
• • Beal, D.J., (1995). A Travel Cost Analysis of The Value of Carnarvon Gorge National Work For Recreational Use. Review of Marketing and Agricultural Economics, Volume:63, Number:2, pp:292-303.
• • Bell, S., Tyrvainen, L., Sievanen, T., Pröbstl, U. and Simpson, M., (2007). Outdoor Recreation and Nature Tourism: A European Perspective. Living Reviews in Landscape Research, Volume:1, Number:2, pp:1-46.
• • Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü, (2015). UNWTO Tourism Highligts 2015 Edition. http://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284416899 Erişim Tarihi: 14.07.2015.
• • Bour, J.W.R., and Tynon, J.F., (2010). Small-scale Urban Nature Parks: Why Should We Care?.Leisure Sciences, Volume:32, Number:2, pp:195-200.
• • Chhetri, P., and Arrowsmith, C., (2008). GIS-based Modelling of Recreational Potential of Nature-Based Tourist Destinations. Tourism Geographies: An International Journal of Tourism Space, Place and Environment, Volume:10, Number:2, pp:233-257.
• • Çalık, F., Başer, A., Ekinci, N.E. ve Kara, T., (2013). Tabiat Parklarının Sportif Rekreasyon Potansiyeli Modellemesi (Ballıkayalar Tabiat Parkı Örneği). Spor Yönetimi ve Bilgi Teknolojileri Dergisi, Cilt:8, Sayı:2, ss:35-51.
• • Çobanoğlu, G., and Akdemir, B.,(2004). Contribution to the Lichen Diversity of Nature Parks in Bolu and Çorum, Anatolia, Turkey. Herzogia, Volume:17, pp:129-136.
• • Değirmencioğlu, Ö. ve Ahipaşaoğlu, H.S., (2011). Anadolu’da Turizm Rehberliği Temel Bilgileri. 6. Baskı. Gazi Kitabevi: Ankara.
• • Dixon, J.A., and Sherman, P.B., (1990). Economics of Protected Areas: A New Look at Benefits and Costs. Island Press.
• • Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, (2016a). Türkiye’nin Korunan Alanları. http://www.milliparklar.gov.tr/korunanalanlar/ index.htm. Erişim Tarihi: 03.01.2016.
• • Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, (2016b). Türkiye’nin Tabiat Parkları. http://www.milliparklar.gov.tr/belge/ tp.pdf. Erişim Tarihi: 03.01.2016.
• • Doğa Koruma ve Milli Parklar 7. Bölge Müdürlüğü, (2014a). Yüzüncü Yıl Tabiat Parkı. http://mersin.ormansu.gov.tr/icel/AnaSayfa/korunana lanlar/tabiatparklari/yuzuncuyil.aspx?sflang=tr. Erişim Tarihi: 06.03.2014.
• • Doğa Koruma ve Milli Parklar 7. Bölge Müdürlüğü, (2014b). Çamdüzü Tabiat Parkı. http://mersin.ormansu.gov.tr/icel/AnaSayfa/korunana lanlar/tabiatparklari/camduzu.aspx?sflang=tr. Erişim Tarihi: 06.03.2014.
• • Doğa Koruma ve Milli Parklar 7. Bölge Müdürlüğü, (2014c). Erdemli Tabiat Parkı. http://mersin.ormansu.gov.tr/icel/AnaSayfa/korunana lanlar/tabiatparklari/erdemlicamligi.aspx?sflang=tr. Erişim Tarihi: 06.03.2014.
• • Doğa Koruma ve Milli Parklar 7. Bölge Müdürlüğü, (2014d). Karaekşi Tabiat Parkı. http://mersin.ormansu.gov.tr/icel/AnaSayfa/koru nanalanlar/tabiatparklari/karaeksi.aspx?sflang=tr. Erişim Tarihi: 06.03.2014.
• • Doğa Koruma ve Milli Parklar 7. Bölge Müdürlüğü, (2014e). İncekum (Aydıncık) Tabiat Parkı. http://mersin.ormansu.gov.tr/icel/AnaSayf a/korunanalanlar/tabiatparklari/aydincik.aspx?sflang=tr. Erişim Tarihi: 06.03.2014.
• • Doğa Koruma ve Milli Parklar 7. Bölge Müdürlüğü, (2014f). Pullu Tabiat Parkı. http://mersin.ormansu.gov.tr/icel/AnaSayfa/korunanalanlar/ tabiatparklari/pullu.aspx?sflang=tr. Erişim Tarihi: 06.03.2014.
• • Doğa Koruma ve Milli Parklar 7. Bölge Müdürlüğü, (2014g). Dikilitaş Tabiat Parkı. http://mersin.ormansu.gov.tr/icel/AnaSayfa/korunan alanlar/tabiatparklari/dikilitas.aspx?sflang=tr. Erişim Tarihi: 06.03.2014.
• • Doğa Koruma ve Milli Parklar 7. Bölge Müdürlüğü, (2013). Mersin İlinde Doğa Turizmi Master Planı 20013-2023. http://bolge7.ormansu.gov.tr/7bolge/Files/duyurular/Do%C4%9Fa%20Turizmi%20Master%20Planlar%C4%B1%20Pdf%202013/MERS%C4%B0N%20DO%C4%9EA%20TUR%C4%B0ZM%C4%B0%20MASTER%20PLANI.pdf, Erişim Tarihi: 03.01.2016.
• • Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, (2012). Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Tabiat Parkları Gelişme Planı Teknik İzahnamesi, http://www.milliparklar.gov.tr/anasayfa/tumduyuru/12-09-17/Tabiat_Parklar%C4%B1_Geli%C5%9Fme_Plan%C4%B1_Teknik_%C4%B0zahnamesi.aspx?sflang=tr, Erişim Tarihi: 08.01.2016.
• • Dudley, N., (2008). Guidelines for Applying Protected Area Management Categories. Gland, Switzerland: IUCN.
• • Duffus, D.A., and Dearden, P., (1990). Non-Consumptive Wildlife-Oriented Recreation: A Conceptual Framework. Biological Conservation, Volume:53, Number:3, pp:213–231.
• • Duran, C. ve Günek, H., (2010). Mersin Kenti Kuzeyi Akarsu Havzalarındaki Ekolojik Faktörlerin Bitki Örtüsüne Etkisi. Biological Diversity and Conservation, Cilt:3, Sayı:3, ss:137-152.
• • Dünya Doğayı Koruma Birliği (IUCN),(2016). What is Protected Areas. https://www.iucn.org/about/work/programmes/gpap_home/pas_gpap/, Erişim Tarihi: 19.03.2016.
• • Gaveau, D.L.A., Epting, J., Lyne, O., Linkie, M., Kumara, I., Kanninen, M., and Leader-Williams, N., (2009). Evaluating Whether Protected Areas Reduce Tropical Deforestation in Sumatra. Journal of Biogeography (J. Biogeogr.) Volume:36, pp:2165–2175.
• • Gülez, S., (1990). Ormaniçi Rekreasyon Potansiyelinin Saptanması İçin Geliştirilen Bir Değerlendirme Yöntemi. İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi, Seri A, Cilt:40, Sayı:2, ss:132-147.
• • Gündoğdu, E., (2002). Isparta Çevresindeki Bazı Korunan Alanlarda Orman Kuşları Üzerine Gözlemler. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri:A, Sayı:1, ss:83-100.
• • Güneş, G., (2011). Korunan Alanların Yönetiminde Yeni Bir Yaklaşım: Katılımcı Yönetim Planları. Ekonomi Bilimleri Dergisi, Cilt:3, Sayı:1, ss:47-57.
• • Hull, IV, R.B., and Michael, S.E., (1995). Nature‐based Recreation, Mood Change, and Stress Restoration. Leisure Sciences, Volume:17, Number:1, pp:1-14.
• • Ioja, C.L., Pătroescu, M., Roziylowicz, L., Popescu, V.D., Verghelet, M., Zotta, M.L., and Felciuc, M., (2010). The Efficacy of Romania’s Protected Areas Network in Conserving Biodiversity. Biological Conservation, Volume:143, Number:11, pp:2468-2476.
• • Kareiva, P., Watts, S., McDonald, R., and Boucher, T., (2007). Domesticated Nature: Shaping Landscapes and Ecosystems for Human Welfare. Science, Volume:316, Number:5833, pp:1866-1869.
• • Karayolları Genel Müdürlüğü, (2016). İl ve İlçeler Arası Mesafe. http://www.kgm.gov.tr/Sayfalar/KGM/SiteTr/Uzakliklar/ililcelerArasiMesafe.aspx, Erişim Tarihi: 08.01.2016.
• • Kellomaki, S., (1978). Recreational Potential of a Forest Stand. Silva Fennica, Volume:12, Number:3, pp:179-186.
• • Kişisel Görüşme, (2014a). Mersin Silifke Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü. Görüşme Tarihi: 07.03.2014.
• • Kişisel Görüşme (2014b). Karaekşi Tabiat Parkı. Görüşme Tarihi: 07.03.2014.
• • Kişisel Görüşme, (2014c). Pullu ve Dikilitaş Tabiat Parkları. Görüşme Tarihi: 06.03.2014.
• • Kişisel Görüşme, (2016a). Kuyuluk Tabiat Parkı. Görüşme Tarihi: 06.03.2014 ve 05.01.2016.
• • Kişisel Görüşme, (2016b). Erdemli Çamlığı (Talet Göktepe) Tabiat Parkı, Görüşme Tarihi: 04.01.2016.
• • Kişisel Görüşme, (2016c). İncekum (Aydıncık) Tabiat Parkı, Görüşme Tarihi: 04.01.2016.
• • Leung, Y., and Marion, J.L., (1999). Assessing Trail Conditions in Protected Areas: Application of a Problemassessment Method in Great Smoky Mountains National Park, USA. Environmental Conservation, Volume:26, Number:4, pp:270–279.
• • MacKinnon, J., MacKinnon, K., Child, G. and Thorsell, J., (1986). Managing Protected Areas in The Tropics. Based on the Workshops on Managing Protected Areas in the Tropics World Congress on National Parks, Bali, Indonesia, October I982 Organised by the IUCN Commission on National Parks and Protected Areas.
• • Mansuroğlu, S., (2006). Turizm Gelişmelerine Yerel Halkın Yaklaşımlarının Belirlenmesi: Akseki/Antalya Örneği. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt:19, Sayı:1, ss:35-46.
• • Mersin Orman Genel Müdürlüğü, (2016). Genel Bilgiler. http://mersinobm.ogm.gov.tr/Sayfalar/Kurulusumuz/GenelBilgiler.asp
• Erişim Tarihi: 11.01.2016.
• • Mersin Valiliği, (2016). Coğrafya. http://www.mersin.gov.tr/cografya, Erişim Tarihi: 06.01.2016.
• • Mersin Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, (2013). Mersin İli 2012 Yılı Çevre Durum Raporu. (Hazırlayan Çed, İzin ve Denetim Şube Müdürlüğü).
• • Mesire Yerleri Yönetmeliği, (2013). 28578 Sayı ve 5 Mart 2013 Tarihli Resmi Gazete. Çevrimiçi: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/ 2013/03/20130305-9.htm. Erişim Tarihi: 09.09.2015.
• • Meteoroloji Genel Müdürlüğü, (2015). Mersin İli İstatistikleri. http://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=MERSIN. Erişim Tarihi: 13.09.2015.
• • Milli Parklar Kanunu, (1983). Resmi Gazete. Tarih: 11/8/1983 Sayı: 18132. http://www.ormansu.gov.tr/osb/Libraries/Dok%C3%BCmanlar/287 3_say%C4%B1l%C4%B1_Milli_Parklar_Kanunu_3.sflb.ashx. Erişim Tarihi: 22.04.2014.
• • National Park Service, (2016). Yellowstone National Park. http://www.nps.gov/yell/index.htm, Erişim Tarihi: 03.01.2016.
• • National Parks Worldwide. (2016). http://nationalparksworldwide.com/. Erişim Tarihi: 03.01.2016.
• • Orman Genel Müdürlüğü, (2016). Ormancılık İstatistikleri 2014. http://www.ogm.gov.tr/ekutuphane/Sayfalar/Istatistikler.aspx? Erişim Tarihi: 03.01.2016.
• • Orman Genel Müdürlüğü, (2013) Mesire Yerleri Uygulama Tebliği. http://www.ogm.gov.tr/Lists/Duyurular/Attachments/54/Mesire%20Yerleri%20Uygulama%20Tebli%C4%9Fi.pdf, Erişim Tarihi: 08.01.2016.
• • Orman Genel Müdürlüğü, (2012). Orman Genel Müdürlüğü Stratejik Plan 2013-2017. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü.
• • Parakash Kala, C., (2005). Indigenous Uses, Population Density, and Conservation of Threatened Medicinal Plants in Protected Areas of the Indian Himalayas. Conservation Biology, Volume:19, Number:2, pp:368–378.
• • Polat, S. ve Polat, S.A., (2012). Karabük Yenice Ormanları’nın Rekreasyon Potansiyelinin Değerlendirilmesi. I. Rekreasyon Araştırmaları Kongresi. 12–15 Nisan 2012, Ss:629–643, Antalya.
• • Sağlık Bakanlığı İnşaat ve Onarım Dairesi Başkanlığı, (2010). Türkiye Sağlık Yapıları Asgari Tasarım Standartları Klavuzu 2010. T.C. Sağlık Bakanlığı, http://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/s.b. 2010_klavuz_lowres_23092010.pdf, Erişim Tarihi: 07.01.2016.
• • Sandal, E.K., (2008). Çukurova’nın Kuzeyinde Sayfiye Yaylacılığı. Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü DOA Dergisi, Sayı:14, ss:89-118.
• • Sandal, E.K. ve Karademir, N., (2013). Kahramanmaraş İlindeki Günübirlik Rekreasyon Alanlarının Potansiyelinin Belirlenmesi ve Kullanımı İle İlgili Sorunlar. Türk Coğrafya Dergisi, Sayı:60, ss:25-36.
• • Şimşek, D.S. ve Korkut, A.B., (2009). Kıyı Şeridi Rekreasyon Potansiyelinin Belirlenmesinde Bir Yöntem Uygulaması: Tekirdağ Merkez İlçe Örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt:6, Sayı:3, ss:315-327.
• • Tomas, H., (2007). Bushmeat Hunting in The Western Serengeti: Implications for Community-Based Conservation. Doctoral Thesis, Comprehensive Summary.
• • Tomczyk, A.M., (2011). A GIS Assessment and Modelling of Environmental Sensitivity of Recreational trails: The Case of Gorce National Park, Poland. Applied Geography, Volume:31, Number:1, pp:339-351.
• • Toroğlu, E. ve Gürbüz, M., (2008). Andırın İlçesi’nde Sayfiye Yaylaları. Doğu Coğrafya Dergisi, Cilt:13, Sayı:19, ss:281-300.
• • Türkiye İstatistik Kurumu, (2016a). Yıllara Göre İl Nüfusları, 2007-2015, çevrimiçi: http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist, Erişim Tarihi: 20.03.2016.
• • Türkiye İstatistik Kurumu, (2016b). İl ve İlçelere Göre İl/İlçe Merkezi, Belde/Köy Nüfusu ve Yıllık Nüfus Artış Hızı, 2014, çevrimiçi: http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1059, Erişim Tarihi: 08.01.2016.
• • Wagar, J.A., (1964). The Carrying Capacity of Wild Lands for Recreation. Forest Science, Monograph 7, pp:1-24.
• • Western, D., Russell, S., and Cuthill, I., (2009). The Status of Wildlife in Protected Areas Compared to Non-Protected Areas of Kenya. PLoS One, Volume:4, Number:7, pp:6140.
• • Woodroffe, R., and Ginsberg J.R., (1998). Edge Effects and the Extinction of Populations Inside Protected Areas. Science, Volume:280, Number:5372, pp:2126-2128.
• • Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü, (2016). 2014 Yılı İşletme Belgeli Konaklama Tesislerine Giriş ve Geceleme Sayıları. Çevrimiçi: http://yigm.kulturturizm.gov.tr/TR,9857/isletme-belgeli-tesisler.html, Erişim Tarihi: 07.01.2016.
• • Yılmaz, H., Karaşah, B. ve Erdoğan Yüksel, E., (2009). Gülez Yöntemine Göre Kafkasör Kent Ormanının Rekreasyonel Potansiyelinin Değerlendirilmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Cilt:10, Sayı:1, ss:53-61.