VİKİNG MİTOLOJİSİNİN TEMELLERİ VE TARİHSEL KAYNAKLARI

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 1, 67 - 84, 24.12.2018

Selahattin Özkan

Öz

Ortaçağ’ın neredeyse tamamı süresince Avrupa’ya korku
salan Vikingler inançları, kültürleri ve edebiyatları ile Germen ailesinin uzak
ve tanınmayan bir üyesidir. Kuzey Germenlerinden olan Vikingler adlarıyla
birlikte anılan İskandinavya’da yaşarlar. İskandinavya üzerinde yaşayan ve
Viking inanç sisteminin temellerini oluşturan Viking Mitolojisi Avrupalılar
tarafından Vikinglerin askeri ve politik sistemlerinin temelinde görülmektedir.
Vikinglerin Avrupa üzerinde baskısı artıkça inançları incelenmiş ve
mitolojileri araştırma eserlerine konu olmuştur. Vikinglerin inançları,
Hıristiyanlığın İskandinavya’ya ulaşmasına kadar varlığını sürdürmüş,
sonrasında ise folklorik özellikler
kazanarak unutulmuştur. Viking Mitolojisi, dünya mitolojileri arasında
efsaneleri, inançsal temelleri ve edebi bağlamlarıyla dikkat çekici bir yere
sahiptir. Vikingler yerleşik bir hayata geçip Hıristiyanlığı kabul ettikten
sonra; tanrıları, doğaüstü varlıkları ve bunların birbirleriyle olan
ilişkilerinden türeyen sayısız kahramanlık destanlarıyla Viking Mitolojisi
canlı anlatısıyla modern edebiyat akımlarını beslemeyi sürdürmüştür. Viking
Mitolojisinin günümüze ulaşan anlatılarının odağında tanrıların birbirleriyle
olan ilişkileri kadar tanrıların insanlar ve jötnar
ile olan ilişkileri de bulunmaktadır. Viking mitolojisinin temellerinde yatan
ilişkiler, efsaneler ve edebi bağlantılar ile tarihsel kaynakların açıklandığı
bu çalışmada Türkçeye kazandırılmış nadir eserler yanı sıra henüz dilimize
çevrilmemiş eserler de kullanılmış ve gelecek çalışmalar için özetlenerek
tanıtılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Viking Mitolojisi, İskandinavya, Kaynaklar, Efsaneler, Temel İnançlar

Kaynakça

• Adamus Bremensis, Barbarlıktan Medeniyete Vikingler, Çev: Selahattin Özkan, İstanbul: Yeditepe Yayınları, 2017Edda: Snorra Sturlusonar, Hafniæ: Sumptibus Legati Arnamagnæni, 1848Elder or Poetic Edda, Çev: Olive Bray, Londra: Viking Club, 1908Saxo Grammaticus: Gesta Danorum, Kopenhag, 1931Snorri Sturluson, Heimskingla, Çev: Alison Finlay, Anthony Faulkes, Londra: Viking Society For Northern Research, 2011Anders Andrén, Behind "Heathendom": Archaeological Studies of Old Norse Religion, Scottish Archaelogical Journal, Cilt: 27, Sayı: 2, 2005Dumézil, George. Loki, Paris: Éditions Flammarion, 1948Davidson, Hilda Roderick Ellis. The Lost Beliefs of Northern Europe, Londra: Routledge, 1993.Ellis, Hilda Roderick. The Road to Hel: A Study of the Conception of the Dead in Old Norse Literature, Cambridge: Cambridge University Press, 1968.Hans Kuhn, Kleine Schriften IV: Aufsätze aus den Jahren 1968-1976, ed. D. Hofmann, Berlin/New York: Hanse Books, 1978.Lindow, John. Norse Mythology: A Guide to the Gods, Heroes, Rituals, and Beliefs. Oxford: Oxford University Press, 2001.Mallory, J. P. In Search of the Indo-Europeans: Language, Archaeology and Myth. Londra: Thames & Hudson. 2005Özkan, Selahattin. Grikk(j)ar and Grikkland in Viking Rune-Stones, Proceedings Of III. International Cesme-Chios History, Culture and Tourism Symposium, 03-04 November 2016 Çeşme-Türkiye, s. 145 - 165, 2016.Puhvel, Jaan, Comparative Mythology. Baltimore: Johns Hopkins University Press, 1989.Paul Rhys Mountfort, Kadim Viking İrfânı: İskandinav Runik Alfabesi, Çev: Araksi Büyüktaşçıyan, İstanbul: Ayna Yayınevi, 2012Price, Neil S. The Viking Way: Religion and War in Late Iron Age Scandinavia. Barnsley: Oxbow Books, 2002.Simek, Rudolf. Dictionary of Northern Mythology. Translated by Hall, Angela. D.S. Brewer. Woodbridge: Boydell & Brewer, 2007Sivert N. Hagen, On he Origin of the Term Edda, Modern Language Notes, Cilt: 19, Sayı: 5, 1904Sivert N. Hagen, The Origin and Meaning of the name Yggdrasill, Modern Philology, Cilt: 1 Sayı: 1, s. 57 - 69, 1903.Stefanie von Schnurbein, Function of Loki in Snorri Sturluson’s Edda, History of Religions, Cilt: 40, Sayı: 2, 2000Sommer, Bettina Sejbjerg. The Norse Concept of Luck. Illinois: Scandinavian Studies: Volume 79, No. 3, 2007.Tenney, Frank. The Use of Optative in the Edda, The American Journal of Philology, Cilt: 27, Sayı: 1 s. 1 - 32, 1906.Whticbeck, R.H. The Influence of Geographical Environment upon Religious Beliefs, Geopgraphical Review, Cilt: 5, Sayı: 4, s. 316 - 324, 1918