FRANK KRALLIĞI’NDA YAHUDİLER

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 1, 52 - 66, 24.12.2018

Seda Özmen

Öz

Frank Krallığı Batı Roma İmparatorluğu’nun
yıkılışından sonra Batı Avrupa’da hüküm süren ve Avrupa’nın şekillenmesinde
kalıcı etkilerde bulunan erken ortaçağın önemli bir krallığıdır. Bugünkü Fransa
topraklarından Ren nehrinin batısında kalan topraklara kadar oldukça geniş bir
alana sahip Galya bölgesinde yaşayan Franklar, Kral Clovis’in Katolikliği
benimsemesiyle Roma İmparatorluğu’ndan sonra Batı Avrupa’daki en önemli
Hristiyan krallık olarak ortaya çıkmıştır. Yahudilerin Frank Krallığı’ndaki
mevcudiyeti ise uzun zamandan beri içinde yaşadıkları Avrupa şehirlerinin
Frankların eline geçmesiyle başlamıştır. 6. yüzyıldan 10. yüzyıla değin
Avrupa’da merkezi yönetimini güçlendirmeye ve dini anlamda Hristiyanlığın
temsilciliğine soyunan Frank Krallığı, krallık bildirileri ve dini konsil
kararlarıyla topraklarındaki Yahudilerin yaşamını şekillendirmeye çalışmıştır.
Ortaçağ Avrupa’sındaki Yahudi yaşamının dini, ekonomik ve toplumsal
sınırlandırmalar ve sürgünlerle tanımlanması alışıla gelmiş bir durumdur. Ancak
iki büyük hanedan tarafından idare edilen Frank Krallığı’nın idaresi altındaki
Yahudilerin durumu birkaç istisna dışında bu genellemenin dışında kalmış gibi
görünmektedir. Zira Frank Krallığı’nı imparatorluğa dönüştüren Şarlman, papanın
elinden taç giymesine ve kilisenin koruyuculuğunu üstlenmesine rağmen
Yahudilere yönelik ön yargıları bir tarafa bırakarak, onlara sağladığı
ayrıcalıklar yoluyla ekonomik ve kültürel anlamda Yahudilerin imparatorluğuna
katkıda bulunmasını sağlamıştır. Kısacası Frank Krallığı ve sonrasında
imparatorluğu, Ortaçağ Avrupa’sında farklı bir dönem yaratarak Yahudileri
görmezden gelmek yerine onlarla işbirliği yapmıştır. Çalışma bu Hristiyan
krallığın Yahudilerle olan işbirliğini ve altında yatan nedenleri krallık
bildirileri, kilise konsil kararları ve dönemin din adamlarının çalışmaları
gibi birinci el kaynaklar başta olmak üzere mevcut araştırmaları dikkate alarak
çözümlemeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Frank Krallığı, Merovenj, Karolenj, Şarlman, Yahudiler

Kaynakça

• Amnon Linder, The Jews in the Legal Sources of the Early Middle Ages, Wayne State University Press, Michigan, 1997.
• Bernard S. Bacrach, Early Medieval Jewish Policy in Western Europe, University of Minnesota Press, Minneapolis, 1977.
• Cecil Roth, “European Jewry in the Dark Ages: A Revised Picture”, Hebrew Union College Annual, C. XXIII, S. 2,(1950-51), ss. 151-169.
• C.Joseph Hefele, A History of the Councils of the Church, C.4, T&T Clark, 1895.
• Ernest F.Henderson, Select Historical Documents of the Middle Ages, George Bell and sons, London, 1903.
• Gregory Bishop of Tours, History of the Franks, çev.: Ernest Brehaut, Columbia Univ. Press, New York, 1916.
• Henri Pirenne, Hz. Muhammed ve Şarlman, çev.: Muhsin Ö. Mengüşoğlu, Pınar Yay., İstanbul, 2012.
• Heinrich Graetz, History of Jews, London: David Nutt, 1892, C.III.
• Israel Abrahams, Jewish Life in the Middle Ages, The Jewish Publication Society, Philadephia and Jerusalem, 1993.
• Jacob R.Marcus ve Marc Saperstein, The Jews in Christian Europe, Hebrew Union Collage Press, 2015.
• James Parkes, The Conflict of the Church and the Synagogue, Meridian Books, Cleveland, New York, 1964.
• Jonathan Elukin, Living Together Living Apart Rethinking Jewish-Christian Relations in the Middle Ages, Princeton University Press, New Jersey, 2007
• J.M.Roberts, Avrupa Tarihi, çev. Fethi Aytuna, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, 2017.
• Michael Toch, The Economic History of European Jews, Brill NV, Leiden: 2013
• Özlem Genç, Birleşik Avrupa’nın Mimarı Şarlman ve Karolenj Rönesansı, Lotus yay., Ankara, 2013.
• Solomon Katz, “Pope Gregory the Great and the Jews”, The Jewish Quarterly Review, C. XXIV, S. 2 (1933), ss. 113-136.
• Solomon Grayzel, “The Jews and Roman Law”, The Jewish Quarterly Review, C. LIX, S. 2, 1968, s. 93-117.
• Susan Wise Bauer, Ortaçağ Dünyası, çev.: Mehmet Moralı, Alfa Yay., İstanbul, 2014.