ERMENİLERİN HAÇLILARA YARDIMLARI: ANTAKYA İKİ KIZ KARDEŞ KULESİ MUHAFIZI FİRUZ ÖRNEĞİ (HAZİRAN 1098)

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 1, 85 - 91, 24.12.2018

Zeynep Güngör

Öz

18-28 Kasım 1095 tarihinde gerçekleşen
Clermont Konsili ve Papa II. Urbanus’un konsildeki coşkulu vaazı neticesinde
fitili ateşlenen Haçlı Seferleri her ne kadar kutsal şehir Kudüs’ü hedef
gösterse de esas amaç Anadolu ve bütün Ortadoğu’da Hristiyan hakimiyetini
yeniden sağlamak olmuştur. Anadolu coğrafyasına hakim olan Selçukluların
himayesinde yaşayan Ermeniler ise Haçlıların amaçlarına hizmet etmişler ve
onlara bölgenin zorlu yollarında rehberlik ederek, erzak ve silah yardımında
bulunmuşlardır. Konu ile ilgili olarak dönemin kaynaklarında Haçlıların 1097
yılında Anadolu topraklarına gelerek
Selçuklularla savaştıkları kaydedilirken aynı zamanda bölgede bulunan
Ermenilerin de Haçlılara yaptıkları yardımlardan bahsedilmiştir

            Bildirimizde
Antakya’nın Haçlılar tarafından muhasarasını konu alarak İki Kız Kardeş Kulesi
muhafızı Firuz’un Haçlılara yardımından bahsedeceğiz. Haçlıların Antakya’ya ulaşması ve burayı ele geçirmeleri
Haçlı Seferlerinin seyri açısından oldukça önemlidir. Şehrin valisi Yağısıyan,
Haçlı saldırısına karşı uzun bir süre direniş göstermiştir ve nitekim  kaynaklar şehrin dokuz ay kadar
muhasara edildiğini kaydeder. Muhasara ile sonuç alamayan Haçlılar şehirde
bulunan Firuz ile anlaşarak onun Selçuklulara ihanetini sağlamışlar ve böylece
şehre hakim olmuşlardır. 28
Haziran 1098 tarihinde Antakya Haçlı Prinkepsliği resmen kurulmuş ve böylece
Doğu Akdeniz boyunca Haçlı işgallerine kapı açılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Haçlı, Ermeni, Firuz, Antakya

Kaynakça

• Ali Sevim, Genel Çizgileri İle Selçuklu Ermeni İlişkileri, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1983.
• Ali Sevim, Suriye ve Filistin Selçukluları Tarihi, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 2000.
• Anna Komnena, Alexiad, Anadolu’da ve Balkan Yarımadasında İmparator Alexios Komnenos Dönemi’nin Tarihi, Malazgirt’in Sonrası, Çev. Bilge Umar, İnkılap Yayınevi, İstanbul, 1996.
• Azimi Tarihi, Selçuklular Dönemiyle İlgili Bölümler, Haz. Ali Sevim, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2006.
• Devâdârî, Ebu Bekr b. Abdullah b. Aybek İbnü’d-Devâdârî, Kenzü'd-Dürer ve Câmiü'l-Gurer, C.8., Ed-Dürretü'z-Zekiyye fî Ahbari'd-Devleti't- Türkiyye, Kahire, 1971.
• Fulcher Of Chartes, A History of the Expedition to Jerusalem 1095-1127,.Trans. F.R. Ryan, The University of Tennessee Press, Knoxville.
• Gesta Francorum, Et Aliorum Hierosolimitanorum, The Deeds of the Franks and the Other Pilgrims to Jerusalem, Edit. Rosalind Hill, Thomas Nelson and Sons Ltd, New York. 1962.
• Gorigos Senyörü Hetum, Vekayiname, Çev. Hrant D. Andreasyan, Türk Tarih Kurumu Basılmamış Nüsha.Işın Demirkent, Haçlı Seferleri, Dünya Yayıncılık, İstanbul, 1997.
• İbn Asâkir, Haz. Selahaddin el-Müncid, Vülâtu Dımeşk fi'l-Ahdi'l-Selçukî Nusûs Musteahrice min Târih-i Dımeşk el-Kebir li'l-Hafız İbn Asâkir, Dâru'l-Kütübi'l-Cedîd, Beyrut, 1981.
• İbnü’l-Esir, El-Kamil Fi’t-Tarih Tercümesi, Çev. Abdülkerim Özaydın, C. X, Ankara, 1991.
• İbn Kalanisi, Zeyl-ü Tarihi Dımaşk, Dar’l-Hasan, Dımaşk, 1983.
• İlyas Gökhan, Kilikya Ermeni Prensliğinin Kuruluşu ve Türklerle İlişkileri, Kahramanmaraş’ta Ermeni Sorunu Sempozyumu, Kahramanmaraş, 2002, s. 68-77.İlyas Gökhan, Selçuklular Zamanında Maraş, Halim Ofset Matbaacılık, Kahramanmaraş, 2013.
• Jonathan Rıley-Smıth, The Crusades, Oxford University Press, New York, 1995.
• Mehmet Ersan, Selçuklular Zamanında Anadolu’da Ermeniler, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2007.
• Mehlika Aktok Kasgarlı, Kilikya Tabi Ermeni Baronluğu Tarihi, Kök Yayınları, Ankara, 1990.S. Runciman, Haçlı Seferleri Tarihi, C. I, Çev. Fikret Işıltan, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1989.
• Urfalı Meteos, Vekayiname, Çev. Hrant D. Ansreasyan, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 2000.
• Süryani Mikhail Vakayinamesi, Çev: Hrant D. Andreasyan, Türk Tarih Kurumu Tercümeler Kısmı Basılmamış Notlar.
• Urfalı Vahram, Kilikya Kralları Tarihi, Çev. Hrant D. Andreasyan, Türk Tarih Kurumu Basılmamış Nüsha, Ankara, 1946.