According to Fakhr al-Din al-Razi the Definition and Basic Functions of Intellect

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 23 - 35, 19.06.2019

Turgut Akyüz

Öz

FAHREDDÎN ER-RÂZÎ’YE GÖRE AKLIN TARİFİ VE TEMEL İŞLEVLERİ

Öz

Bu çalışmamızda
Fahreddîn er-Râzî’nin aklı nasıl tarif ettiği, aklı nefsin diğer güçleriyle
nasıl ilişkilendirdiği, aklın temel fonksiyonlarını ve akıl-duyu ilişkisini ne
şekilde konumlandırdığı gibi konulara değinilecektir. Amacımız klasik dönemde
akıldan ne anlaşıldığı, aklın sınırları ve akli olanın şartlarının nasıl
tanımlandığı hususlarına katkıda bulunmaktır. Zira aklın tanımı, bilim tanımı
ve din-bilim-felsefe ilişkisine dair tartışmalarda kilit noktalardan biridir. Çalışmada
müellife ait eserler esas alınmıştır. Gerekli durumlarda kendisine kaynaklık
eden diğer müelliflerin görüşlerine de değinilmiştir. Ayrıca çalışmada zaman
zaman modern dönem görüşleri ile de karşılaşma yapılmaya çalışılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Fahreddîn er-Râzî, Akıl, Duyu, Bilim, Felsefe

Kaynakça

• Fahreddîn er-Râzî, el-Mahsûl fî ilmi usûli’l-fıkh, thk. Taha Cabir, Riyad: Câmiatü’l-imâm Muhammed b. Suûd el-İslâmiyye, 1979.Fahreddîn er-Râzî, el-Mantıku’l-Kebîr, Tahkik ve İnceleme Turgut Akyüz, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: 2017.Fahreddîn er-Râzî, el-Mebâhisü'l-meşrîkıyye fî ilmi'l-ilâhiyyât ve't-tabîiyyât, thk. Muhammed el-Muktası Bağdadi, Beyrût: Dârü'l-kitâbi'l-Arabî, 1990.Fahreddîn er-Râzî, el-Metâlibu’l-âliye mine’l-ilmi’l-ilâhî, Beyrût: 1987.Fahreddîn er-Râzî, et-Tefsîrü’l-Kebîr, Beyrût: Mektebetü’n-nûriyye ve’d-dirâsât Dâru’l-Fikr, 2005.Fahreddîn er-Râzî, Kitâbu’n-Nefs ve’r-rûh ve Şerhu kuvâhumâ, trc. Hüsnü Aydeniz, Ankara: Elis Yayınları, 2011.Fahreddîn er-Râzî, Muhassalu Efkari'l-mütekaddimin ve'l-müteahhirin mine'l-hukemâi ve’l-ulemâi ve’l-mütekellimîn, thk. Tâhâ Abdurrâüf Sa‘d, Kâhire: Mektebetü’l-külliyyâti’l-ezheriyye, (ty.), çev. Hüseyin Atay, Kelama Giriş, 1. Basım, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, 2002.Fahreddîn er-Râzî, Şerhu Uyûni’l-hikme, thk. Muhammmed Hicazi Ali Ahmed Saka, Tahran: 1373h.Fahreddîn er-Râzî, Şerhu’l-İşârât ve’t-Tenbîhât, thk. Ali Rıza Necidzade, Tahran: 1383h.Ferruh Özpilavcı, “Akıl Risaleleri Geleneği ve Bu Gelenek İçinde Ebü'l-Berekât el-Bağdâdî'nin Akıl Risalesi”, İslâmî İlimler Dergisi Mantık Sayısı, yıl 5, sayı 2, Güz 2010, s. 75-106.Immanuel Kant, Arı Usun Eleştirisi, çev. Yardımlı, Aziz, İstanbul: İdea Yayıncılık, 1999.Immanuel Kant, Pratik Aklın Eleştirisi, çev. Kuçuradi, İoanna, Ülker Gökberk ve Füsun Akatlı, Ankara: Türkiye Fel¬sefe Kurumu, 1999.Turgut Akyüz, “Kant’ın Bazı Mantık, Metafizik ve Ahlak Kavramlarının İslam Düşünce Geleneğindeki Kaynakları”, Kocaeli İlahiyat Dergisi, c.I, sayı 2, Aralık 2018, s. 119-129.