Geç Ortaçağ İngiltere’sinde Bir Devrimci Hareket: 1381 Köylü İsyanları

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 1, 11 - 21, 25.06.2020

Halil Yavaş

Öz

İngiltere’de Yüzyıl Savaşlarının artan maliyetini karşılamak için 1377 ile 1381 yılları arasında üç kez “baş vergisi” toplanmıştı. Fakat bu vergiler, zaten iyice zor durumda olan halkı bezdirmişti. Nitekim son vergi kararından sonra 1381’in Mayıs ayının sonunda Essex kontluğuna gelmiş olan vergi memurlarına köylüler direndi. Akabinde isyan hemen İngiltere’nin güneyine yayıldı. Wat Tyler ile John Ball’ın liderliğinde organize bir yapıya bürünen isyancılar Londra’ya gittiler. Şehri dört gün boyunca işgal altında tuttular. İsyancılar o zamana kadar kayda değer bir saldırıda bulunmamışlardı. Fakat Londra’ya geldikten sonra soylular ve üst düzey kilise görevlilerine karşı acımasız şiddet olayları sergilediler. Çünkü isyancıların hedefinde bu iki sınıf vardı. Onlar, John Wycliffe’in de sıkça dile getirdiği üzere her türlü dini ve sosyal unvanların kaldırılmasını istiyorlardı. Londra’da kral ile yaptıkları görüşmelerde de özgürlük ve eşitlik merkezli bu taleplerini dile getirmişlerdi. O an için zor durumda kalan Kral Richard, köylülerin taleplerini kabul etmek zorunda kaldı. Ancak sonrasında toparlanan kraliyet askerleri isyancıları dağıttı ve ileri gelenlerini de sert bir şekilde cezalandırdı. İngiltere’nin sosyal yapısını sorgulamaya yönelik ortaya çıkan bu hareket ülke tarihinin en büyük isyanları arasında yer almıştır.

Anahtar Kelimeler

Wat Tyler, John Ball, John Wycliffe, Kent, Essex

A Revolutionary Movement in the Late Medieval England: Peasant Revolts 1381

Öz

In England, "poll tax" was collected three times between 1377 - 1381 to cover the increasing cost of The Hundred Years’ War. But these taxes tired up the people who were already in a difficult situation. As a matter of fact, the peasants resisted the tax officers who came to the Essex county at the end of May 1381 after the last tax decision. Subsequently, the rebellion spread immediately to the south of England. The rebels, who took an organized structure under the leadership of Wat Tyler and John Ball, went to London. They occupied the city for four days. The rebels had not carried out any notable attacks until then. But after arriving in London, they exhibited brutal violence against nobles and high-level church officials. Because these two classes were at the target of the rebels. They wanted the abolition of all religious and social titles, as John Wycliffe frequently voiced. In their meetings with the king in London, they expressed these demands centered on freedom and equality. King Richard II, who was in a difficult situation for that moment, had to accept the demands of the peasants. But the royal soldiers who had rallied later, dispersed the rebels and harshly punished their leaders. This movement, which emerged to question the social structure of England, has been among the biggest revolts in the country's history.

Kaynakça

• Adam of Usk, The Chronicle, Second Edition, Edward Maunde Thompson (Edit.), Oxford University Press, London, 1904.
• Allmand, Christopher, The Hundred Years War, Cambridge University Press, Cambridge, 1988.
• Barket, Juliet, England Arise, Little, Brown Book Group, London, 2014.
• Bauer, Susan Wise, Rönesans Dünyası, Mehmet Moralı (çev.), Alfa, İstanbul, 2014.
• Berl, Emmanuel, Attila’dan Timur’a Avrupa ve Asya, Gülseren Devrim (çev.), Doğan Kitap, İstanbul, 1999.
• Çetin Ünal, Banu, “Avrupa'nın Felaketler Yüzyılında Bir Devrimci Olarak John Wycliffe’in Etkisi”, Ortaçağ Araştırmaları Dergisi, Cilt 2, Sayı 1, Haziran 2019, ss. 80-94.
• Davies, Norman, Avrupa Tarihi, Mehmet Ali Kılıçbay (çev.), İmge Kitabevi, Ankara, 2006.
• Esgin, Mehmet, Hristiyanlıkta Engizisyon Mahkemeleri, Basılmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya, 1998.
• Fontana, Josef, Avrupa’nın Yeniden Yorumlanması, Nurettin Elhüseyni (çev.), Afa Yayınları, İstanbul, 1995.
• Freedman, Paul, “Rural Society”, The New Cambridge Medieval History Volume VI c.1300-1415, Michael Jones (Edit.), Cambridge University Press, Cambridge, 2008, pp. 82-101.
• Froissart, The Chronicles, John Bourchier & Lord Berners (Trans.), Macmillan and Co., London, 1904.
• Gimpel, Jean, Ortaçağda Endüstri Devrimi, 6. Baskı, TÜBİTAK, Ankara, 2004.
• Hamilton, J. S., The Plantagenets, Continuum, London, 2010.
• Kahveci, Kutsi, “Ortaçağın Kültürel Bunalım Döneminde Mistik Bir Düşünür”, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 55, Aralık 2015, ss. 77-90.
• Le Goff, Jacques, Avrupa’nın Doğuşu, M. Timuçin Binder (çev.), İstanbul: Literatür Yay., 2008.
• Martin, Sean, Katharlar, Barış Baysal (çev.), Kalkedon yay. İstanbul, 2009.
• O’Brien, Mark, When Adam Delved and Eve Span, Bookmarks Publications, London, 2016.
• Oman, Charles, The Great Revolt of 1381, Clarendon Press, Oxford, 1906.
• Parker, Geoffrey, Cambridge Savaş Tarihi, Füsun Tayanç ve Tunç Tayanç çev.), İş Bankası Yay., İstanbul, 2014.
• Seignobos, Charles, Avrupa Milletlerinin Mukayeseli Tarihi, Samih Tiryakioğlu (çev), Varlık Yayınları, İstanbul 1960.
• Stone, A. P., History of England, Thompson and Brown Company, Boston, 1883.
• Teevelyans, Geoege Macaulay, England in the Age of Wycliffee, Longmans, Green, And Co., London, 1899.
• Thomas Walsingham, The Chronica Maiora, David Preest (Trans.), The Boydell Press,Woodbridge, 2005.
• Timuçin, Afşar, Düşünce Tarihi I, 7. Baskı, Bulut Yayınları, İstanbul, 2010.
• Vitolo, Giovanni, “Köylü İsyanları”, Ortaçağ 3 Şatolar, Tüccarlar, Şairler, Umberto Eco (ed.), Leyla Tonguç Basmacı (çev.), Alfa, İstanbul, 2010, ss. 83-86.
• Wagner, John A., Encyclopedia of the Hundred Years' War, Greenwood Press, London, 2006.
• Yavaş, Halil, Geç Ortaçağ İngiltere’sinde Krala Karşı İşlenen Suçlar İçin Uygulanan Bir İdam Şekli, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, Cilt: 7, Sayı. 19, Eylül 2019, ss. 139-147.