Historical Geography of Gujarat

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 249 - 276, 26.06.2024

İsa Eryılmaz

https://doi.org/10.48120/oad.1444217

Öz

Historical geography, which refers to the geography of the past, examines the special characteristics of the geography where historical events that are effective in the development of culture and civilization created by people took place. The geographical location where a historical event occurred should be examined with great importance in historical research. The living centers of human societies, villages and cities, rivers, and mountains bear traces of the culture of these societies. Historical geography, which reveals these cultural values as they were in the past, helps historical research by revealing the geography of the past again. In our study, we have benefited from the oldest records of the place names of Gujarat and especially the travel notes of medieval travelers.
In our study, in which we examined the historical geography of Gujarat in India, which contains an important period of Turkish history, we first tried to focus on the name and meaning of Gujarat and the etymological change of this place name in the historical process. We have tried to focus on the historical geography of cities such as Nahravala, Surât, Ahmedabad, Sidhpûr, Udaypûr, Somnath and Girnar where historical events took place to a great extent. We examined the historical geography of important port cities such, as Kanbey, Diu, and Daman. In our research, we have also tried to explain the Sâbarmâti, Mahi, Taptî and Narmada rivers on which the historically important cities of Gujarat were founded and the characteristics of these rivers.

Anahtar Kelimeler

India, Gujarat, Ahmedabad, Nahravala, Historical Geography.

Gücerat’ın Tarihî Coğrafyası

Öz

Geçmişin coğrafyası demek olan tarihî coğrafya insanların meydana getirdiği kültür ve medeniyetin tekâmülünde etkili olan tarihî olayların geçtiği coğrafyanın hususi özelliklerini inceler. Tabiatıyla geçmişte bir tarihî olayın meydana geldiği coğrafî mekân tarih araştırmalarında ehemmiyetle tetkik edilmelidir. Nitekim insan toplumlarının yaşam merkezleri, köy ve şehirler, nehir ve dağlar söz konusu toplumların kültürünün izlerini taşırlar. İşte bu kültür değerlerini geçmişte olduğu şekliyle ortaya çıkaran tarihî coğrafya geçmişin coğrafyasını yeniden ortaya koyarak tarih araştırmalarına yardımcı olur. Çalışmamızda Gücerat’ın yer adlarıyla ilgili en eski kayıtlar ile özellikle orta çağ seyyahlarına ait seyahat notlarından istifade ettik. Bununla birlikte konuyla ilgili geniş bir tarama yapmak suretiyle halihazırdaki araştırma eserlerinden yararlandık.
Türk tarihinin önemli bir dönemini ihtiva eden Hindistan’da yer alan Gücerat’ın tarihî coğrafyasını incelediğimiz çalışmamızda öncelikle Gücerat adı ve anlamı ile bu yer adının tarihî süreçte geçirdiği etimolojik değişim üzerinde durmaya çalıştık. Daha sonra Gücerat’taki tarihî olaylara sahne olmuş yer adları üzerine araştırmamızı yoğunlaştırdık. Nahravala, Surât, Ahmedabad, Sidhpûr, Udaypûr, Somnath ve Girnar gibi büyük ölçüde tarihî olayların geçtiği şehirlerin tarihî coğrafyası üzerinde durmaya çalıştık. Bunun yanında Kanbey, Diu ve Daman gibi önemli liman şehirlerin tarihî coğrafyasını inceledik. Araştırmamızda ayrıca Gücerat’ın tarihî öneme sahip şehirlerinin kurulduğu Sâbarmâti, Mahi, Taptî ve Narmada nehirlerini ve bu nehirlerin özelliklerini izah etmeye gayret ettik.

Anahtar Kelimeler

Hindistan, Gücerat, Ahmedabad, Nahravala, Tarihî Coğrafya.

Teşekkür

Teşekkür eder kolaylıklar dilerim

Kaynakça

• Abdul’l-Qadir İbn Mülük Shah Known as Al-Badâonî, Muntakhabu-t-Tawârikh II, (nşr. W. H. Lowe), New Delhi 1899.
• Abul Fazl Allâmî, The Ain ı Akbarî II, (nşr. H. S. Jarrett), Calcutta 1891.
• Abul Fazl-ı Allamî, The Ain-i Akbarî III, (nşr. H. S. Jarret), Calcutta 1894.
• Ahmed b. Yahyâ el-Belâzurî, Fütûhu’l Büldân, (nşr. M. Fayda), İstanbul 2013.
• Ahmed, M. Aziz, Siyasi Tarihi ve Müesseseleriyle Delhi Türk İmparatorluğu, (nşr. T. Say), Aligarh 1949.
• Aiyangar, S. K., South India and Her Muhammadan Invaders, Calcutta 1921.
• Alam, M., Subrahmanyam, S., Keşifler Çağında Hint-İran Seyahatleri (1400-1800), (nşr. N. Aksoy), İstanbul 2021.
• Alberunı’s India I (An Account of the Religion, Philosophy, Literature, Geography, Chronology, Astronomy, Customs, Laws and Astrology of India About A.D. 1030), (nşr. E. C. Sachau), London 1910.
• Altekar, A. S., “A History of İmportant Ancient Towns and Cities of Gujarat”, The Indian Antiquary (August 1924), s. 3-21.
• Amarji, R., Tarikh-i Sorath (A History of the Provinces of Sorath and Halar in Kâthiâwâd), Bombay 1882.
• Avari, B., India: The Ancient Past (A History of the Indian Subcontinent from c. 7000 BCE to CE 1200), New York 2016.
• Baker, A. R. H., Geography and History, Cambridge 2003.
• Baranî, Tarih-i Fîruz Şahî, (nşr. S. A. Khan), Calcutta 1862.
• Bayley, E. C., The Local Muhammadan Dynasties Gujarat, London 1886.
• Bayur, Y. H., Hindistan Tarihi I (İlk Çağlardan Gurkanlı Devleti’nin Kuruluşuna Kadar 1526), Ankara 1987.
• Bayur, Y. H., Hindistan Tarihi II (Gurkanlı Devleti’nin Büyüklük Devri 1526-1737), Ankara 1987.
• Bell, C. H. Wılberforce-, The History of Kathıawad (from the Earliest Times), London 1916.
• Beveridge, H., A Comprehensive History of India I, London 1862.
• Biger, G., “Historical Geography and İnternational Boundaries, Journal of Geography, Politics and Society, Year II, No. 1/3 (June 2012, s. 5-13.
• Bosworth, C. E., The Ghaznavids Their Empire in Afganistan and Eastern Iran (994-1040), New Delhi 1992.
• Briggs, H. G., The Cities of Gujarâshtra: Their Topography and History Illustrated, Bombay 1849.
• Brookes, J. C., History of Mewar, Calcutta 1859.
• Butlin, R. A., Historical Geography (Through the Gates of Space and Times), New York 1993.
• Cama, J. C., “History of Ahmedabad”, Ahmedabad, (nşr. The Rotary Club of Ahmedabad-Collektif), Ahmedabad 1940, s. 5-8.
• Campbell, J. M., “Ahmedabad”, Gazetteer of the Bombay Presidecy IV, Bombay 1879, s. 249-258.
• Can, H. D., “Epik Dönem: Hint Destanları Üzerine” Erken Dönem Hindistan Tarihi ve Kültürü, (nşr. Y. Kayalı), İstanbul 2022, s. 417-460.
• Chairman, D. B. Anand, “Usability of Indian Rivers”, Mountains and Rivers of India, (nşr. B. C. Law), Calcutta 1968, s. 256-284.
• Chandra, S., History of Medieval India (800-1700), New Delhi 2007.
• Commissariat, M. S., A History of Gujarat I (from A.D. 1297-8 to A.D. 1573), Calcutta 1938.
• Cöhce, S., Dehli Türk Sultanları Tarihi, Malatya 2004.
• Cüzcânî-Raverty, Tabakât-ı Nâsırî, A General History of Mohammadan Dynasties of Asia I, (nşr. H. G. Raverty), Calcutta 1864.
• Danvers, F. C., The Portuguese in India I, New Delhi 1992.
• Dasgupta, A., “Indian Merchants and the Trade in the Indian Ocean”, The Cambridge Economic History of India I, (nşr. T. Raychaudhuri-İ. Habib), Cambridge 1987, s. 407-433.
• Debenham, F., Historical Geography, London 1923.
• Dennis, R., “Geography and Historical Geography”, Social Science History, Volume 15, No. 2 (Summer 1991), s. 265-288.
• Dey, N. L., The Geographical Dictionary of Ancinet and Medieval India, London 1927.
• Dhanoa, Belinder-H., Hsuan-Tsang’s Journey to India, New Delhi 1988.
• Doğrul, Ö. R., Ekber Bir Türk Dâhîsi, İstanbul 1944.
• Dosabhai, E., A History of Gujarat (from the Earliest Period to the Present Time), Ahmadabad 1894.
• Dowson, J., “Translations of Three Copper Plate Inscriptions of the Fourth Century, A.D., and Notices of the Châlukya and Gurjjara Dynasties”, The Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland, New Series, London 1863, s. 247-286.
• Dunbar, G., A History of India, New Delhi 1990.
• Dutt, R. C., A History of Civilization in Ancient India II, London 1893.
• Ebû Abdullah Muhammed İbn Battûta Tancî, İbn Battûta Seyahatnâmesi, (nşr. A. Sait Aykut), İstanbul 2019.
• Ebû Reyhân Muhammed b. Ahmed el-Bîrûnî, Tahkîku Mâ Li’l-Hind (Bîrûnî’nin Gözüyle Hindistan), (nşr. K. Burslan-A. İhsan Yitik), Ankara 2015.
• Elliot, H. M. – Dowson, J., The History of India As Told By Its Own Historians: The Muhammadan Period I, London 1869.
• Eryılmaz, İ., Muzafferîler, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, (Basılmamış Doktora Tezi), Malatya 2018.
• Eskikurt, A., “Tarihî Coğrafya Çalışmalarının Metodolojisi Konusunda Genel Bir Değerlendirme”, Marmara Coğrafya Dergisi, S. 11, Ocak-2005, İstanbul 2005, s. 39-64.
• Fahreddin Mübarek Şah, Tarih-i Fahreddin Mübarek Şah (Şecere-i Ensâb’ın Dibacesi), (nşr. A. Yelgar-M. A. Bozkuş), Ankara 2023.
• Fisher, M. H., Bâbürlüler Hindistan’da Bir Türk İmparatorluğu, (nşr. M. F. Çalışır), İstanbul 2021.
• Fleet, J. F., “The Name Gujarat”, The Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland, (Apr., 1906), Cambridge University Press, s. 458-460.
• Forbes, A. K., Râs Mâlâ; or Hindoo Annals of the Province of Goozerat in Western India, London 1878. Forrest, D. W., Cities of India, Westminster 1903.
• Freeman, E. A., The Historical Geography of Europe, Bombay 1903.
• Futûhu’s Salâtin or Shâh Nâmah-ı Hind of Isâmî II, (nşr. A. M. Husain), Calcutta 1966.
• Futûhu’s Salâtin or Shâh Nâmah-ı Hind of Isâmî III, (nşr. A. M. Husain), Calcutta 1966.
• Gazi Zahirüddin Muhammed Babur, Vekayi Babur’un Hâtıratı I-II, (nşr. R. Rahmeti Arat), Ankara 1987.
• Gune, V. T., Gazetteer of the Unıon Terrıoty Goa, Daman and Dıu II, Bombay 1979.
• Gümüşçü, O., Tarihi Coğrafya, İstanbul 2016.
• Gümüşçü, O., “Tarihî Coğrafya ve Kültürel Miras”, Erdem, Aralık 2018, s. 99-120.
• Halkın, Léon-E., Tarih Tenkidinin Unsurları, (nşr. B. Yediyıldız), s. Ankara 2014.
• Hamd-Allâh Mustawfî, The Geographical Part of the Nuzhat-al Qulûb Composed By Hamd-Allâh Mustawfî of Qazwîn in 740 (1340), (nşr. G. Le Strange), London 1919.
• Hooja, R., A History of Rajasthan, New Delhi 2006.
• Hudûd al-Âlam (The Regions of the World A Persian Geography 372 A.H.-982 A.D.) (nşr. V. Minorsky), London 1937.
• Husain, A. M., The Rise and Fall of Muhammad Bin Tughluq, London 1938.
• Husain, A. M., Tughluq Dynasty, Calcutta 1933.
• İbnü’l-Esir, El-Kâmil Fi’t-Tarih Tercümesi IX, (nşr. A. Özaydın-M. Tulum), İstanbul 1987.
• Kayalı, Y., - Hakman, I., “Eskiçağ Hindistan Tarihinin İki Budist Hamisi: Maurya İmparatoru Aşoka ve Kuşan Kralı Kanişka”, Anakara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Doğu Dilleri Dergisi” VI/I, (Haziran 2021), s. 1-16.
• Khân, A. M., The Political and Statistical History of Gujarât, (nşr. J. Bird), London 1835.
• Khân, Ali Muhammad, Mirât-ı Ahmadî (A Persian History of Gujarat), (nşr., M. F. Lokhandwala), Baroda 1965. Khan, I. A., Historical Dictionary of Medieval India, Lanham 2008.
• Kinda, A., “Historical Geography”, İnternational Encyclopedia of Geography: People, the Earth, Environment and Technology, (2017), s. 1-11.
• Konukçu, E., “Hindistan’daki Türk Devletleri”, Doğuştan Günümüze Büyük İslâm Tarihi IX, (nşr. H. D. Yıldız), İstanbul 1989, s. 373-535.
• Köprülü, M. Fuad, Tarih Araştırmaları I, (nşr. Y. K. Taştan), Anakara 2006.
• Kucera, Z., “Historical Geography between Geography and Historiography”, Journal of Historical Geography and Environmental History, Volume 5/2008, No. 1, s. 5-13.
• Langlois, Ch. V., - Seignobos, Ch., Tarih Tetkiklerine Giriş, (nşr. G. Ataç), Ankara 2010.
• Law, B. C., “Rivers of India as in Ancient Literature”, Mountains and Rivers of India, (nşr. B. C. Law), Calcutta 1968, s. s. 187-210.
• Law, B. C., Geographical Essays I, London 1937.
• Law, B. C., Historical Geography of Ancient India, Calcutta 1954.
• Mackinder, H. J., Tarihin Coğrafî Kalbi, (nşr., K. Yılmaz), İstanbul 2013.
• Mahajan, V. D., History of Medieval India (Muslim Rule in India), New Delhi 1991.
• Mahmud Bukharî, Tarikh-i Salatin-i Gujarat, (nşr. S. A. I. Tirmizî), New Delhi 1960.
• Mahomed Kasım Ferishta, History of the Rise of the Mahomedan Power in India IV (Translated from the Original Persian of Mahomed Kasım Ferishta), (nşr. J. Briggs), New Delhi 1829.
• Mahomed Kasım Ferishta, History of the Rise of the Mahomedan Power in India I (Translated from the Original Persian of Mahomed Kasım Ferishta), (nşr. J. Briggs), New Delhi 1829.
• Majumdar, M. R., Historical and Cultural Chronology of Gujarat (from Earliest Times to 942 A.D.), Ahmedabad 1960.
• Majumdar, R. C., “Malabar and The Portuguese”, The Delhi Sultanate, (nşr. R. C. Majumdar), New Delhi 1960, s. 415-437.
• Marco Polo, Dünyanın Hikâye Edilişi Harikalar Kitabı, (nşr. I. Ergüden-Z. Zühre İlkgelen), İstanbul 2022. Memiş, E., Tarihi Coğrafyaya Giriş, Bursa 2012.
• Mırât-ı Sıkandarı or the Mirror of Sikandar, (nşr. F. L. Faridî), Dharampur 1889.
• Mirza Haydar Duğlat, Tarih-i Reşidî, (İng. Terc. E. Denison Ross-Türkçe Terc. O. Karatay), İstanbul 2006.
• Misra, S. C., The Rise of Muslim Power in Gujarat, Baroda 1962.
• Mitchell, J. B., Historical Geography, London 1975.
• Mughul, M. Yakup, Kanuni Devri Osmanlıların Hint Okyanusu Politikası ve Osmanlı-Hint Müslümanları Münasebetleri (1517-1538), Ankara 1987.
• Muhammed Kâsım Hinduşâh Esterâbâdî, Târîh-i Firişte, (nşr. Muhammed Rıza Nâsırî), Encümen-i Asâr ve Mefâhîr-i Ferhengî, Tahran 1387.
• Nizâmeddîn Ahmed, The Tabaqât-ı Akbarî of Khwâjah Nızâmuddîn Ahmad I, (nşr. B. De), Calcutta 1927.
• Nizâmeddîn Ahmed, The Tabaqât-ı Akbarî of Khwâjah Nizâmuddin Ahmad III, (nşr. B. De–B. Prashad), Calcutta 1939.
• Nizami, K. A., “Diû”, DİA, IX, İstanbul 1994, s. 375-377.
• Nizamî, K. A., “Gucerât”, D.İ.A., XIV, İstanbul 1996, s. 171-173.
• Page, J. Burton-, “Indian Islamic Architecture (Forms and Typologies, Sites and Monuments),” Handbook of Oriental Studies, XX, (nşr. G. Michell), Leiden 2008, s. 60-69.
• Pandey, A. B., Early Medieval India, Allahabad 1960.
• Panhwar, M. H., Chronologial Dictionary of Sind (from Geological Times to 1539 A.D.), Karachi 1983.
• Panhwar, S. H., History of Gujarat Under Government Orders, (Gazetteer of the Bombay Presidency), 1/I, (nşr. J. M. Campbell), Bombay 1896.
• Patterson, G., Geography of India (Physical, Politikal and Commercial), London 1909.
• Pearson, M. N., The Portuguese in India (New Cambridge History of India), Cambridge 1990.
• Pıggott, S., Some Ancient Cities of India, Oxford 1945.
• Pithawalla, M. B., Historical Geography of Sind, Karachi 1938.
• Poole, S. Lane-, Medieval India Under Mohammedan Rule (712-1764), London 1903.
• Poole, S. Lane-, The Mohammadan Dynasties, Westminster 1894.
• Prasad, I., History of Medieval India (from 647 A.D. to the Mughal Conquest), Allahabad 1928.
• Raychaudhuri, T., “Inland Trade”, The Cambridge Economic History of India I, (nşr. T. Raychaudhuri-İ. Habib), Cambridge 1987, s. 325-359.
• Ross, E. Denison, “Gujarât and Khândesh”, The Cambridge History of India III (Turks and Afghans), (nşr. W. Haig), Cambridge 1928, s. 294-348.
• Rothermund, H. Kulke-D., Hindistan Tarihi, (nşr. M. Günay), Ankara 2001.
• Sankalıa, H. D., Studies in the Historical-Cultural Geography and Ethnograhy of Gujarat (Places and Peoples in Inscriptions of Gujarat: 300 B.C.-1300 A.D.), Poona 1949.
• Sastri, S. M., Cunningham’s Ancient Geography of India, Calcutta 1924.
• Sauer, C. O., “Foreword to Historical Geography”, Annals of the Association of American Geographers, VOL. XXXI, No. 1, (March 1941), California 1941, S. 1-24.
• Saunders, T., A Sketch of the Mountains and River Basins of India, London 1870.
• Seydî Ali Reis, Mir’at-ül Memalik, (nşr. N. Akyıldız), Tercüman 1001 Temel Eser 61.
• Shah, T. L., Ancient India (History of Ancient India for 1000 years in four Volumes, from 900 B.C. to 100 A.D.), Baroda 1941.
• Shankar, A., The Mıghty and Mystıcal Rivers of India, New Delhi 2001.
• Shukla, D. C., Early History of Rajasthan, Jodhpur 1978.
• Smith, V. A., The Oxford History of India (from the Earliest Time to the end of 1911), Oxford 1911.
• Somani, R. V., History of Mewar (from Earliest times to 1751 A.D.), Jaipur 1976.
• Spate, O. H. K., India and Pakistan (A General and Regional Geography), London 1954.
• Stein, B., Hindistan Tarihi, (nşr. M. Günay), İstanbul 2015.
• Symonds, R. A. R., İntroduction to the Geography and History of India, Madras 1845.
• The Oriental Geography of Ebn Haukal An Arabian Traveller of the Tenth Century, (nşr. W. Ouseley), London 1800.
• Thomas, F. W., “Açoka, The Imperial Patron of Buddizm”, The Cambridge History of India I (Ancient India), (nşr. E. J. Rapson), Cambridge 1922, s. 495-512.
• Tod, J., Annals and Antiquities Rajasthan or The Central- Western Rajpoot States of India I, Calcutta 1902. Togan, A. Z. Velidî, Tarihte Usûl, İstanbul 1985.
• Toynbee, A., Tarih Bilinci I (A Study of History), İstanbul 1978.
• Tozer, H. F., A History of Ancient Geography, Cambridge 1935.
• Vij, G. K., - Shenoy, R. C., “Hydrology of Indian Rivers”, Mountains and Rivers of India, (nşr. B. C. Law), Calcutta 1968, s. 258-283.
• Virji, K. J., Ancient History of Saurashtra (A Study of the Maitrakas of Valabhi V to VIII Centuries A.D.), Bombay 1952.
• Vogel, J. P., “Two Notes on the Ancient Geography of India”, The Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland, I, (January 1929), s. 113-127.
• Watson, J. W., History of Gujarat, New Delhi 1876.
• Yâhıyâ b. Ahmad b. Abdullah Sirhindî, The Târikh-i Mubârakshâhî, (nşr. K. K. Basu), Baroda 1932.