OSMANLI’DA TIMAR SİSTEMİ VE BU SİSTEMİN BOZULMASININ SEBEPLERİ

Yıl 2022, Sayı: 1, 1 - 20, 15.05.2022

Saltuk Buğra Solmaz

Öz

Tımar sistemi, Osmanlı İmparatorluğunda yaklaşık 480 yıl boyunca uyguladığı vergi ve arazi(tarla, toprak) işleme sistemiydi. Elinizdeki toprağın değeri yüzbin akçeden az ise ona ''Has'' denilirdi. ''Zeamet” ise yüz ile ikiyüz bin akçe değerindeki toprakları kapsayan dirlik türüne verilen isimdi. Değerli toprakların işlenmesi ise “Tımar” sistemine tabiiydi.
Tımar, genelde savaşlarda yüksek fayda gösteren askerlere ve üst dereceli memurlara verilirdi. İlk dönem, tımar verilecek olan kişileri belirleme ve bildirme yetkisi sadece vezirlerde ve beylerbeyinde iken, bu yetki daha sonra kapıkulu ocağında görev yapan kişiler de verildi.
Aynı zamanda bir dirlik türü olan tımar sistemi Osmanlı Devletinin her bölgesinde uygulanmamıştır. En yoğun Trakya ve Anadolu'nun iç kesimlerinde uygulanırken; Mısır ve Arabistan yarımadası üzerin de uygulanamamıştır. Bu sistemde topraklar develete aitti ve işlenmesi için verilirdi. Osmanlı İmparatorluğu bir ülkeyle savaşa girdiğinde tımarlı sipahilerin sefere katılması zorunluydu. Bu zorunluluğa uymayanların elinden toprakları alınırdı.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Tımar, Sipahiler, Toprak Yönetimi, Tımar Sisteminin Bozulması

Kaynakça

• Acun, F. (2009). Klasik Dönem Eyalet İdare Tarzı Olarak Timar Sistemi ve Uygulaması.
• Akdağ, M. (1945). Timar Rejiminin Bozuluşu. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 3(4), 419-431.
• AYDIN, H. V. (2001). TİMAR SİSTEMİNİN KALDIRILMASI SÜRECİ VE BAZI DEGERLENDİRMELER. Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi OTAM, 12(12), 65-104.
• Günay, R. (2013). OSMANLI ARŞİV KAYNAKLARI İÇERİSİNDE AHKÂM DEFTERLERİ: GELİŞİM SEYRİ, MUHTEVASI VE ÖNEMİ. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (17), 9-29.
• Ilhan, S. (1989). Askerliğin Kültürümüzdeki Yeri. Erdem, 5(14), 349-364.
• KARABOĞA, D. V., & BOZDOĞAN, R. OSMANLI TİMAR SİSTEMİNİN UYGULANIŞINDA YAŞANAN PROBLEMLERE DAİR BAZI TESPİTLER. Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi, 3(6), 331-350.
• KILIÇ, L. A., & YEDİYILDIZ, B. TARİHÎ SÜREÇ İÇİNDE TIMAR SİSTEMİ: ORDU YÖRESİ (1455-1839).
• Ünlü, E. (2012). Klasik Dönem Osmanlı Devleti tımar sisteminin taşra idaresine etkisi (Master's thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü).