TWO MURDERS BY THE RED ARMY: AN ANALYSIS OF THE POETRY OF MÜŞFIK AND ÇOLPAN

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 96 - 105, 23.01.2025

Osman Safa Azgın

Öz

Mikayıl Müşfik and Abdülhamit Süleyman Çolpan, two poets executed by communist forces in 1938, hold a significant place in the literary traditions of the Turkish World as distinguished lyric poets. In their poetry, they adeptly addressed themes of homeland, nation, and independence, reflective of the era’s concerns. Despite their early deaths and the censorship of their works, Müşfik’s poems have been relatively well-preserved, with some manuscript copies still being maintained. Unfortunately, the same cannot be said for Çolpan's works. This study compares and examines their poetry, concluding that these young martyrs illuminated the dark pages of history with a masterful literary style regarding their nation's future. It is evident that the realism movement is excellently represented in Azerbaijani literature, while symbolism is masterfully employed in Uzbek literature. These poets, with their bravery in the face of Soviet repression, have achieved prominence not only in Azerbaijani and Uzbek literatures but also within the broader Turkish World literary tradition. Our study covers events in Greater Turkistan during the Soviet era, the pre-revolutionary and revolutionary conditions of Azerbaijani and Uzbek literatures, and poetry analyses.

Anahtar Kelimeler

Keywords: Mikayil Müşfik, Abdülhamit Süleyman Çolpan, Soviet-era literary studies

KIZIL ORDU’NUN İKİ CİNAYETİ: MÜŞFİK VE ÇOLPAN’IN ŞİİRLERİ ÜZERİNE İNCELEME

Öz

1938 yılında komünist kurşunuyla katledilen kader ortağı iki şair Mikayıl Müşfik ve Abdülhamit Süleyman Çolpan Türk Dünyası Edebiyatlarında müstesna yere sahip üstat lirik şairlerdir. Şiirlerinde dönemin getirdiği vatan, millet, bağımsızlık konularını ustaca işlemişlerdir. Bir nevi genç yaşta öldürülmelerine ve eserlerinin yasaklara uğramasına rağmen günümüze değin Müşfik’in eserleri daha çok muhafaza edilmiş, bazı eserlerinin el yazma nüshaları halen korunmaktadır. Nitekim Çolpan için aynısını söylemek, ne yazık ki, pek mümkün değildir. Şiirlerinin karşılaştırmalı incelemesini yaptığımız bu çalışmada vardığımız sonuç şudur ki: genç yaşta şehit edilen şairlerimiz devletlerinin istikbali konusunda mükemmel edebi üslupla tarihin karanlık sayfalarını aydınlatmıştır. Azerbaycan edebiyatında realizm akımını, Özbekistan Edebiyatında ise sembolizm akımının mükemmel şekilde işlendiğini söylemek mümkündür. Repressiya döneminin bu karanlık sayfalarında büyük bir cesaretle tam bağımsızlık hedefini gaye edinen bu şairlerimiz, Azerbaycan ve Özbekistan Edebiyatlarının yanı sıra Türk Dünyası edebiyatları içinde büyük şairlerdir. Çalışmamızda Sovyet döneminde ki Büyük Türkistan’da olan olaylar, Azerbaycan ve Özbekistan Edebiyatlarının ihtilal öncesi ve ihtilal sırasındaki durumu, şiir incelemeleri konuları işlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mikayıl Müşfik, Abdülhamit Süleyman Çolpan, Sovyet dönemi edebiyat incelemeleri

Kaynakça

• Gündüz, A. (2005). 1917 Bolşevik ihtilalinin Türk dünyasındaki yansımaları. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 1-12.
• Hüseynoğlu, G. (2004). Mikayıl Müşfiq seçilmiş eserler. Bakü: Doğu-Batı Yayınları.
• Keskin, A. (2020). Sovyet devri Azerbaycan şiirinin vatansever şairi: Mikayıl Müşfiq. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 7(4), 2596-2606.
• Kocaoğlu, T. (1996). Çağdaş Özbek şiiri. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 1, 3-17.
• Memmedov, R. (2023). Mikayıl Müşfik’in şiirlerinde hayat felsefesi. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 185-197.
• Turan, S. (2021). Mikail Müşfik’in ‘Men Şirin Lehçeli Bir Bülbülem’ adlı eserindeki şiirlerin dil, şekil ve muhteva açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Karabük Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Tolkun, S. (2015). Sovyet sonrası Özbek edebiyatında Sovyet eleştirisi. In B. Gül (Ed.), Türk kültürünü araştırma enstitüsü (ss. 227-240). Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü.
• Çakan, V. (2021). Geçmişten günümüze Türkistan’da Türklere yönelik yapılan katliamlar. Asya Araştırmaları Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 13-22.