Soğuk Savaş Döneminde Güç Merkezlerinin Orta Doğu’ya Yönelik Kaotik Siyasetine Somut Bir Örnek: 1957 Suriye Krizi ve Türkiye’nin Orta Doğu Politikasına Etkileri

Yıl 2011, Cilt: 7 Sayı: 2, 65 - 83, 01.07.2011

Osman Köksal

Öz

Büyük Harbin ardından Osmanlı Devleti’nin tasfiyesiyle Batılı devletlerce müstemleke durumuna sokulan Arap Yarımadası, İkinci Dünya Savaşı sonrasında şekillenen dünya konjunktüründe yeni gelişmelerin odağı oldu. Yarımada, iki küresel güç arasında başlayan hakimiyet yarışının önemli mücadele alanlarından biri olarak öne çıktı ve her iki güç bölgeye kolay yerleşebilmek, en azından yeni üstler oluşturabilmek adına Arap toplumlarının kendi iç meselelerine sürekli müdahale ile gelişmeleri kendi çıkarlarına manipüle ettiler. Söz konusu yoğun küresel baskı, Orta Doğu’yu bir siyasi kriz alanına dönüştürdü ve her kriz, “komşunun evine düşen ateş” olarak Türk Dış Politikasına yansıdı, 1957 Suriye krizi, bunun tipik somut örneklerinden biridir. Gerek Suriye’nin, gerekse arkasındaki küresel hamî Sovyet Rusya’nın Türkiye’ye iki sınırdaş komşu olması nedeniyle Türk Dış Politikasında derin izler bırakmıştır.

Anahtar Kelimeler

Suriye Krizi, Orta Doğu, Soğuk Savaş Dönemi

A Concrete Example Of The Chaotic Policies Of Power Centers Towords The Middle East During Cold War: Syrian Crisis Of 1957 And Turkish Impact On Middle Eastern Policies

Öz

The Arabian peninsula, which was reduced to the status of a colony following the dissolution of the Ottoman Empire After World War I, became the center of new developments shaped by post-war conjunture of World War II. The peninsula emerged as one of the important fields of struggle for world sovereignity between two world powers, each of which, in order to settle in the region or at least to create new bases there, constantly intervened in the internal affairs of the Arab nation and tried to manipulate the developments according to their own benefit. This global press, in the end, changed the Middle East into an area of political crisis and each crisis was reflected in the Turkish foreign policy, “as if a gift of fire from the neighbor.” The Syrian crisis of 1957 is one of concrete examples of such crises. This crisis had a deep impact both on Syrian and Turkish foreign policies, since the latter, sharing common boundaries with Russia, was under the protection of world power Soviet Russia.

Anahtar Kelimeler

Syrian Crisis, Middle East, Cold War Era

Kaynakça

• Gazeteler, Necmualar
• Ayın Tarihi, Sa. 278-293 (Ocak 1957- Mart 1958).
• Akşam (Tarih ve sayıları dipnotlarda gösterilmiştir)
• Cumhuriyet (Tarih ve sayıları dipnotlarda gösterilmiştir)
• Ulus (Tarih ve sayıları dipnotlarda gösterilmiştir)
• Vatan (Tarih ve sayıları dipnotlarda gösterilmiştir)
• Armaoğlu, Fahir, 20. Yüzyıl Siyasî Tarihi 1914-1980, Ankara 1984
• Armaoğlu, Fahir, Filistin Meselesi ve Arap-İsrail Savaşları (1948-1988), Ankara 1989.
• Davişa, Adid, Arap Milliyetçiliği (çev. Lütfi Yalçın), İstanbul 2004
• Erendil, Muzaffer, Çağdaş Orta Doğu Olayları, Ankara 1992
• Gönlübol, Mehmet - Ülman, Haluk, Olaylarla Türk Dış Politikası (1919-1965), Ankara 1969.
• Hurewitz, J. C., Orta Doğu Siyaseti: Askeri Boyutlar [özgün adı: Middle East Politics: The Military Dimension, London 1969], (çev. Nusret Özselçuk), Ankara 1989
• Kürkçüoğlu, Ömer, Türkiye’nin Arap Orta Doğusu’na Karşı Politikası (1945- 1970), Ankara 1972.
• Ömer Faruk Abdullah, Suriye Dosyası (çev. Hamit Algar) İstanbul 1985
• Seale, Patrick, The Struggle For Syria, a Study of Post-War arab Politics, 1945-1958, London 1965.
• Umar, Ö. Osman- Murat, Turgay, “Sovyet Rusya’nın Mısır Üzerinden Orta Doğu’ya Girişi”, Orta Doğu Araştırmaları Dergisi, VII/1 (Ocak 2009), Elazığ 2010, s. 119-144 Ek:1 Ek:2