Öz
Ümeyye Camii adıyla da bilinen Ulu Camii, Halep şehrinin en geniş ve en eski camisidir. 715 yılında Emevi Halifesi I. Velid tarafından başlatılan cami inşaatı, 716 yılında Süleyman bin Abdülmelik tarafından tamamlanmıştır. 11. yüzyılın ikinci yarısında Halep’in kontrolünü ele geçiren Mirdasiler, cami avlusuna kubbeli bir şadırvan inşa ettiler. 1090 yılında ise Selçuklular tarafından caminin minaresi onarıldı. Daha sonra, büyük bir yangında sırasında zarar gören Halep Ulu Camii, 1169’da Nureddin Zengi tarafından restore edildi. 1260 yılında Moğollar tarafından tahrip edildikten sonra 1285 yılında Memlûklar tarafından tekrar onarıldı. Bu çalışmada, Suriye’nin en önemli kentlerinden biri olan Halep’teki Ulu Camii vakfı üzerinde durulmuş, caminin özellikleri, ona tahsis edilen vakfın 1584 yılındaki gelir ve gider kalemleri hakkında bilgi verilmiştir
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Arşivi 556 Numaralı Evkaf Defteri
- 12 Numaralı Mühimme Defteri (978-979/1570-1572), Tıpkıbasım, T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivleri Daire Başkanlığı Yayını, Ankara, 1996
- Ebû Abdullah Muhammed İbn Battûta Tancî, İbn Battûta Seyahatnâmesi, I, (Çev. A. Sait Aykut), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2004
- Evliyâ Çelebi b. Derviş Mehemmed Zıllî, Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi, (Haz. Yücel Dağlı-Seyit Ali Kahraman-Robert Dankoff), 9, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2005
- Gazzî (Kâmil bin Hüseyin bin Muhammed el-Bâlî el-Halebî), Kitâbu Nehri’zZeheb fî Târîhi Haleb, II, Haleb, 1342 (1923)
- eş-Şıhne (eş-Şeyhü’l-İmâm el-‘Âlim el-‘Allâmetü’l-Bahr el-Fehhâme Kâdü’lKudât Muhibüddin Şeyhü’l-İslâm ve’l-Müslimîn Ebi’l-Fazl Muhammed bin eşŞıhne el-Halebî el-Hanefî), ed-Dürrü’l-Müntehab fî Târîhi Memleketi Haleb, (thk.
- Yusuf bin Elyân Serkis ed-Dımaşkî), Beyrut, 1909
- Sıbt bin el-Acemmî el-Halebî, Künûzü’z-Zeheb fî Târîhi Haleb, I, (thk. Şevkî Şağs-Fâlih el-Bekkûr), Dârü’l-Kalemü’l-Arabî, Haleb, 1996
- AKGÜNDÜZ, Ahmet, İslâm Hukukunda ve Osmanlı Tatbikatında Vakıf Müessesesi, Ankara, 1988
- AKGÜNDÜZ, Ahmet, Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri, VII, İstanbul, 1994
- ÇAKAR, Enver, XVI. Yüzyılda Haleb Sancağı (1516-1566), Elazığ, 2003
- ÇAKAR, Enver, “XVI. Yüzyılda Şam Beylerbeyiliğinin İdarî Taksimatı”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13/1, Elazığ, 2003, s. 351-374
- GÖYÜNÇ, Nejat, “Hâne Deyimi Hakkında”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, XXXII (1979), s. 331-348
- HİNZ, Walter, İslâm’da Ölçü Sistemler, (çev. Acar Sevim), İstanbul, 1990
- ÖNKAL, Ahmet-BOZKURT, Nebi, “Cami”, TDV İslam Ansiklopedisi, 7, İstanbul, 1993, s. 46-56
- ÖZTÜRK, Nazif, Menşe’i ve Tarihi Gelişimi Açısından Vakıflar, Ankara, 1983
- RAYMOND, Andre, Osmanlı Döneminde Arap Kentleri, (çev. Ali Berktay), İstanbul, 1995
- SOBERNHEİM, M., “Halab”, Encyclopedie de l’Islâm, II, Paris, 1927, s. 241-252
- ULUÇAM, Abdüsselam, “Halep Ulucamii”, TDV İslam Ansiklopedisi, 15, İstanbul, 1997, s. 248-249
- WATENPAUGH, Heghnar Zeitlian, Image of an Otoman City: Imperial Architecture and Urban Experiences in Aleppo in the 16th and 17th Centuries, Leiden, 2004
- YEDİYILDIZ, Bahaeddin, “Vakıf”, İslâm Ansiklopedisi, XIII, Eskişehir, 1997, s. 153-172
Öz
The Great Mosque of Aleppo or the Ummayad Mosque of Aleppo is the largest and oldest mosque in the city of Aleppo. The construction of the earliest mosque on the site was commenced by the Ummayad caliph al-Walid I in 715 and was finished by his successor Sulayman ibn Abd al-Malik in 716. In the second half of the 11thcentury, the Mirdasids controlled Aleppo and built a single-domed fountain in mosque's courtyard. The minaret of the Great Mosque was restored by Seljuks in 1090. The mosque was restored and expanded by the Zengid sultan Nur al-Din in 1169 after a great fire that had destroyed the earlier Ummayad structure. It was restored again by Mamluks in 1285 after the entire mosque was razed by the Mongols in 1260
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Arşivi 556 Numaralı Evkaf Defteri
- 12 Numaralı Mühimme Defteri (978-979/1570-1572), Tıpkıbasım, T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivleri Daire Başkanlığı Yayını, Ankara, 1996
- Ebû Abdullah Muhammed İbn Battûta Tancî, İbn Battûta Seyahatnâmesi, I, (Çev. A. Sait Aykut), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2004
- Evliyâ Çelebi b. Derviş Mehemmed Zıllî, Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi, (Haz. Yücel Dağlı-Seyit Ali Kahraman-Robert Dankoff), 9, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2005
- Gazzî (Kâmil bin Hüseyin bin Muhammed el-Bâlî el-Halebî), Kitâbu Nehri’zZeheb fî Târîhi Haleb, II, Haleb, 1342 (1923)
- eş-Şıhne (eş-Şeyhü’l-İmâm el-‘Âlim el-‘Allâmetü’l-Bahr el-Fehhâme Kâdü’lKudât Muhibüddin Şeyhü’l-İslâm ve’l-Müslimîn Ebi’l-Fazl Muhammed bin eşŞıhne el-Halebî el-Hanefî), ed-Dürrü’l-Müntehab fî Târîhi Memleketi Haleb, (thk.
- Yusuf bin Elyân Serkis ed-Dımaşkî), Beyrut, 1909
- Sıbt bin el-Acemmî el-Halebî, Künûzü’z-Zeheb fî Târîhi Haleb, I, (thk. Şevkî Şağs-Fâlih el-Bekkûr), Dârü’l-Kalemü’l-Arabî, Haleb, 1996
- AKGÜNDÜZ, Ahmet, İslâm Hukukunda ve Osmanlı Tatbikatında Vakıf Müessesesi, Ankara, 1988
- AKGÜNDÜZ, Ahmet, Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri, VII, İstanbul, 1994
- ÇAKAR, Enver, XVI. Yüzyılda Haleb Sancağı (1516-1566), Elazığ, 2003
- ÇAKAR, Enver, “XVI. Yüzyılda Şam Beylerbeyiliğinin İdarî Taksimatı”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13/1, Elazığ, 2003, s. 351-374
- GÖYÜNÇ, Nejat, “Hâne Deyimi Hakkında”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, XXXII (1979), s. 331-348
- HİNZ, Walter, İslâm’da Ölçü Sistemler, (çev. Acar Sevim), İstanbul, 1990
- ÖNKAL, Ahmet-BOZKURT, Nebi, “Cami”, TDV İslam Ansiklopedisi, 7, İstanbul, 1993, s. 46-56
- ÖZTÜRK, Nazif, Menşe’i ve Tarihi Gelişimi Açısından Vakıflar, Ankara, 1983
- RAYMOND, Andre, Osmanlı Döneminde Arap Kentleri, (çev. Ali Berktay), İstanbul, 1995
- SOBERNHEİM, M., “Halab”, Encyclopedie de l’Islâm, II, Paris, 1927, s. 241-252
- ULUÇAM, Abdüsselam, “Halep Ulucamii”, TDV İslam Ansiklopedisi, 15, İstanbul, 1997, s. 248-249
- WATENPAUGH, Heghnar Zeitlian, Image of an Otoman City: Imperial Architecture and Urban Experiences in Aleppo in the 16th and 17th Centuries, Leiden, 2004
- YEDİYILDIZ, Bahaeddin, “Vakıf”, İslâm Ansiklopedisi, XIII, Eskişehir, 1997, s. 153-172
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Research Article |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Ocak 2012 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2012 Cilt: 8 Sayı: 1 |