İslam ve Bizans Sınırları Arasında Hades Şehri

Yıl 2013, Cilt: 8 Sayı: 2, 87 - 109, 01.02.2013

İlyas Gökhan

Öz

İslam-Bizans sınırında olan Hades, 637’de Müslümanlar tarafından fethedilmiştir. Malatya- Maraş ve Antep- Elbistan arasındaki stratejik geçitler üzerinde bulunan Hades, 957 yılına kadar İslam egemenliğinde kalmıştır. Hades üzerinde İslam- Bizans mücadelesi yaşanmıştır. Bundan dolayı şehir birkaç kez yıkılmıştır. Abbasiler ve Hamdaniler zamanında yeniden inşa edilen Hades bir İslam şehri haline gelmiştir. Türk ve İslam ülkelerinden gönüllüler ve savaşçılar getirilip yerleştirilmiştir. Burada İslam âlimleri ve şairler de yaşamıştır. Şehrin kültür ve ilmi seviyesi yükselmiştir

Anahtar Kelimeler

Hades Göynük, İslam- Bizans- Abbasi, Seyfüddevle

Between the Borders of the Byzantine and Islamic City of Hades

Öz

the Muslims. Strategic passages between Malatya and Maras and Gaziantep-Elbistan on Hades, until 957 under the domination of Islam. Hades was experienced on the Islamic-Byzantine struggle. Therefore, the city was destroyed several times. The Abbasids and the reconstructed time Hamdaniler Hades has become an Islamic city. Volunteers and fighters brought the Turkish and Islamic countries are placed. Islamic scholars and poets lived here. Increased the city's cultural and scientific level

Anahtar Kelimeler

Hades Goynuk, Islamic-Byzantine-Abbasid, Seyfuddevle

Kaynakça

• ABU’L-FARAC, Gregory, Abu’l-Farac Tarihi, C.I-II, (Süryancadan Çev.: R.A.W.Budge, Türkçe çev. Ö.R.Doğrul), TTK Yay., Ankara 1999.
• ATALAY, Besim, Maraş Tarihi ve Coğrafyası, Matbai-i Âmire, İstanbul 1339.
• AVCI, Casim, İslâm Bizans İlişkileri, Klasik Yay., İstanbul 2003.
• EL-AYNÎ, Bedreddin Mahmud, İkdü’l-Cuman fi Tarihi Ehli’z-Zaman (Asr Selatin el-Memalik), (Neşr. M. M. Emin), C.I, Heyetü’l-Mısrıyye, Kahire 1987
• EL-BELÂZURÎ, Fütühu’l-Buldân,(Çev.: Mustafa Fayda), Kültür Bakanlığı Yay., Ankara 1987.
• CANARD, Marius, ,Sayf al Daula, Paris Paul Geuthner, Paris1934.
• DARKOT, Besim, “Maraş (Coğrafya)”, İA, MEB Yay, Eskişehir 1997, s.310- 312.
• ----------------------, “Tarsus”, İA, MEB Yay., Eskişehir 1997, s.19-24.
• DEMİRCİ, Mustafa, “İslam-Bizans Mücadelesinde Bir Serhat Şehri”, I. Kahramanmaraş Sempozyumu, C. 1, K. Maraş Belediyesi Yay., İstanbul 2005.
• EBÛ’L-FİDÂ, el-Muhtasar fi Ahbari’l-Beşer, C.I, (Neşr.: Mahmud Deyyub), Darü’l-Kütübü l-İlmiye, Beyrut 1997.
• ELÇİBEY Ebûlfez, Tolunoğulları Devleti, (Yay. Haz.: Fazil Gezenferoğlu, Türkiye Türkçesine Çeviren ve Redaksiyon, Selçuk Aklın), Ötüken Yay., İstanbul 1997.
• HUART, CI, “Hades”, İA, C.V/I, MEB Yay.,Eskişehir 1997, s.42.
• HALİFET B. HAYYÂT, Tarihu Halifet b. Hayyât, (Çev.: A. Bakır), Bizim Büro Basımevi, Ankara 2001.
• HIDIR, Özcan, “Hades (Göynük) Muhaddisleri”, I. Kahramanmaraş Sempozyumu 2004, C. 1, Kahramanmaraş Belediyesi Yay., İstanbul 2005.
• HİTTİ, Philip K., History of Syria, Macmillan-Co Ltd, New York . St. Martin’s press, London 1957.
• HONİGMANN, Ernest, Bizans Devletinin Doğu Sınırı, (Terc.: F. Işıltan), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yay, İstanbul 1970.
• ---------------------------, “Maraş”, İA, C.VII, MEB Yay., Eskişehir 1997, s.312- 315.
• EL-ISTAHRÎ, Ebû İshak İbrahim b.Muhammed el-Farisî, Mesâlikü’l-Memâlik, Matbaatu Biril, Beyrut 1927.
• İBNÜ’L-ADİM, Bugyetü’t-Taleb Fi Tarih-i Haleb, C.I, X, (Neşr.: Seyyal Zekkar) Darü’l-Fikr, Dımaşk 1988.
• İBNÜ’L-ESİR, İslam Tarihi , (el-Kâmil fi’t-Tarih), C. VIII, (Çev.: Ahmet Ağırakça), Bahar Yay., İstanbul 1991.
• İBN HAVKAL, Kitabu Sureti’l-Arz, (Neşr.: R. Blachére, H:A:R. Gibb, P.Kahle, J.H. Kramers, H. Von Mzık, C.A. nalliona, A.J.Wensick), Leiden 1939.
• İBN HURDADBİH, Ebû Kasım Abdullah, el-Mesâlik ve’l-Memâlik, (Neşr.M.J.De Goeje), Matbaatü’l-Beril, Leyden 1889.
• İBN-İ KESİR, Büyük İslam Tarihi(el-Bidaye ve’n-Nihaye), (Çev.: M. Keskin), Çağrı Yay., İstanbul 1995.
• İBN RUSTEH, Ebû Ali Ahmed b Ömer, Kitabu’l-Alakatü’n- Nefise, (neşr. F. Wüdtenfeld), Lugdunı Batavorum, Apud E.J.Brill 1892.
• İBNÜ’L-VERDÎ, Tarihu İbni’l-Verdî, C. I ,Darü’l-Kütübi’l-İlmiye, Beyrut 1996.
• KARAARSLAN, Nasuhî Ünal, Hamdânîler, DİA, C.XV, İstanbul 1997, s. 446–447.
• KAZVİNÎ, Zekeriya, Acâibü’l-Mahlûkât ve Garâibü’l-Mevcudât, (Neşr.: Faruk Said), Darü’l-Afaki’l-Cedide, Beyrut 1988.
• KOPRAMAN Kâzım Yaşar, Abbâsiler Zamanında Bizans Sugûrunda Türklük Faaliyetleri”, Makaleler, (Yay.: Hazr. S. Yalçın, A. Çetin), Berikan Yay., Ankara 2005, s.331-346.
• KUDÂME b. Cafer el-Bağdadî, İbnü’l-Ferec, Kitabu’l-Harac, ((Neşr.M.J.De Goeje), Matbaatü’l-Beril, Leyden 1889.
• EL-MUKADDESÎ, Ahsenü’t-Tekâsîm, (Neşr.: Muhammed Mahzum), İhyaü’t- Terasi’l-Arabiye, Beyrut1987.
• OSTROGORSKY, Georg, Bizans Devleti Tarihi, (Çev.: F. Işıltan), TTK Yay., Ankara 1999.
• ÖZDEMİR, Abdurrahman, “el-Mütenebbî’nin Şiirinde Maraş”, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı, 14, Sakarya 2006, s.159–185.
• ÖZKARCI Mehmet, Türk Kültür Varlıkları Envanteri: Kahramanmaraş, C. II, TTK Yay., Ankara 2007.
• ÖZTÜRK, Sait, Maraş Coğrafyası içinde Bilinmeyen Önemli Bir Yerleşim Merkezi Hades (Göynük), Edik Dergisi Sayı 43, Kahramanmaraş 1994, s.95-101.
• SOLAK, İbrahim, XVI. Asırda Maraş Kazası (1526-1563), Akçağ Yay., Ankara 2004.
• SÜMER, Faruk, El-Hades (Göynük) Şehri, Türk Dünyası Tarih Dergisi, İstanbul Eylül 1993, s. 4-8.
• EL-YAKUBÎ, Ahmed b. Ebî Yakûb b. Cafer b. Vehb b.Vâzıh el- Kâtib, Kitâbu’l-Büldân, (Neşr.: F. Wüstenfeld), Lugdunı Batavorum, Apud E.J.Brill, 1892.
• YAKUT-EL-HAMEVÎ, Mucemü’l-Buldân, C. V., Dar Sader, Beyrut trhz.
• YILDIZ, Hakkı Dursun, Avâsım, DİA, C.IV, İstanbul 1991, s. 111-112.
• YİNANÇ, M. H, Elbistan, İA, C.VI, MEB Yay, Eskişehir 1997, s.243-230.
• ------------------,Maraş Emirleri, Türk Tarih Encümeni Mecmuası, 1340, V, (82), s. 283-299.
• --------------------,Türkiye Tarihi Selçuklular Devri, Anadolu’nun Fethi I, İstanbul Üniversitesi Yay., İstanbul 1944.
• YİNANÇ, Refet, Mesut Elibüyük, Maraş Tahrir Defteri, C.I, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara 1988.
• YÖRÜKAN, Yusuf Ziya, Müslüman Coğrafyacıların Gözüyle Ortaçağ’da Türkler, Selenge Yay., İstanbul 2004.