Şam’a Hayat Bahşeden Kaynak: Baradâ Nehri

Yıl 2014, Cilt: 10 Sayı: 1, 1 - 15, 01.01.2014

Oğuzhan Samıkıran

Öz

Kaynaklarını Şam Şehri’nin dışında alan ve oluşumunda yeryüzü şekillerinin rolü olan Baradâ Nehri, şehre ulaşmadan Yezîd, Tûrâ, Deyrânî, Kanavât, Bânyâs ve Mizzâvî olmak üzere altı kola ayrılmaktadır. Gûta’da geniş bir tarım alanının su ihtiyacını karşılayan Baradâ ve onun kolları, şehir merkezinde hem kullanma hem de içme suyu olarak kullanılmaktadır. Tarih boyunca Şam’ın şekillenmesine ve mimarisinin seçkin ve çeşitli olmasına vesile olmasına vesile olan su kaynakları, insanların iskân sahalarını belirleyen bir etmen olmuştur

Anahtar Kelimeler

Şam, Baradâ Nehri, Gûta

The Spring that Grants Life for Damascus: The Baradâ River

Öz

The Barada River which takes its resources by the role of landforms outside Damascus city splits into six branches Yezîd, Tûrâ, Deyrânî, Kanavât, Bânyâs ve Mizzâvî before it reaches to the city. Baradâ River and its branches which supply water for a large agricultural area in Gûta, provide potablewater for the center of the city. Throughout the history, the water resources have been instrumental in the formation of Damascus and its outstanding and various architectureal so have determined the residential areas for people

Anahtar Kelimeler

Damascus, Baradâ River, Ghûta

Kaynakça

• Ahmed Vasfî Zekeriyyâ; Dımaşk fî Kitâbâti, (Harrerehâ ve ‘ddehâ: El- Mehâmî Ahmed Gassân Sebenû), Dârü’l-Kuteybetü, Dımaşk 1946
• Bakhit, Muhammed Adnan; The Ottoman Province of Damascus in The Sixteenth Century, Beirut 1982
• Hamza Bin Esed Bin ‘Aliyy Bin Muhammed Et-Temîmiyy El-Ma‘Rûf Bi İbni’l-Kalânisî; Târîhu Dımaşk (Hicrî 360-555), (Tahkîk: Süheyl Zekkâr), Et- Tab‘Atü’l-Ulâ, Dımaşk 1983
• Hartmann, R.; “Şam”, İslâm Ansiklopedisi XI, Milli Eğitim Bakanlığı, Eskişehir 1997, s. 297-310.
• El-İmâmü’l-‘Âlimü’l-Hâfız Ebi’l-Kasım Ali Bin El-Hasan İbn Hibetü’llah Bin Abdullah Eş-Şâfi‘Î El-Ma‘Rûf Bi İbn ‘Asâkir; Târîhü Medîneti Dımaşk, (Dırâsetün ve Tahkîkün: Muhibeddin Ebî Sa‘Îd Ömer Bin Garâme El-‘Amrevî, El-Cüz’ü’s- Sânî, Dârü’l-Fikri, Beyrut 1995
• John Lewis Burckhardt; Travels in Syria and The Holy Land, London 1992
• Muhammed Ahmed Dehmân; Fî Rihâbi Dımaşk, Dârü’l-Fikri, Dımaşk 1982
• Muhammed Hüseyin El-‘Attâr Ed-Dımaşkî; ‘İlmü’l-Miyâhi’l-Câriyyeti Fî Medîneti Dımaşk Ev Risâletü fî ‘İlmi’l-Miyâhi, (Tahkîkü: Ahmed Gassân Sebenû), Et-Tab‘atü’l-Evvelü, Silsiletü Dırâsâti Ve Vesâ’iki Târîhi Dımaşk Ve’ş-Şam (4), Dârü Kuteybe, Dımaşk 1984
• Muhammed İbn Tolûn Es-Sâlihî Ed-Dımaşkî; Havâdisü Dımaşkü’l-Yevmiyyyeti Gatâtü’l-Gazvi’l-‘Osmânî Li Şam 926-951 H. Safahâtü Mefkûdetü Tünşirü Li’l- Vezâreti’s-Sekâfeti, Dımaşk, 1999, s. 330. el-Mizzâvî Nehri için bkz. Muhammed Hüseyin el- ‘Attâr ed-Dımaşkî, age, s. 11-12 Merretü’l-Ulâ Min Kitâbi Müfâketi’l-Halâni fî Havâdisi’z-Zemâni, (Tahkîk: Ahmed İbiş), Dârü’l-Evâ’il, Dımaşk 2002
• _____________; El-Kalâ’idü’l-Cevheriyyeti Fî Târîhi’s-Salihıyyeti, (Tahkîkü: Muhammed Ahmed Dehmân), El-Kısmü’l-Evvelü Ve’s-Sânî, Matb’âtü Mecma‘İ’l- Lugati’l-‘Arabiyyeti Bi Dımaşk, Dımaşk 1980
• Muhammed Kürd Ali; Gûtatü Dımaşk, Matbû‘Âtü’l-Mecma‘i’l-‘Arabiyyeti Bi Dımaşk, Matba‘Atü’t-Terakkî, Dımaşk 1952
• Muhammed Bin Mustafa İbnü’r-Râ‘î; El-Berkü’l-Mütâllıkü fî Mehâsinî Caliki, (Tahkîk: Muhammed Edîb El-Câdir), Matbû‘âtü Mecma‘ül-Lügati’l-‘Arabiyyeti bi- Dımaşk, Dımaşk Tarihsiz.
• El-Müneccid, Salahaddin; Hıtatü Dımaşk Nusûsü ve Dırâsâtü fî Târîhi Dımaşkü’t-Toboğrâfî Ve Âsâruhâ’l-Kadîmetü, El-Matba‘atü’l-Kâtûlîkiyye, Beyrut 1949
• Eş-Şeyh Ahmed El-Budeyrî El-Hallâk; Havâdisü Dımaşki’l-Yevmiyyeti 1741- 1762 M./1154-1175 H., (Nakkahâ: Eş-Şeyh Muhammed Sa‘id El-Kâsımî), (Hakkakahâ: D. Ahmed İzzet Abdulkerim), Dârü Sadeddin, Dımaşk 1997
• Eş-Şeyh İmâm Şehabeddin Ebi Abdullah Yâkût Bin Abdullah El-Hamevî Er- Rûmî El-Bağdadî; Mu‘Cemü’l-Büldâni, (Tahkîk: Ferid Abdülaziz El-Cündî), El- Cüz’ü’r-Râbi‘, Dârü’l-Kütübi’l-‘İlmiyyeti, Beyrut, Tarihsiz.
• Eş-Şihâbî, Kuteybe; Mu‘Cemü Dımaşkü’t-Târîhi li-Emâkini ve’l-Âhyâ’i ve’l- Müşiyedâti ve Mevâki‘Hâ ve Târîhühâ Kemâ Veredet fî Nusûsi’l-Mü’errihîne, El- Cüz’ü’s-Sânî, Menşûrâtü Vezâreti’s-Sekâfeti, Dımaşk 1999
• Tower, J. Allen; The Oasis of Damascus, Printed At The American Press, Beirut 1935 EKLER EK-1/a Baradâ Nehri
• Kaynak: Muhammed Hüseyin el-‘Attâr ed-Dımaşkî, ‘İlmü’l-Miyâhi’l- Câriyyeti fî Medîneti Dımaşk ev Risâletü fî ‘İlmi’l-Miyâhi, (Tahkîkü: Ahmed Gassân Sebenû), et-Tab‘atü’l-Evvelü, Silsiletü Dırâsâti ve Vesâ’iki Târîhi Dımaşk ve’ş-Şam (4), Dârü Kuteybe, Dımaşk 1984, s. 204 EK-1/b Baradâ Nehri