Çivi Yazılı Hukukî Belgelere Göre Mezopotamya’da Kadın
Yıl 2016,
Cilt: 12 Sayı: 1, 1 - 41, 01.12.2016
Yüksel Arslantaş
Rüstem Kadri Septioğlu
Öz
Mezopotamya’da yazının ortaya çıkışı ile birlikte yazılı kanun metinleri de kaleme alınmıştır. Bu metinler, bir kısmı eksik olmakla birlikte, kazılarda ve araştırmalarda ele geçmiştir. Çivi yazı uzmanlarınca okunan bu metinlerde toplumun vazgeçilmez unsurlarından kadınlarla ilgili birçok hüküm bulunmaktadır. Bu hükümlerden Mezopotamya toplumsal yapısının genel yapısını öğrendiğimiz gibi dini, iktisadi ve sosyal hayatta kadının rolünü de tespit edebilmekteyiz. Bu çalışmada Mezopotamya çivi yazılı hukuk metinlerinden yola çıkarak kadının vaziyeti ortaya konulmaya çalışılmaktadır
Kaynakça
- ATEŞ, Hamza-Soner Ünal; “Devletin Doğduğu Yer: Antik Çağ Ortadoğusunda İdari Hayat”, Bilgi, 8, 2004/1, s.21-42.
- BERTMAN, Stephen; Handbook To Life in Ancient Mesopotamia, New York, 2003.
- BİLGİÇ, Emin; “Eski Mezopotamya Kavimlerinde Kanun Anlayışı ve An’anesi”, Ankara Üniversitesi DTCF Dergisi, XXI/3-4, Ankara, 1963, s. 103-119
- BİLMEN, Ömer Nasuhi; Hukuk-ı İslamiye ve İstilahat-ı Fıkhiyye Kamusu, C.3, İstanbul, 1967, s. 145; ÖZTÜRK, Mustafa; “Osmanlı Döneminde Iskat-ı Ceninin Yeri ve Hükmü”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 1-1, Elazığ, 1987, s. 199-208.
- CIVIL, Miguel; “New Sumerian Law Fragments”, Studies in Honor Of Benno Landsberger On His Seventy-Fifth Birthday, April 21, Chicago 1965, s. 1-19.
- CLAASSENS, S. J.; “The So-Called Mesopotamian Law Codes: What Is in A Name?”, Journal for Semitics, 19/2, 2010, s. 461-478.
- DEMİRDAĞ, Muhammet Fatih; İslam Öncesi Toplumlarda Örtünme, Hitit Üniversitesi Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Çorum, 2015.
- DUNCAN, George S.; “The Code of Moses and The Code of Hammurabi”, The Biblical World, Vol. 23, No.3 (March 1904)s. 188-193
- DUYMUŞ, Hanım Hande; “Çivi Yazılı Kanun Metinlerinde Kadınlara Ait Suç ve Cezalar”, Sakarya Üniversitesi Uluslararası-Disiplinlerarası Kadın Çalışmaları Kongresi Bildirileri , (05-07 Mart, 2009), C.III, Sakarya, 2009, 75-84.
- EDZARD, Dietz O.; “Irikagina (Urukagina)”, Aula Orientalis, Vol. IX, Barcelona, 1991, s.77-79.
- FLORIOTI, H.Hande Duymuş; “Çivi Yazılı Kanun Metinlerinde İlginç Bir Suç Tespit ve Cezalandırma Yöntemi: Suya Atılma”, Ankara Üniversitesi DTCF Tarih Araştırmaları Dergisi, C.XXXII, S.54, Eylül, Ankara, 2013, s.25-40
- GENCA, Elif; Eski Mezopotamya’da Hukuk Hareketleri ve Düzenlemeler, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Hukuk Yüksek Lisans Programı Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2009.
- GÖKÇEK, Gürkan-Fatih Akyüz; “Sumer Kanunları”, Ortadoğu Araştırmaları Dergisi, C.IX, S.1, Elazığ, 2013, s.1-9.
- GURNEYAND, O.R.-S. N. Kramer; “Two Fragment of Sumerian Laws”, Studies in Honor Of Benno Landsberger On His Seventy-Fifth Birthday, April 21, Chicago 1965, s. 13-19.
- HANDCOCK, Percy; The Code of Hammurabi, London, 1920.
- HARPER, Robert Francis; The Code of Hammurabi-King of Babylon, London, 1904.
- JASTROW, Morris; “An Assyrian Law Code”, Journal of The American Oriental Society, Vol. 41, 1921, s.1-59.
- JOHNS, C. H. W.; Babylonian and Assyrian Laws, Contracts and Letters, New York, 1904.
- KENT, Charles Foster; “The Recently Discovered Civil Code of Hammurabi”, The Biblical World, Vol.21, No.3, (March 1903), s. 175-190.
- KILIÇ, Yusuf; “Eski Mezopotamya ve Anadolu Toplumlarında Kadının Sosyal Durumu”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, Nisan-Ağustos, 2005, Ankara, 2005, s. 33-41.
- KILIÇ, Yusuf; Eskiçağ Aile Hukuku, Konya, 2014.
- KILIÇ, Yusuf-H.Hande Duymuş; “Eski Mezopotamya’da Din Kadınları (Rahibeler)”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl 13, S.1, Nisan 2009, s.159- 178.
- KINAL, Füruzan; Eski Mezopotamya Tarihi, Ankara, 1983.
- KOÇAK, Kürşat; “Koloni Çağında Hukuk”, Nevşehir Barosu Dergisi, Y.1, S.1, Mart, 2014, s.164-181.
- MATTHEWS, Victor H. ;“Marriage and Family in The Ancient Near East”, Marriage and Family Book, Friday-August, 2009, s.1-32.
- MYERS, Philip Van Ness; Ancient History, London, 1904.
- OKANDAN, Recai G.; “Hamurabi Mecellesi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, XVII, İstanbul, 1951, s.283-315.
- ÖZTÜRK, Mustafa, “Osmanlı Döneminde İskat-ı Ceninin Yeri ve Hükmü”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1987-1 (1), Elazığ, 1987, s. 199-208.
- PFEIFFER, R.H.; “An Analysis of The Hammurabi Code”, The American Journal of Semitic Languages and Literatures, Vol. 36, No.4, (July), 1920, s. 310- 315.
- PRICE, Ira Maurice; “The Stele of Hammurabi”, The Biblical World, Vol. 24, No.6, (December 1904), s. 468-472.
- ROTH, Martha T.; Law Collections From Mesopotamia And Asia Minor, Geogia, 1995.
- SAGGS, H. W. F.; Everyday Life In Babylonia And Assyria, 1965.
- SCHOLZ, Susanne ; “The Epistomological Imbalance in Readings of Biblical and Ancient Near Eastern Rape Legislation”, The Bible and Critical Theory, Vol.1, Number 4, Melbourne, 2005, s.1-22.
- SJÖBERG, Ake W.; “Was There a Sumerian Version of The Laws of Hammurabi”, Aula Orientalis, Vol. IX, Barcelona, 1991, s.219-225.
- STEELE, Philip; Ancient Iraq, London, 2007.
- STEINKELLER, Piotr; “The Reforms of UruKAgina and an Early Sumerian Term for Prison”, Aula Orientalis, Vol. IX, Barcelona, 1991, s.227-232.
- STOL, M.; “Women in Mesopotamia”, Journal of The Economic and Social History of The Orient, Vol. 38-2, Leiden, 1995, s.123-144.
- ŞAHİN, Hasan Ali-Hülya Kaya Hasdemir; “Eski Önasya Hukukunda Nafaka, Tazminat ve Mal Paylaşımı”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl 2015/1 S.38, Kayseri. 2015, s.143-156.
- TOSUN, Mebrure-Kadriye Yalvaç; Sumer, Babil, Asur Kanunları ve Ammi- Şaduqa Fermanı, Ankara
- VINCENT, George E.; “The Laws of Hammurabi”, American Journal of Sociology, Vol.9, No.6 (May 1904, s.737-753
- YANG, Zhi; “King of Justice”, Aula Orientalis, Vol. IX, Barcelona, 1991, s. 243-249.
The Woman According to Mesopotamian Law Codes
Yıl 2016,
Cilt: 12 Sayı: 1, 1 - 41, 01.12.2016
Yüksel Arslantaş
Rüstem Kadri Septioğlu
Öz
Associated with the accuarenced of cunieform script the law codes also had been written in Mesopotamia. This texts had been founden in arceological researches and excavations and as well as broken, the scolars had been read law code texts. There are a lot of data about Mesopotamian woman. This law codes displayed the social, economical and religious structure of Mesopotamian societies and the place of woman in Mesopotamia
Kaynakça
- ATEŞ, Hamza-Soner Ünal; “Devletin Doğduğu Yer: Antik Çağ Ortadoğusunda İdari Hayat”, Bilgi, 8, 2004/1, s.21-42.
- BERTMAN, Stephen; Handbook To Life in Ancient Mesopotamia, New York, 2003.
- BİLGİÇ, Emin; “Eski Mezopotamya Kavimlerinde Kanun Anlayışı ve An’anesi”, Ankara Üniversitesi DTCF Dergisi, XXI/3-4, Ankara, 1963, s. 103-119
- BİLMEN, Ömer Nasuhi; Hukuk-ı İslamiye ve İstilahat-ı Fıkhiyye Kamusu, C.3, İstanbul, 1967, s. 145; ÖZTÜRK, Mustafa; “Osmanlı Döneminde Iskat-ı Ceninin Yeri ve Hükmü”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 1-1, Elazığ, 1987, s. 199-208.
- CIVIL, Miguel; “New Sumerian Law Fragments”, Studies in Honor Of Benno Landsberger On His Seventy-Fifth Birthday, April 21, Chicago 1965, s. 1-19.
- CLAASSENS, S. J.; “The So-Called Mesopotamian Law Codes: What Is in A Name?”, Journal for Semitics, 19/2, 2010, s. 461-478.
- DEMİRDAĞ, Muhammet Fatih; İslam Öncesi Toplumlarda Örtünme, Hitit Üniversitesi Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Çorum, 2015.
- DUNCAN, George S.; “The Code of Moses and The Code of Hammurabi”, The Biblical World, Vol. 23, No.3 (March 1904)s. 188-193
- DUYMUŞ, Hanım Hande; “Çivi Yazılı Kanun Metinlerinde Kadınlara Ait Suç ve Cezalar”, Sakarya Üniversitesi Uluslararası-Disiplinlerarası Kadın Çalışmaları Kongresi Bildirileri , (05-07 Mart, 2009), C.III, Sakarya, 2009, 75-84.
- EDZARD, Dietz O.; “Irikagina (Urukagina)”, Aula Orientalis, Vol. IX, Barcelona, 1991, s.77-79.
- FLORIOTI, H.Hande Duymuş; “Çivi Yazılı Kanun Metinlerinde İlginç Bir Suç Tespit ve Cezalandırma Yöntemi: Suya Atılma”, Ankara Üniversitesi DTCF Tarih Araştırmaları Dergisi, C.XXXII, S.54, Eylül, Ankara, 2013, s.25-40
- GENCA, Elif; Eski Mezopotamya’da Hukuk Hareketleri ve Düzenlemeler, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Hukuk Yüksek Lisans Programı Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2009.
- GÖKÇEK, Gürkan-Fatih Akyüz; “Sumer Kanunları”, Ortadoğu Araştırmaları Dergisi, C.IX, S.1, Elazığ, 2013, s.1-9.
- GURNEYAND, O.R.-S. N. Kramer; “Two Fragment of Sumerian Laws”, Studies in Honor Of Benno Landsberger On His Seventy-Fifth Birthday, April 21, Chicago 1965, s. 13-19.
- HANDCOCK, Percy; The Code of Hammurabi, London, 1920.
- HARPER, Robert Francis; The Code of Hammurabi-King of Babylon, London, 1904.
- JASTROW, Morris; “An Assyrian Law Code”, Journal of The American Oriental Society, Vol. 41, 1921, s.1-59.
- JOHNS, C. H. W.; Babylonian and Assyrian Laws, Contracts and Letters, New York, 1904.
- KENT, Charles Foster; “The Recently Discovered Civil Code of Hammurabi”, The Biblical World, Vol.21, No.3, (March 1903), s. 175-190.
- KILIÇ, Yusuf; “Eski Mezopotamya ve Anadolu Toplumlarında Kadının Sosyal Durumu”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, Nisan-Ağustos, 2005, Ankara, 2005, s. 33-41.
- KILIÇ, Yusuf; Eskiçağ Aile Hukuku, Konya, 2014.
- KILIÇ, Yusuf-H.Hande Duymuş; “Eski Mezopotamya’da Din Kadınları (Rahibeler)”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl 13, S.1, Nisan 2009, s.159- 178.
- KINAL, Füruzan; Eski Mezopotamya Tarihi, Ankara, 1983.
- KOÇAK, Kürşat; “Koloni Çağında Hukuk”, Nevşehir Barosu Dergisi, Y.1, S.1, Mart, 2014, s.164-181.
- MATTHEWS, Victor H. ;“Marriage and Family in The Ancient Near East”, Marriage and Family Book, Friday-August, 2009, s.1-32.
- MYERS, Philip Van Ness; Ancient History, London, 1904.
- OKANDAN, Recai G.; “Hamurabi Mecellesi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, XVII, İstanbul, 1951, s.283-315.
- ÖZTÜRK, Mustafa, “Osmanlı Döneminde İskat-ı Ceninin Yeri ve Hükmü”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1987-1 (1), Elazığ, 1987, s. 199-208.
- PFEIFFER, R.H.; “An Analysis of The Hammurabi Code”, The American Journal of Semitic Languages and Literatures, Vol. 36, No.4, (July), 1920, s. 310- 315.
- PRICE, Ira Maurice; “The Stele of Hammurabi”, The Biblical World, Vol. 24, No.6, (December 1904), s. 468-472.
- ROTH, Martha T.; Law Collections From Mesopotamia And Asia Minor, Geogia, 1995.
- SAGGS, H. W. F.; Everyday Life In Babylonia And Assyria, 1965.
- SCHOLZ, Susanne ; “The Epistomological Imbalance in Readings of Biblical and Ancient Near Eastern Rape Legislation”, The Bible and Critical Theory, Vol.1, Number 4, Melbourne, 2005, s.1-22.
- SJÖBERG, Ake W.; “Was There a Sumerian Version of The Laws of Hammurabi”, Aula Orientalis, Vol. IX, Barcelona, 1991, s.219-225.
- STEELE, Philip; Ancient Iraq, London, 2007.
- STEINKELLER, Piotr; “The Reforms of UruKAgina and an Early Sumerian Term for Prison”, Aula Orientalis, Vol. IX, Barcelona, 1991, s.227-232.
- STOL, M.; “Women in Mesopotamia”, Journal of The Economic and Social History of The Orient, Vol. 38-2, Leiden, 1995, s.123-144.
- ŞAHİN, Hasan Ali-Hülya Kaya Hasdemir; “Eski Önasya Hukukunda Nafaka, Tazminat ve Mal Paylaşımı”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl 2015/1 S.38, Kayseri. 2015, s.143-156.
- TOSUN, Mebrure-Kadriye Yalvaç; Sumer, Babil, Asur Kanunları ve Ammi- Şaduqa Fermanı, Ankara
- VINCENT, George E.; “The Laws of Hammurabi”, American Journal of Sociology, Vol.9, No.6 (May 1904, s.737-753
- YANG, Zhi; “King of Justice”, Aula Orientalis, Vol. IX, Barcelona, 1991, s. 243-249.