Pioneers of Liberal Judaism and its Main Discussion Points

Yıl 2024, Sayı: 2, 95 - 108, 30.03.2024

Hilal Dikgöz

https://doi.org/10.5281/zenodo.10889634

Öz

Judaism is a religion dating back to ancient historical periods. Judaism has been influenced by social, political and cultural elements and has shaped its believers in line with this influence. Reform movements are also a movement that develops and changes with humanity. The reasons underlying the Reformist structure have made believers open to change. Some of these reasons are the desire of Jews to be accepted by the Germans in the geography where they live. At the same time, it is an effort to become a monolithic society without discrimination of religion, language and race. The religion of Judaism has also undergone a reformist restructuring as of the 19th century, with believers leading the way. The aim of this study is to seek answers to the questions of what Liberal Theology in Judaism is, how it emerged, who pioneered its emergence and what are the discussion areas of Liberal Judaism. In the study, a descriptive method was used to process the data obtained through document analysis on Liberal Judaism. According to the results of the research, the starting point of Liberal Judaism and the point it has reached are not the same. It has been seen that it emerged for different purposes and then became a new movement with changes in the process. With this study, it has been concluded that Liberal Theology from the perspective of Judaism, the influence of Traditional Judaism in the period has decreased and a new ideology has emerged.

Anahtar Kelimeler

History of Religions, Judaism, Liberalism, Liberal Judaism, Liberal Theology

Liberal Yahudiliğin Öncüleri ve Temel Tartışma Konuları

Öz

Yahudilik eski tarihi dönemlere dayanan bir dindir. Yahudilik sosyal, siyasal, kültürel unsurlardan etkilendiği ve inananlarını bu etki doğrultusunda şekillendirdiği bir gerçekliğe sahiptir. Reform hareketleri de insanlıkla beraber gelişen ve değişen bir harekettir. Reformist yapılanmanın temelinde yatan sebepler, inananları değişime açık hale getirmiştir. Bu sebeplerden bazıları Yahudilerin yaşadıkları coğrafyada Almanlar tarafından kabul görme istekleridir. Aynı zamanda din, dil, ırk ayrımı olmadan yekpare bir toplum olma çabasıdır. Yahudilik dini de inananların buna önderlik etmesiyle beraber 19. Yüzyıl itibariyle reformist bir yapılanmaya gitmiştir. Bu çalışmada amaç, Yahudilikte Liberal İlahiyatçılık nedir, nasıl ortaya çıkarılmıştır, ortaya çıkışında kimler öncülük etmiştir ve Liberal Yahudiliğin tartışma alanları nelerdir sorularına cevap aramaktır. Çalışmada Liberal Yahudilik ile ilgili doküman incelemesiyle elde edilen verilerin işlenmesinde deskriptif bir metot kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre Liberal Yahudiliğin başlangıç noktasıyla geldiği nokta aynı değildir. Farklı amaçlarla ortaya çıktığı ve sonrasında süreç içerisinde değişimlerle yeni bir akım haline geldiği görülmüştür. Bu çalışmayla birlikte Yahudilik perspektifinden Liberal İlahiyatçılığın, Geleneksel Yahudiliğin dönemindeki etkisinin azalarak yeni bir ideolojinin ortaya çıkarıldığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dinler Tarihi, Yahudilik, Liberalizm, Liberal Yahudilik, Liberal Teoloji

Kaynakça

• Allouche-Benayoun, Joelle. “Fransa’da Kadın Hakları ve Liberal Yahudilik”. çev. Ramazan Adibellî. Ankara.
• Baser, Ameneh. “Semavi Dinlerde (İslam, Hristiyanlık, Yahudilik) Kadına Şiddet ve Saygının Karşılaştırılması Hakkında Araştırma”.
• Cooper, Andrea Dara. “Gender and Modern Jewish Thought”. Jewish Studies. kitap editörü Andrea Dara Cooper. Oxford University Press, 2021. https://doi.org/10.1093/obo/9780199840731-0204
• Duran, Asim. “Modern Kitab-ı Mukaddes Eleştirisinin Erken Dönem Habercisi Olarak Marcion: Harnack Sonrası Araştırmalar Bağlamında Bir Değerlendirme”. Eskiyeni 41 (20 Eylül 2020), 461-489.
• https://doi.org/10.37697/eskiyeni.741615
• Erdağ, Hamide. Yahudilikte Dini Sorumluluk Çağı: Bar Mitzva ve Bat Mitzva. Bursa: Uludağ Üniversitesi, 2022.
• Freehof, Solomon B. “Reform Judaism in America”. The Jewish Quarterly Review 45/4 (Nisan 1955), 350. https://doi.org/10.2307/1452937
• Gürkan, Salime Leyla. Ana Hatlarıyla Yahudilik. İstanbul: İslam Araştırma Merkezi, Gözden geçirilmiş t. baskı., 2012.
• Gürkan, Salime Leyla. “Yahudi Geleneğinde Reform Anlayışları” 5/2 (2008).
• Gürkan, Salime Leyla. “Yahudi Geleneğinde Reform Anlayışları”. Milel ve Nihal 5/2 (Ağustos 2008).
• Kaplan, Dana Evan. The New Reform Judaism: Challenges and Reflections. Lincoln (Neb.): University of Nebraska Press The Jewish Publication Society, 2013.
• Kurt, Ali Osman. “Yahudi Aydınlanma Hareketi: Haskala” 7/1 (2010).
• Kurt, Ali Osman. “Yahudi Modernleşmesinin Ayak Sesleri: Haskala Hareketi”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi 17 (2010).
• Özmen, Seda. “Moses Mendelssohn ve Yahudi Modernizasyonu” 3/3 (2014).
• Özmen, Seda. “Reform Yahudiliğinin Pittsburgh ve Columbus Platformları Bağlamında Değişen Kutsal Topraklara Dönüş İnancı”.
• Öztürk, Prof. Dr. Emine. Toplum, Din ve Kadın. İstanbul: Nobel Akademik Yayıncılık, 2022.
• Ritter, Immanuel H. “Samuel Holdheim: The Jewish Reformer”. The Jewish Quarterly Review 1/3 (1889), 202-215.
• https://doi.org/10.2307/1450217
• Salihoğlu, Mahmut. “Isaac Mayer Wise: Amerika Reform Yahudiliğinin Kurucusu”.
• Tiryaki, Hatice. Reformist Yahudilik. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Yüksek Lisans, 2006.
• Topcan, Özlem. Yahudilik ve Hıristiyanlık Din Geleneklerinde Toplumsal Cinsiyet (Geleneksel Dinler Otoritesine Feminist Bakış). Ankara Üniversitesi, 2010.
• Liberal Judaism. “Contact”. Erişim 28 Aralık 2023. https://www.liberaljudaism.org/contact/
• “Geıger Abraham”. TDV İslâm Ansiklopedisi. Erişim 01 Haziran 2023. https://islamansiklopedisi.org.tr/geiger-abraham
• Kutsal Kitap: Eski ve Yeni Antlaşma (Tevrat, Zebur, İncil). İstanbul: Yeni Yaşam Yayınları, 2013.
• “Samiriler”. TDV İslâm Ansiklopedisi. Erişim 25 Aralık 2023. https://islamansiklopedisi.org.tr/samiriler
• “Şofar - Sevivon”. Erişim 15 Ekim 2023. http://www.sevivon.com/index.php?
• option=com_content&view=article&id=1701:sofar&catid=79&Itemid=123
• Şalom Gazetesi. “Yahudilikte Aydınlanma Döneminin Lideri: Moses Mendelssohn-1”. Erişim 05 Haziran 2023.
• https://www.salom.com.tr/haber/121869/yahudilikte-aydinlanma-doneminin-lideri-moses-mendelssohn-1