Halk Otobüsü Şoförlerinin Sigara İçme ve Bağimlılık Durumları, Sivas

Yıl 2016, Cilt: 3 Sayı: 1, - , 04.02.2016

Nuran Güler Sanem Karac Yeltekin Demirel

Öz

Giriş: Sigara, toplumu tehdit eden çok önemli bir halk sağlığı sorunudur. Sigara tüm dünyada korunulabilir hastalıklar arasında mortalitesi ve morbiditesi en yüksek olan sağlık sorunlarından biridir. Amaç: Bu çalışmanın amacı; Sivas ilinde halk otobüsü şoförlerinin sigara içme sıklığını ve bağımlılık durumlarını belirlemekti. Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipte yapılan bu çalışmanın evrenini, Sivas ili halk otobüsü şöförlerinin tamamı (N=500) oluşturmaktaydı. Örnekleme 206 kişi alındı. Veri toplama aracı olarak; Fagerström Nikotin Bağımlılığı Testi ve araştırmacılar tarafından hazırlanan şoförlerin demografik özelliklerine ilişkin soruları içeren anket formu kullanıldı. Anketler 01 Nisan-31 Mayıs 2009 tarihleri arasında araştırmacılar tarafından şoförler ile yüz yüze görüşme tekniği kullanılarak uygulandı. Araştırmanın yapılacağı kurumdan yazılı izin alındı. Veriler 16.0 SPSS programı ile yüzde ve ki-kare testi ile değerlendirildi. Bulgular: Araştırma kapsamına alınan şoförlerin %44.7’si 41 yaş ve üzerindeydi, %87.9’u evli, %35.4’ü ilkokul mezunuydu. Şoförlerin %69,9’unun sigara içtiği ve Fargeström Nikotin Bağımlılık Testine göre %12.2’sinin düşük düzeyde bağımlı (çok az ve az), %47,9’unun orta düzeyde bağımlı, %39,9’unun yüksek düzeyde bağımlı olduğu saptandı. Sonuç: Çalışmamızda, halk otobüsü şoförlerinin sigara içme sıklığı ve nikotin bağımlılığı toplum ve farklı meslek gruplarına göre yüksek bulundu. Çalışmamızın verileri sigara ile mücadelede halk otobüsü şoförlerine sigaranın zararları konusunda eğitimler verilmesi ve bırakma konusunda desteklenmelerinin gerekliliğini ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Sigara içme sıklığı, nikotin bağımlılığı, şöför

Kaynakça

• World Health Organization, Regional Office for Europe. The European Report on Tobacco Control Policy, Copenhagen 2001;65-8.
• Andrews JO, Heath J. Women and the global tobacco epidemic: nurses call to action. Int Nurs Rev 2003;50:215-28.
• Schultz AS. Nursing and tobacco reduction: a review of the literature. Int J Nurs Stud 2003;40:571-86.
• Sezer RE. Dünyada ve Türkiye’de sigara tüketiminin eğilimleri. Hipokrat Dergisi 2002;11:56-63.
• Bilir N. Türkiye tütün kontrolünde dünyanın neresinde? Tur Toraks Der 2009;10:31-4.
• Sigara ve Sağlık Ulusal Komitesi. http://www.ssuk.org.tr/pdf/basin_bulteni/SSUK_ Basin_Bulteni_Sigara_yasagindan_zarar_goren_tek_sektor_sigara_endustrisi_oldu_08-01-2010.pdf.
• WHO report on the global tobacco epidemic, 2008. The MPOWER package. Geneva. World Health Organization, 2008.
• Bilir N, Yardım MS, Alışık M, ve ark. Ankara İlindeki Bazı Taksi Şoförlerinin Taksilerde Sigara Yasağı Konusundaki Tutum ve Davranışlarının Değerlendirilmesi. Turk Toraks Derg 2012;13:141-5.
• Yildiz AN, Karadag O, Gonen MO, et al. Knowledge and Attitude of Taxi Drivers on The New Legislation for Smokefree Taxis:An Occupational Health Perspective. Pak J Med Sci 2010;26:111-6.
• Fagerstrom KO, Heatherton TE, Kozlowski LT. Nicotine addiction and its assesment. Ear Nose Throat J 1992;69:763-7.
• WHO, Guidelines for Conduct of Tobacco Smoking Surveys Among General Population. WHO/SMO, 83,4, Geneva,1983.
• Global Adult Tobacco Survey, Ministry of Health, Turkey, Publ. No. 803, Ankara 2008.
• PIAR Araştırma Ltd. Şti. Smoking habits and attitudes of Turkish population towards smoking and antismoking campaigns. Istanbul: Turkish Health Ministry Report: 1988:7-12 (Report in Turkish).
• TÜİK, 2012 Küresel Yetişkin Tütün Araştırması http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13142 erişim tarihi: 22.12.2014.
• Umadevi B, Swarna M, Padmavathi P, et al. Cytogenetic effects in workers occupationally exposed to tobacco dust. Mutation Research 2003;535:147-54.
• British Heart Foundation. Coronary Heart Disease Statistics 2010. http://www.bhf.org.uk/hearthealth/statistics/prevention/smoking.aspx.
• Gilmore A, Pomerleau J, McKee M, et al. Prevalence of smoking in 8 countries of the former Soviet Union: results from the living conditions, lifestyles and health study. Am J Public Health 2004;94(12):2177-87.
• Deveci SH, Güler H, Deveci F ve ark. Elazığ Emniyet Teşkilatı Personelinin Sigara İçme Davranışları, Bağımlılık Düzeyleri ve Sigara-Sağlık İlişkisine Yaklaşımları. Solunum Hastalıkları 2005;16:12-7.
• Sezer RE, Öztürk ŞZ, Bilgin N ve ark. Elazığ’da görev yapan hekimlerin ve diş hekimlerinin sigara konusundaki davranışları, tutumları. Doğa Turkish Journal of Medical Sciences 1990;1:381-90.
• Öztürk M, Eğri M, Eker HH. Kayseri ili Hacılar ilçesindeki memurların sigara içme durumu ve bu durumun çalışma ortamı açısından değerlendirilmesi. Halk Sağlığı Günleri (Erişkin Sağlığı) Bildiri Kitabı, Samsun 1995;28.12.
• Talay F, Altın S, Çetinkaya E, ve ark. İstanbul’un Gaziosmanpaşa ve Eyüp ilçelerindeki sağlık çalışanlarının sigara içme alışkanlıkları ve sigara içmeye yaklaşımları. Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2007;55:43-50.
• Tekbaş ÖF, Açikel CH, Erkuvan E, ve ark. Genç erişkin erkekler arasında nikotin bağımlılığı, sigara içme sıklığı ve bunları etkileyen faktörler TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 2006;5(2).
• Kutlu R, Çivi S. Konya İli Lise Öğretmenlerinin Sigara İçme Sıklığı ve Etkileyen Faktörler. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 2007;6(4):273-8.
• Aksakal A, Khorshid L. Adana Tekel sigara fabrikasında çalışan bireylerin sigara içme ve nikotin bağımlılıklarının incelenmesi. Bağımlılık Dergisi 2006;7:57-64.
• Taş D, Okutan O, Kaya H, ve ark. İstanbul’da Askeri Sağlık Personeli Arasında Sigara İçme Sıklığı, Tur Toraks Dergisi 2009; 10:15-9.
• Demirel Y, Güler N, Sezer H, ve ark. Sivas Çimento Fabrikasında Çalışanların Sigara İçme Durumu, 2001.C.Ü. Tıp Fakültesi Dergisi 2001;23(1):37-42.
• Demirel Y, Toktamış A, Nur N, ve ark. İlköğretim Okullarındaki Öğretmenlerde Sigara İçme Durumu. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2004;24(5):492-7.
• Bostan PP, Kahyaoğlu OK, Erdoğdu D, ve ark. Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu’na Kayıt için Başvuran Gençlerin Sigara İçme Alışkanlığının Cinsiyet Farkına Göre Değerlendirilmesi. TAF Prev Med Bull 2013;12(4):371-6.
• Bilir N, Doğan B, Yıldız AN. Assessing Tobacco Control Strategies in Turkey, Final Project Report, International Development Research Center, Ottawa, Canada, 2003.
• Örsel O, Örsel S, Alpar S, ve ark. Sigara bırakmada nikotin bağımlılık düzeylerinin tedavi sonuçlarına etkisi. Solunum Hastalıkları 2005;16:112-8.
• Güneş G, Genç M, Pehlivan E, ve ark. Malatya Sümerbank ve Tekel fabrikalarında çalışan işçilerin sigara içme davranışları, bağımlılık düzeyleri ve bırakmaya ilişkin tutumları. Sağlık İçin Sigara Alarmı 1998-2001;4:73-80.
• Açık Y, Karaman F, Sezer H, ve ark. Elazığ ili Diyanet çalışanlarının sigara konusundaki tutum ve davranışları. VI. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Bildiri Kitabı, Adana 1998;300-7.