Uludağ Milli Parkı doğal eşiklerinin belirlenmesi

Yıl 2016, Cilt: 1 Sayı: 3 A, 50 - 61, 21.07.2016

Cengiz Eltan , Mehmet Özügül Semra Atabay

https://doi.org/10.17568/oad.70977

Cited By: 1

Öz

Ulusal yasa ve uluslararası etik kurallar milli park alanının özelliklerinin kaybolmasına veya değiştirilmesine sebep olabilecek işlemleri yasaklamakta, yapılacak faaliyetlerde doğal denge veya ekolojik dengeyi referans olarak sunmaktadır. Plancılar ise bu sınırları hangi ölçütlerle belirleyebilir? sorusuna cevap arayışı olarak yapılan bu çalışmada, doğal eşiklerin sürdürülebilir ekolojik planlamada kullanmak için analitik bir araç olarak başvurulabileceği savunulmaktadır. Bu çalışma Uludağ Milli Parkı’nda iki odağı belirlemeye yönelmiştir. Bu odaklardan ilki doğal dengenin sağlandığı varsayılan istikrarlı alanları, ikincisi kullanım için nihai kısıtlamalar yani, doğal eşiklerdir.

Yapılan analizde; Uludağ Milli Parkı’nın %46’sı ekolojik istikrarlı, %54’ü ekolojik istikrarlılığı olmayan alanlardan oluştuğu belirlenmiştir. Bu çalışma neticesinde; sürdürülebilir bir yönetim için doğa koruma alanlarında doğal eşiklerinin belirlenmesi ve ekolojik parametrelere dayalı analizinin yapılması ve değerlendirmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Ekolojik eşik, doğa koruma alanı, istikrarlı ekosistemler, doğal denge.

Anahtar Kelimeler

Ekolojik eşik, doğa koruma alanı, istikrarlı ekosistemler, doğal denge

Determination of natural thresholds of Uludag National Park

Öz

National laws and
international ethical rules on the action to be taken to prohibit a transaction
that might cause a loss or change the characteristics of the national park take
natural/ecological balance as a reference. To what extent can planners identify
these limits? In this study carried out in the quest of an answer to this
wuestion it’s claimed that natural threshold can be used as an analytical tool
for the sustainable ecological planning. The study tries to determine two
focuses in Uludağ National Park, which are (1) areas assumed as naturally stable
and (2) ultimate restriction for use, that is, natural threshold.

As a
result of the analysis, it’s determined that Uludağ National Park conssts of
46% ecologically stable areas and 54% ecologically non-stable areas. The study
suggests that natural thresholds be determined in nature protection areas,
analyzed by ecological parameters and evaluated for a sustainable management.

Anahtar Kelimeler

Ecological threshold, natural protected area, stable ecosystems, natural balance

Kaynakça

• Anonim, 1972. Convention Concerning The Protection Of The World Cultural And Natural Heritage Paris.
• Anonim, 2012. Kestane Eylem Planı, Bursa Orman Bölge Müdürlüğü Yayını
• Atabay, S.,1992. Üretimi Bitmiş Hammadde Ocaklarının Sıhhıleştirilmesi ve Yeniden Doğaya Kazandırılması, İTÜ Maden Fakültesi Yayınları, Editör: Doç. Dr. Semra Atabay, İstanbul.
• Atabay. S., 2003. Avrupa Peyzaj Sözleşmesi ve Türkiye Sempozyum Kitabı, Editör: Prof. Dr. Semra Atabay, Y.T.Ü. Basım-Yayım Merkezi, Üniversite Yayın No: MF. SBP-03.0705, Fakülte Yayın No: MF.ŞBP-03.001,İstanbul.
• Barzilai, J. ve Golany, B.,1990. Deriving weights from pairwise comparison matrices: The additivecase, Operations Research Letters, 9; 6: 407–410.
• Bennett, E. M.,Cumming, G. S. ve Peterson,G.D, 2005. "A systems model approach to determining resiliences urrogates forcase studies", Ecosystems 8:945-957.
• Briske, D. D., Washington, R. A. , Johnson,C. R., Lockwood,J. A. , Lockwood, D. R., Stringham, T. K. ve Shugart, H. H., 2010. "Catastrophic thresholds: a synthesis of concepts, perspectives and applications". Ecologyand Society 153: 37.
• Çelikyay, S. ve Atabay, S.,2006. Ekolojik Planlama Sürecinde Stratejik Çevresel Etki Değerlendirmesi Ve Bartın Şehri Üzerinde Bir Örnek Çalışma. ZKÜ Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 8:9-10.
• Egerton, F. N., 1973. Changing concepts of the balance of nature. Quarterly Review of Biology 482:322-350.
• Eltan, C., Özügül, M.D. & Atabay, S., 2015, Doğa Koruma Alanları Arazi Kullanım Kararlarının Belirlenmesinde Analitik Yöntem Olarak Eşik Analizi, 2023e Doğru 3. Doğa ve Ormancılık Sempozyumu Bildiri Kitabı, Sayfa 301-320, Antalya
• Eltan, C.,2015, Uludağ Milli Parkı Doğal Eşiklerinin Belirlenmesi ve Ekolojik Açıdan Değerlendirilmesi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi
• Folke, C., 2006. "Resilience: the emergence of a perspective for social-ecological systems analysis". Global Environmental Change, 163:253-267.
• Groffman, P. M.,vd.,2006. Ecological thresholds: the key to successful environmental managementor an important concept with nopractical application? Ecosystems 91:1-13
• Katırcıoğlu; Y.Z. vd., 2010. Karadeniz Bölgesinde Kestane Kanserinin Biyolojik Mücadelesi ; Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri.
• Keenleyside. K.A., N. Dudley. S. Cairns, C.M. Hall, and S. Stolton 2012. Ecological Restoration for Protected Areas: Principles, Guidelinesand Best Practices. Gland, Switzerland: IUCN. x + 120pp.
• Kozlowski, J. ve Hill, G., 1993. Towards Planning for Sustainable Development: A Guide forthe Ultimate Environmental Threshold UET Method. Vermont, USA, Avebury, Ashgate Publishing Company.
• Lockwood, D. R. And Lockwood, J. A., 2008. "Gras shopper population ecology: catastrophe, criticality, andcritique", Ecology and Society 131: 34.
• Malisz, B., 1972. "Threshold Analysıs As A Tool In Urban And Regıonal Plannıng", Eleventh European Congress Of The Regıonal Scıence Assocıatıon, Papers of the Regional Science Association, 29; 1:167-177.
• Meadows, D. H.,2008. Thinking in systems: A primer. Chelsea Green Publishing Company, White River Junction, Vermont, USA.
• Ndubisi, F., 2002. "Ecological Planning: A Historical and Comparative Synthesis", Baltimore, MD: Johns Hopkins University Press.
• Özcan A.U vd., 2011. "Yarıkurak ve Kurak Bölgelerde. Erosyona Karşı Koyma Gücünün Belirlenmesi" ÇKÜ.Or.Fak. Kurak Alanlar Yönetimi Çalıştayı Son. Bildirgesi, Orman ve Su İşleri Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Özügül, M.D.,2010 Türkiye’de Tarım Alanı Tahribatı ve Çevresel Etki Değerlendirmesini Yeniden Düşünmek, MEGARON 2010;52:91-101
• Scheffer, M. ve Carpenter.S., 2003. Catastrophic regimes hifts in ecosystems: linking theory to observation. Trends in Ecology ve Evolution 1812: 648-656
• Scheffer, M. v.d.,2001. Catastrophic shifts in ecosystems. Nature 413: 591–596.
• Stolton, S. ve Dudley, N., 2007. Managing Forests For Cleaner Water For Urban Populations, Unasylva; 4/58; 229:36-40.
• Şengönül, K. ve Uzun, A., 2007. "Çevre Düzen Planlarının Oluşturulmasında Ekolojik Yaklaşımların Önemi", TMMOB Peyzaj Mimarlığı Dergisi, 1;2:37, Ankara.
• Turna, İ. ve vd., 2010. "Uludağ Göknarı Populasyonlarında Tohum Özelliklerine Bağlı Genetik Çeşitlilik"; 3.Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi 20-22 Mayıs 2010 Bildiri Kitabı:733-740.
• Türkeş, M. ve Öztürk: M. Z.,2011. "Uludağ’da Girland ve Çember Oluşumları", Coğrafi Bilimler Dergisi 9;2: 239-257.
• Yakut ,E.K., 2006. Uludag Kıs Sporları Merkezndeki Kayak Pistleri ve Yanındaki Bozulmamıs Abıes Bornmuellerıana Orman Toplulugunun Topragında Azot Dönüsümleri Üzerinde Arastırmalar Yüksek Lisans Tezi Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Bölümü; Bursa.