Muğla Orman Bölge Müdürlüğü idari sınırlarında yayılış gösteren endemik bitki taksonlarının güncel durumu

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 1, 97 - 107, 30.06.2021

Hafize Handan Öner Nihal Özel Nuran Altun Yüksel Yanmadık

https://doi.org/10.17568/ogmoad.792035

Öz

Bu araştırmada, Muğla Orman Bölge Müdürlüğü idari sınırları içinde yayılış gösteren endemik bitki taksonlarının güncel durumunun belirlenmesi amaçlanmıştır.
Bu doğrultuda öncelikle ilgili literatürler taranarak çalışma alanında kaydedilen endemik bitki taksonları belirlenmiş ve listelenmiştir. Sonrasında çalışma tüm alanda tarama olarak gerçekleştirilmiştir. Arazi çalışmaları sırasında; söz konusu taksonların bulunduğu noktaların koordinatları, yükselti, anakaya, habitat ve mevkii özellikleri kaydedilmiştir.
Yapılan çalışma sonucunda, Muğla Orman Bölge Müdürlüğü idari sınırları içinde yayılış gösteren 39 familya ve 132 cinse mensup toplam 368 adet endemik vasküler bitki taksonu belirlenmiştir. Belirlenen bu taksonların IUCN durumları ve CITES kapsamları ayrıca incelenmiştir. Buna göre çalışma alanında tespit edilen endemik taksonların 321’inin bir IUCN değerine sahip olduğu ve 2 adedinin ise CITES kapsamında yer aldığı görülmüştür.
Ayrıca bu çalışma sonucunda 29 familya ve 49 cinse mensup olmak üzere, toplam olarak 83 adet endemiklikten çıkarılan takson kaydedilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Muğla, Endemik, IUCN, CITES

Destekleyen Kurum

Ege Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü

Proje Numarası

15.6308/2013-2016-2017-2018

Teşekkür

Bu makale T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, Ege Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünce yürütülmüş olan “Muğla Orman Bölge Müdürlüğü’ndeki Endemik ve Nadir Taksonların Güncel Durumunun Belirlenmesi” isimli araştırma projesi kapsamında hazırlanmıştır. Bu bağlamda kurumlara ve arazi çalışmaları sırasında yardımlarını esirgemeyen gönüllü doğaseverler Rifat ÖZDEMİR, Bülent ELMAS ve Riyat GÜL’e teşekkür ederiz.

Current status of endemic plant taxa in the administrative boundaries of Muğla Regional Directorate of Forestry

Öz

In this study, it is aimed to determine the current status of endemic plant taxa which are spreading within the administrative boundaries of Muğla Regional Directorate of Forestry.
In this respect, firstly, the related literature was searched and endemic plant taxa recorded in the study area are identified and listed. The study was conducted as a screening in the whole area. during field studies; coordinates, altitude, bedrock, habitat and location characteristics of the points in question were recorded.
As a result of the work carried out in the administrative boundaries of the Mugla Forest Regional Directorate, 39 family and 132 genus, total of 368 endemic vascular plant taxa was determined. The IUCN status and CITES coverage of these taxa were also investigated. According to this, 321 of the endemic taxa determined in the study area have a IUCN value. Two of these taxa are covered by CITES.
In addition in this study, 29 family and 49 genus, total of 83 vascular plant taxa which no longer endemic was determined.

Anahtar Kelimeler

Muğla, Endemic, IUCN, CITES

Proje Numarası

15.6308/2013-2016-2017-2018

Kaynakça

• Adıgüzel, N., & Reeves, R. D., 2012. Important serpentine areas of Turkey and distribution patterns of serpentine endemics and nickel accumulators. Bocconea 24: 7-17. 2012. ISSN 1120-4060
• Akkemik, Ü. (Yay. Haz.), 2014. Türkiye'nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları-1. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, ISBN: 978-605-4610-48-8, 736 s., Ankara.
• Aktaş Aytepe, H., Varol, Ö., 2007. Bencik Dağı (Yatağan - Muğla) Florası, Ekoloji, 16(63): 41-61.
• Anonim, 2018. Aydın ve Muğla İlleri Uzun Dönem (1995-2017) İklim Verileri. Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Aşıcı, O., 2013. Aydın Şehir Florası. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi,131 s., Aydın.
• Avcı, M., 2005. Çeşitlilik ve Endemizm Açısından Türkiye’nin Bitki Örtüsü. İstanbul Ünv. Edb. Fak. Coğ. Böl. Coğrafya Dergisi, 13: 27-55, İstanbul.
• Avcı, M., 2014, Paleocoğrafya, Resimli Türkiye Florası, Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Yayınları, Flora Dizisi 2, Türkiye İş Bankası Kültür yayınları, Genel Yayın No: 3090)
• Celep, F., 2017. Lamium bilgilii (Lamiaceae), a new species from South-western Turkey (Burdur-Muğla). Phytotaxa, 312(2): 263–270.
• Ceylan, O., 2014. Kavaklıdere (Muğla) Florası. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 158 s., Muğla.
• Çelik, A., 1992. Karıncalı Dağı (Nazilli) Florası. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 56 s., İzmir.
• Çelik, A., 1995. Aydın Dağları'nın (Aydın) Flora ve Vejetasyonu. Ege Üniversitesi, Fen Bilimler Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 143 s., İzmir.
• Çetin, E., Seçmen, Ö., 2008. Flora of Boncuk Mountains (Burdur-Muğla, Turkey). International Journal of Botany, 4(2): 130-150.
• Çınar, H., 2010. Aspat (Strabilos) Kalesi ve Çevresinin Floristik Özellikleri. Muğla Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 142 s., Muğla.
• Çilden, E., 2011. Paşayaylası (Aydın) Florası ve Etnobotanik Özellikleri. Hacettepe Üniversitesi, Biyoloji Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 173 s., Ankara.
• Davis, P. H., 1965-1985. Flora of Turkey and the East Aegean Island. Vol. 1-9, Edinburgh University Press, Edinburgh.
• Davis, P.H., Mill, R.R. ve Tan, K. (Eds.), 1988. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol. X, Edinburgh University Press, Edinburgh.
• Eken, G., Bozdoğan, M., İsfendiyaroğlu, S., Kılıç, D. T., Lise, Y. (Yay. haz.) 2006. Türkiye’nin Önemli Doğa Alanları I, ISBN: 978-975-98901-3-1 (1 C). Doğa Koruma Derneği. Ankara.
• Ekim, T., Koyuncu, M., Vural, M., Duman, H., Aytaç, Z., Adıgüzel, N., 2000. Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı, Eğrelti ve Tohumlu Bitkiler (Red Data Book of Turkish Plants. Pteridophyta and Spermatophyta), Türkiye Tabiatı Koruma Derneği yayını, Barışcan Ofset, Ankara.
• Ekim, T., 2014. Damarlı Bitkiler, Güner, A., Ekim, T. (Yay. haz.), Resimli Türkiye Florası, Cilt I., Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayınları. Flora Dizisi 2.. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Genel yayın No: 3090. İstanbul syf. 159-162.
• Erol O., Harpke, D., Çiftçi, A., 2018. Crocus heilbronniorum, a new Turkish species of Series Lyciotauri (Iridaceae). Phytotaxa, 298(2): 173-180.
• Ersoy, Ş., 1990. Batı Toros (Lîkya) Naplarının Yapısal Öğelerinin ve Evriminin Analizi. İstanbul Ünv. Müh. Fak. Jeo. Müh. Dergisi, 37: 5-16, İstanbul.
• Gemici Y., Seçmen, Ö., Ekim, T., Leblebici, E., 1992. Türkiye’de Endemizm ve İzmir Yöresinin Bazı Endemikleri, Ege Coğrafya Dergisi, 6: 61-84, İzmir.
• Gemici, Y., Şık, L., 1992. Türkiye Florasında Endemizm. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Dergisi, 74: 11-12, Ankara.
• Gemici, Y., 1999. Biyoçeşitlilik ve Bitki Genetik Kaynakları (Ders Notları), Ege Ünv. Fen Fak. Biyoloji Bölümü., İzmir.
• Gemici, Y., Oluk, S., 1999. Babadağ (Denizli)'ın Flora ve Vejetasyonu. Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu, Temel Bilimler Araştırma Gurubu, Proje No: TBAG-1387 (195T022), İzmir.
• Gemici, Y., 2001. Bitki Coğrafyası Ders Notları. Ege Ünv. Fen Fak. Biyoloji Bölümü, 117 s. Bornova, İzmir.
• Geray, U., Akesen, A., 2001. Av ve Yaban Hayatı Kaynaklarının Sürdürülebilir Yönetimi. Sürdürülebilir Avcılık İçin Temel Eğitim Kitabı, T.C. Orman Bakanlığı, Milli Parklar ve Av-Yaban Hayatı Genel Müdürlüğü, Eğitim Yayınları-1, ISBN: 975-8273-32-9, ISSN: 975-8273-32-9, Sayfa: 75-152, Başak Matbaacılık, Ankara.
• Güler, B., Varol, Ö., 2012. Floristic structure of historical Labranda ruins and its surroundings (Milas, Muğla/Turkey). Biological Diversity and Conservation (ISSN 1308-8084 Online), 5(3): 54-68.
• Gülsoy, S., Özkan, K., 2008. Tür Çeşitliliğinin Ekolojik Açıdan Önemi ve Kullanılan Bazı İndisler. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, ISSN: 1302-7085, Seri A, 1: 168-178.
• Güner, A., Vural, M., Duman, H., Dönmez H., Şağban, H., 1996. The flora of the Köyceğiz-Dalyan Specially Protected Area (Muğla-Turkey). Turkish Journal of Botany, E-ISSN: 1303-6106, 20(4): 329-372.
• Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T., Başer, H. C., 2000. Flora of Turkey and the East Aegean Island. Vol. XI, Supplement 2, 656 p., Edinburgh University Press, Edinburgh.
• Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M., Babaç, M.T. (Edlr.), 2012. Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Yayınları, Flora Dizisi: 1, ISBN: 978-605-604-25-7-7, 1290 s., İstanbul.
• Kaya, E., 2004. Muğla (Merkez) Florası. Muğla Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 130 s., Muğla.
• Kırdal, Y., 2011. Masa Dağı ve Kızıldağ (Muğla) Florası. Muğla Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 144 s., Muğla.
• Körüklü, T.S., 1997. Babadağ (Fethiye-Muğla) Florası. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 103 s. Ankara.
• Öz, U., 2014. Kurukümes Dağı (Milas-Muğla) Florası. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 139 s., Muğla.
• Özel, N., 1996. Beşparmak Dağları ve Dilek Yarımadası Milli Parkı Bitki Örtüsü Üzerine Araştırmalar. Ege Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Orman Bakanlığı Yayın No: 021, Enstitü Müdürlüğü Yayın No: 1, Teknik Bülten No: 1, ISSN: 1300-9508, İzmir.
• Özhatay, E., 1981. Sandras Dağı'nın (Muğla) Bitkisel Örtüsü ve Bazı Endemik Türleri Üzerinde Palinojik, Sitolojik Araştırmalar. Matematik, Fiziki ve Biyolojik Bilimler Araştırma Grubu, Proje No: TBAG-306, İstanbul.
• Özhatay, N., Kültür, Ş., Aksoy, N., 1994. Check-list of additional taxa to the Supplement Flora of Turkey. Turkish Journal of Botany., 18: 497-514.
• Özhatay, N., Kültür Ş., Aksoy, N. 1999. Checklist of additional taxa to the supplement Flora of Turkey II. Turkish Journal of Botany, 23: 151-169.
• Özhatay N., Byfıeld, A., Atay, S., 2003. Türkiye’nin Önemli Bitki Alanları, ISBN: 975-92433-0-x, WWF Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) İstanbul.87 s.
• Özhatay, N., Kültür, Ş., 2006. Checklist of additional taxa to the supplement Flora of Turkey III. Turkish Journal of Botany, 30: 281-316.
• Özhatay. N, Kültür Ş., Aslan S., 2009. Checklist of additional taxa to the supplement Flora of Turkey IV. Turkish Journal of Botany, 33: 191-226.
• Özhatay, F. N., Kültür, Ş., Gürdal, M.B., 2011. Checklist of additional taxa to the supplement Flora of Turkey V. Turkish Journal of Botany., 35: 589-624.
• Özhatay, N., Kültür, Ş., Gürdal, B., 2013. Checklist of additional taxa to the supplement Flora of Turkey VI. İstanbul Eczacılık Fakültesi Dergisi. Istanbul, 43(1): 33-82.
• Özhatay, N., Kültür, Ş., Gürdal, B., 2015. Checklist of additional taxa to the supplement Flora of Turkey VII. İstanbul Eczacılık Fakültesi Dergisi, İstanbul, 45(1): 61-86.
• Özhatay, N., Kültür, Ş., Gürdal, B., 2017. Checklist of additional taxa to the supplement Flora of Turkey VIII. İstanbul Eczacılık Fakültesi Dergisi İstanbul, 47(1): 30-44.
• Pirhan, A.F., 2003. Didim, Milas, Ören Arasında Kalan Bölge Florası. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 62 s., İzmir.
• Pirhan, A.F., 2010. Akdağ (Fethiye) Flora ve Vejetasyonu. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 127 s., İzmir.
• Pirhan, A. F., Yıldırım, H., Altıoğlu, Y., 2014. Muscari serpentinicum sp. nova (Asparagaceae): a new species from western Anatolia, Turkey. Ot Sistematik Botanik Dergisi, Cilt 21 Sayı 1.Syf: 1-14. ISSN 1300-2953.
• Şenol, S.G., 2006. Güney Ege Denizi (Çeşme-Antalya Arası) Adaları Flora ve Vejetasyonu. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı Bilim Dalı, Doktora Tezi, 159 s., İzmir.
• Şenol, S.G., Yıldırım, H., Pirhan, A.F., 2010. Kelebekler Vadisi (Ölüdeniz-Fethiye) Florası. Ot Sistematik Botanik Dergisi, 17(2): 121-140.
• Şenkul, Ç., Kaya, S., 2017. Türkiye Endemik Bitkilerinin Coğrafi Dağılışı. Türk Coğrafya Dergisi, 69: 109-120.