ORKÖY ferdi proje uygulamalarının orman köylüsüne sosyoekonomik katkısı (Sakarya Orman Bölge Müdürlüğü örneği)

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 152 - 167, 14.12.2023

Hamdi Uzun , Sultan Bekiroğlu Öztürk , Kısmet Kubra Kalkan Balcı

https://doi.org/10.17568/ogmoad.1281975

Öz

Bu çalışmanın amacı, Sakarya Orman Bölge Müdürlüğünde 2002-2016 yılları arasında uygulanan ORKÖY ferdi projelerinin sosyoekonomik katkısının belirlenmesidir. Kocaeli ve Sakarya illerindeki orman köylerinde sosyal nitelikli kredi kullanan 338, ekonomik nitelikli kredi kullanan 228 ve kredi kullanmayan 187 kişiye anket uygulanmıştır. Ekonomik nitelikli kredi kullanan deneklerin güncel durumda kredi konusundaki ortalama net kârı (2017 yılı parasal değeri) 9.411 TL/yıl olup kredi öncesine göre %26,4 artmıştır. Bununla birlikte ekonomik nitelikli kredi kullananlardan ferdi projesi faal olanlar hane gelirine %20 katkı sağlamıştır. Sosyal nitelikli kredi kullananlarda odun tüketimi kredi öncesine göre %14,5 düşerken, ekonomik nitelikli kredilerde %6,3, kredi kullanmayanlarda ise %9,3 oranında düşmüştür. Sosyal nitelikli kredi kullananlarda su ısıtma gideri %71,8, ekonomik nitelikli kredi kullananlarda %5,5 oranlarında düşerken, kredi kullanmayanlarda ise %9,4 artmıştır. Orman suçlarında ise ekonomik nitelikli kredi kullananlarda %76,9, sosyal nitelikli kredi kullananlarda %17,1 ve kredi kullanmayanlarda %56,8 oranlarında düşme saptanmıştır. Deneklerin, sosyal ve ekonomik nitelikli ferdi proje uygulamalarının ormandan usulsüz faydalanmayı, sırasıyla (0-5 puan aralığında) çok fazla (4,03) ve çok (3,67) düzeylerinde azalttığı kanaatinde oldukları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

ORKÖY, ferdi kredi, orman köylüsü, sosyoekonomik destekler, kırsal kalkınma

Destekleyen Kurum

OGM-Sakarya Orman Bölge Müdürlüğü

Proje Numarası

İZT-406(5316)2017-2019

Teşekkür

Bu makale Kavak ve Hızlı Gelişen Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsünce yürütülen İZT-406(5316)2017-2019 nolu, “ORKÖY Ferdi Proje Uygulamalarının Orman Köylüsünün Sosyoekonomik Yapısına Katkısının Belirlenmesi (Sakarya Orman Bölge Müdürlüğü Örneği)” isimli proje kapsamında hazırlanmıştır. Ayrıca araştırma varsayımının oluşturulmasında katkılar sunan Prof. Dr. İsmet DAŞDEMİR’e, proje uygulama alanındaki anket çalışmalarına destek veren Araştırmacılar Erol CABAK ve M.Mustafa GÜNER’e, bizlerden değerli zamanlarını esirgemeyen orman köylülerine ve projenin gerçekleşmesine destek verenlere teşekkür ediyoruz.

Socioeconomic contribution of ORKÖY individual project implementations to forest villagers (Example of Sakarya Regional Directorate of Forestry)

Öz

The aim of this study is to determine the socio-economic contribution of ORKOY individual projects implemented between 2002 and 2016 in Sakarya Regional Directorate of Forestry. In the forest villages of Kocaeli and Sakarya, a survey was applied to 338 people using social loans, 228 using economic loans, and 187 people not using loans. The current average net profit (monetary value in 2017) of the respondents using economic loans is 9,411TL/year, increasing by 26.4% compared to the pre-loan. On the other hand, among those using economic loans, those with active individual projects contributed 20% to their household income. Wood consumption decreased by 14.5% in those using social loans compared to before loans, while it decreased by 6.3% in economic loans and by 9.3% in those who did not use loans. While the cost of water heating decreased by 71.8% in those using social loans, by 5.5% in those using economic loans, it increased by 9.4% in those who did not use loans. In forest crimes, there was a decrease of 76.9% in those using economic loans, 17.1% in those using social loans, and 56.8% in those who did not use loans. It has been observed that the respondents are of the opinion that social and economic individual project practices reduce the illegal use of the forest, in the range of 0-5 points, too much (4.03) and much (3.67), respectively.

Anahtar Kelimeler

ORKÖY, individual credit, forest villager, socioeconomic support, rural development

Proje Numarası

İZT-406(5316)2017-2019

Kaynakça

• Ağırman, Y., 2021. Trabzon İli Maçka İlçesi’nde ORKÖY Tarafından Verilen Kredilerin Uygulama Sonuçlarının Araştırılması, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Trabzon.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., Yıldırım, E., 2005. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, SPSS Uygulamalı, 4. Baskı, Sakarya Kitabevi, Sakarya.
• Coşgun, U., Güler, K.H., 2013. ORKÖY Gün Isı Uygulama Sonuçlarının Değerlendirilmesini (Batı Akdeniz Bölgesi Orman Köyleri Örneği), Araştırma Projesi Sonuç Raporu, OGM Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Antalya.
• Coşgun, U., Güler, K.H., 2014. Arıcılık Yapanların İşletme Ekonomisi Açısından İncelenmesi (Batı Akdeniz Bölgesi Orman Köyleri Örneği), Araştırma Projesi Sonuç Raporu, OGM Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Antalya.
• Çok, N., Coşgun, U., Okur, A., Ezberci, E., 2015. ORKÖY Tarafından Orman Köylülerine Verilen Kredilerin Uygulama Sonuçları (Elazığ İli Örneği), Araştırma Projesi Sonuç Raporu, OGM Güneydoğu Anadolu Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Elazığ.
• Daşdemir, İ., Yılmaz, A., 2016. Sürdürülebilir Kırsal Kalkınmada ORKÖY’ün Rolü (Samsun Orman İşletmesi Örneği) ISEM 2016, 3rd International Symposium on Environment and Morality, 04-06 November 2016, Alanya/Antalya.
• Daşdemir, İ., Türkyılmaz, Y., 2018. The Impact of ORKÖY Activities of the Giresun Regional Directorate of Forestry on Sustainable Rural Development. International Congress on Engineering and Life Science (ICELIS 2018), Proceeding Book, ISBN 978-605-4697-20-5, 26-29 April, Kastamonu.
• Daşdemir, İ., Yıldıran, Ö., 2018. The Effects of ORKÖY Activities on Sustainable Rural Development : Example of the Kütahya Regional Directorate of Forestry. The Most Recent Studies In Science And Art Book, Volume 2, ISBN 978-605-288-357-0, Chapter 82, Ankara.
• Eler, Ü., Carus, S., Özçelik, R., Çatal Y., 2014. Orman ve Toplum, II. Ulusal Akdeniz Orman Ve Çevre Sempozyumu “Akdeniz Ormanlarının Geleceği: Sürdürülebilir Toplum Ve Çevre” 22-24 Ekim 2014 - Isparta.
• Günşen, H.B., Atmiş, E., 2015. İç Göçlerin Orman Köylerinde ve Ormancılık Çalışmaları Üzerindeki Etkileri, IV. Ormancılıkta Sosyo-Ekonomik Sorunlar Kongresi, 15-17 Ekim 2015, Trabzon, https://www.researchgate.net/profile/Erdogan_Atmis/publication/283089232_IC_GOCLERIN_ORMAN_KOYLERINDE_VE_ORMANCILIK_CALISMALARI_UZERINDEKI_ETKILERI/links/562a513f08ae04c2aeb184e7.pdfb (Erişim tarihi: 18.06.2019).
• Kaya, G., Porsuk, T., Öztürk, M., 2017. Ankara, Çankırı Ve Kırıkkale İllerinde Uygulanan ORKÖY Kredilerinin Sosyo-Ekonomik Etkilerinin Tespiti, Araştırma Projesi Sonuç Raporu, OGM İç Anadolu Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Ankara.
• Naing, L., Winn, T., Rusli, B.N., 2006. Practical Issues in Calculating the Sample Size for Prevalence Studies, Archives of Orofacial Sciences, 1: 9-14.
• OGM, 2017. Sakarya Orman Bölge Müdürlüğü. Orman Zararlılarıyla Mücadele ve ORKÖY Şube Müdürlükleri kayıtları.
• OGM, 2022a. Orman ve Köy İlişkileri Dairesi Başkanlığı/ Görev Tanımları (ogm.gov.tr/tr/kurulusumuz/merkez-birimleri/orman-ve-koy-iliskileri-dairesi-baskanligi; Erişim tarihi: 12.04.2022)
• OGM, 2022b. Orman Köylülerinin Desteklenmesine Ait Tamim No:7022 Orman Ve Köy İlişkileri Dairesi Başkanlığı 2016, https://www.ogm.gov.tr/tr/e-kutuphane-sitesi/mevzuat-sitesi/Tamimler/7022%20NOLU%20TAM%C4%B0M.pdf (Erişim tarihi: 12.04.2022).
• OGM, 2022c. Sakarya Orman Bölge Müdürlüğü. https://sakaryaobm.ogm.gov.tr/Sayfalar/OrmanIsletmeMudurlukleri.aspx (Erişim tarihi: 11.11.2022).
• OGM,2023a. Orman Genel Müdürlüğü. Ormancılık İstatistikleri 2022.zip (ogm.gov.tr/tr/e-kutuphane/resmi-istatistikler; Erişim tarihi: 11.07.2023) OGM, 2023b. ORKÖY Dairesi Başkanlığı Destekleme Şube Müdürlüğü kayıtları.
• Okutucu, M. A., Demir, M., Ağyürek, C., Bilgili, A., Güven, M., 2012. Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Güneş Enerjisinin, ORKÖY Projelerinde Uygulama Sonuçlarının Araştırılması (Erzurum İli). III. Ormancılıkta Sosyo-Ekonomik Sorunlar Kongresi, 18-20 Ekim 2012, İstanbul.
• Omrak, H., 2019. Tarım ve Orman Bakanlığı. Türk Tarım Orman (Tarım ve Orman Dergisi), http://www.turktarim.gov.tr/Haber/199/orman-koylusune-verilen-kredilerin-yuzde-98i-faizsiz- (Erişim tarihi: 10.06.2022).
• Önal, P., 2010. Orman Köylerinde ORKÖY Tarafından Gerçekleştirilen Köy Kalkındırma Projelerinin Uygulama Sonuçlarının Araştırılması (Şile-İstanbul), İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Önal, P., Bekiroğlu, S., 2011. Orman Köylerinde ORKÖY Tarafından Gerçekleştirilen Köy Kalkındırma Projelerinin Uygulama Sonuçlarının Araştırılması (Şile-İstanbul), İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 61 (2): 53-66.
• RG, 2011. Orman ve Su İşleri Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (KHK No: 645). Resmi Gazete 27984 (04 Temmuz 2011). https://www.resmigazete.gov.tr/ (Erişim tarihi: 09.11.2022).
• RG, 2013. Orman Köylülerinin Kalkındırılmalarının Desteklenmesi Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik. Resmi Gazete 28811 (04 Kasım 2013). https://www.resmigazete.gov.tr/ (Erişim tarihi: 10.06.2022).
• RG, 2020. Orman Köylülerinin Kalkındırılmalarının Desteklenmesi Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik, Resmi Gazete 31207 (08 Ağustos 2020). https://www.resmigazete.gov.tr/ (Erişim tarihi: 10.06.2022).
• STB, 2022. T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü, https://www.yatirimadestek.gov.tr/pdf/assets/upload/dosyalar/ozet-orkoy_kredileri.pdf (Erişim tarihi: 10.06.2022).
• TOB, 2023. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı. https://www.tarimorman.gov.tr/Haber/5395/Orman-Koylusu-Kendi-Elektrigini-Uretiyor (Erişim tarihi: 24.03.2023).
• Tokmanoğlu, T., 1974. Düzenli ormancılık yönünden orman köy ilişkilerinin doğurduğu sorunlar ve çözüm yolları. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, B XXIV (2: 113-118)
• Toksoy, D., Ayaz, H., Şen, G., Özden, S., 2005. Doğu Karadeniz Bölgesinde Orman-Köylü İlişkileri, Kafkas Üniversitesi Artvin Orman Fakültesi Dergisi 6 (1-2): 79-85.
• Tolunay A., Korkmaz M., 2005. Kırsal Kalkınma Sürecinin İzleme ve Değerlendirme Aşamasında Katılımcılık, Türk Ormancılığında Uluslararası Süreçte Acil Eyleme Dönüştürülmesi Gereken Konular Mevzuat ve Yapılanmaya Yansımaları Sempozyumu, 22-24 Aralık 2005, Antalya, 1 s.
• TÜİK, 2022. Türkiye İstatistik Kurumu. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/donusum_hesap.zul (Erişim tarihi: 19.04.2022).
• TÜİK, 2023. Türkiye İstatistik Kurumu. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=49685 (Erişim tarihi: 11.07.2023).
• URL, 2018. At the human-forest interface. Nature Communication, 9: 1153 (2018). https://doi.org/10.1038/s41467-018-03586-1.
• Uzunhasan, S., 2022. Orman Köylüsüne Yapılan Desteklerin Beklentileri Karşılama Düzeylerinin Ekonomik Ve Sosyal Açıdan Değerlendirilmesi (Daday Örneği), Kastamonu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu.