Elvanpaşa (Afyon) Trakiandezitlerinin Jeolojisi Ve Yapı Taşı Olarak Kullanılabilirliğinin Araştırılması

Yıl 2001, Cilt: 14 Sayı: 2, 24 - 36, 31.12.2001

Mustafa Yavuz Çelik Taner Kavas

Öz

İnşaat sektöründe doğal taşların kullanımındaki artışa paralel olarak çeşitli doğal taşlar mermer sektöründe yer almaya başlamıştır. Afyon’un yaklaşık 45 km batısında Elvanpaşa köyü güneyinde ve Afyon K 24 a4 paftasında yer alan trakiandezitler yaklaşık 30 km2 yayılım sunarlar. Bu çalışmada Afyon civarında çok geniş alanlarda yüzeylenmiş olan volkanitlerden Elvanpaşa trakiandezitlerinin jeolojisi ve yapıtaşı olarak kullanılabilirliği incelenmiştir. Bu bilgiler ışığında, mevcut taş ocağından alınan kayaç örnekleri üzerinde, kimyasal, mineralojik, petrografik ve fiziko mekanik özelliklerin belirlenebilmesi amacıyla, çeşitli deneyler gerçekleştirilmiştir. Bu deneyler sonucunda Elvanpaşa trakiandezitlerinin tek eksenli basınç dayanımları 706 kgf/cm2, eğilme dayanımı 84 kgf/cm2, sürtünmede aşınma kaybı 30 cm3/50 cm2, don kaybı değeri % 0.79 olarak bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Afyon, trakiandezit, yapı taşı

Geology Of Elvanpaşa (Afyon) Trachyandesie And Investigation Of Usage As A Building Stone

Öz

In parallel to the increase in usage of natural stones in building industry,

several natural stones in different types, colours and shapes have occupied an

important place in the marble industry as well. One of these natural stone formation is

located at 45 km west of Afyon, south of Elvanpaşa village and shown on 1/25.000 map

of Afyon K 24 a4. Trachyandesites spread over the 30 km2 area in this region. In the

present study, the geology of Elvanpaşa (Afyon) trachyandesites, which are one of the

volcanic rocks occupying a considerably large area around Afyon, and possibility of

using these trachyandesites as a building stone were investigated. In this respect, to find

out its chemical, mineralogical, petrographical and physico-mechanical characteristics

of volcanic rocks, several tests were conducted on rock samples taken from the quarry

in the area. The results of tests indicated that unaxial comprehensive strength of

Elvanpaşa trachyandesites is 706 kgf/cm2, bending strength 84 kgf/cm2, average

abrasion strength (Böhme) 30 cm3/50 cm2 and weightless of the freezing 0.79 %.

Anahtar Kelimeler

Afyon, trachyandesite, building stone

Kaynakça

• [1] Anonim, “VIII. Beş Yıllık Kalkınma Planı Madencilik Özel İhtisas Komisyonu, Endüstriyel Hammaddeleri Alt Komisyonu, Yapı Malzemeleri Cilt II. Çalışma Grubu Raporu”. D.P.T. Ankara, 2000.
• [2] S. Metin, Ş. Genç ve V. Bulut, “Afyon ve Dolayının Jeolojisi” MTA Rapor No: 8103 (Yayınlanmamış), Ankara, 1987.
• [3] T. Ercan, A. Dinçer, S. Metin, A. Türkecan, ve E. Günay, “Uşak Yöresindeki Neojen Havzalarının Jeolojisi”, Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, c.21, ss. 97-106, Ağustos 1978.
• [4] A. Çevikbaş, T. Ercan, and S. Metin, “Geology and Regional Distribution of Neogene Volcanics Between Afyon – Şuhut”, METU Journal of Pure and Applied Sciences. Vol.21, No, 1-3, pp 479-499. 1988.
• [5] B. Zanettin, “Proposed New Chemical Classification of Volcanic Rocks”, Episodes, 7/4, pp. 19- 20, 1984.
• [6] Anonim, “Doğal Yapı Taşlarına Uygulanan Test Yöntemleri”, Türk Standartları Enstitüsü Yayını, TSE 699, 82 s, Ankara, Ocak 1987,
• [7] Anonim, “Kaplama Taşı Olarak Kullanılan Doğal Taşlar”, Türk Standartları Enstitüsü Yayını, TSE 1910 Ankara1977;
• [8] Anonim, “Doğal Yapı Taşları”. Türk Standartları Enstitüsü Yayını, TSE 2513 5 s,Ankara, Şubat 1977.
• [9] Anonim, “Andezit– Yapı ve Kaplama Taşı Olarak Kullanılan”, Türk Standartları Enstitüsü Yayını, TSE 10835, Ankara, 1993
• [10] D.U. Deere, and R.D. Miller, “Engineering Classification And Index Properties For Intact Rock” Univ. Illions,Uech.Rept., Tr-65-116. 1966.
• [11] P. Cormon, Beton de Granulats Legers, Edition Eyrolles, Paris. 1973.
• [12] M. Erdoğan, “Doğal Yapıtaşı Standartlarına İlişkin Görüş ve Öneriler” Akdeniz Üniversitesi Isparta Mühendislik Fakültesi Dergisi. Jeoloji Mühendisliği Seksiyonu II. Sayı: 6, ss, 153-159 Isparta, 1991.