Çernobil ve Fukuşima Nükleer Güç Santrali Kazalarının İş Sağlığı Güvenliği Perspektifinden Karşılaştırmalı Bir İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 116 - 130, 03.09.2023

Zeynep Başar , Nureddin Türkan

https://doi.org/10.38213/ohsacademy.1145057

Öz

Öz- Nükleer Güç Santrallerinin (NGS) ilk olarak çalışmaya başlamasından bu yana Dünya’da çeşitli nükleer kazalar yaşanmıştır. Bu kazaların büyüklüklerinin ve etkilerinin karşılaştırılması, toplum sağlığını korumak tedbirler açısından bir zorunluluktur. Çünkü bu kazalardan kaynaklanan ve halkın sağlığına yönelik artan tehditler nedeniyle ortaya çıkan travmanın giderilmesi gerek kazanın olduğu ülke açısından gerekse komşu ülkeler açısından önemli bir ihtiyaçtır. Radyoaktif atom, çekirdeğinde proton ve nötron sayıları dengeli olmayan atomdur. Söz konusu bu dengesizlik atom çekirdeğinde ek bir enerji açığa çıkarır ve bu enerji ortama radyasyon olarak salınır. Nükleer enerji atom çekirdeğindeki parçalanma sonucunda oluşan enerjidir. Radyoaktif atomun parçalanması sonucu çıkan enerjinin petrol, kömür, doğal gaz gibi diğer enerji kaynaklarından daha fazla enerji üretme kapasitesine sahip olduğu bilinmektedir. Nükleer güç, elektrik üretim teknolojilerinin en gelişmiş yöntemlerinden biri olup, fosil yakıtlara bağımlı ülkeler açısından enerji ihtiyacının karşılanmasında önemli bir alternatif durumundadır. NGS’lerin yaygınlaşması ile birlikte çeşitli nükleer kazaların meydana geldiği bilinmektedir. Bu çalışmada, INES skalasına göre günümüze kadar 7 seviyesinde yaşanmış iki büyük NGS kazası hakkında yapılmış araştırma, makale ve tezler incelenerek bu her iki büyük kazanın meydana gelme nedenleri, etkileri, sonuçları karşılaştırmalı olarak değerlendirip eksikler ortaya konmuştur. Bu bağlamda ülkemizde inşası devam etmekte olan ve yapılması planlanan NGS’ler için uygulanabilecek önlemler ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

INES ölçeği, nükleer enerji, elektik enerjisi, nükleer kaza, radyasyon

Kaynakça

• Acton, J. M. ve Hibbs, M. (2012), Why Fukushima was preventable . Washington, D.C., Carnegie Endowment. Anadolu Ajansı (AA), (2013), Dünyanın İlk Nükleer Santrali Güvenli Enerjinin Sembolü. Bayülken, A (2006), Nükleer Çağın Türkiye’deki 50 Yılı.,https://docplayer.biz.tr/,[13.07.2022,WEB;]
• Bor D.,( 2015), Radyasyon Nedir? Halkımız için Bilgilendirme Kılavuzu, Ankara üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fizik Mühendisliği Bölümü.
• CHERNOBYL Assessment of Radiological and Health Impacts.,(2002). Update of Chernoby: Ten Years On.
• Coşkun, Ö., (2011), İyonize Radyasyonun Biyolojik Etkileri. SDU Teknik Bilimler Dergisi, Cilt 1,Sayfa 13-17.
• Çerezci vd.,(2017), Electromagnetic radiation interaction and pollution measurements. Paper presented at the Electric Electronics, Computer Science, Biomedical Engineerings' Meeting (EBBT).
• Çernobil Forumu.,(2005), Çernobil'in mirası: sağlık, çevresel ve sosyo-ekonomik etkiler ve Belarus, Rusya Federasyonu ve Ukrayna hükümetlerine tavsiyeler.
• Fizik Mühendisleri Odası, (2011)., Nükleer Enerji Raporu.
• Garger vd.,( 1996), Çernobil verilerini kullanarak model testi: III. Çernobil serpintisinden etkilenen Ukrayna bölgelerinde radyonüklidlerin atmosferik yeniden süspansiyonu. Sağlık Fiziği Cilt 70, Sayfa 18– 24.
• IAEA.,( 2005 ), Chernobyl: The True Scale of the Accident. Retrieved from.
• Imanaka T. vd.,( 2015 ), Comparison of the accident process, radioactivity release and ground contamination between Chernobyl and Fukushima-1.
• Japon Hükümeti Nükleer Acil Müdahale Karargâhı.,(2011), Japon Hükümetinin IAEA Nükleer Güvenlik Bakanlar Konferansına Raporu – TEPCO'nun Fukushima Nükleer Santrallerinde Yaşanan Kaza. Haziran 2011. http://japan.kantei.go.jp/kan/. [17.04.2022,WEB;]
• Kupnyj, V.,(1996), I. Chernobyl NPPs shelter site yesterday, today and tomorrow. Present status and prospects; Objekt Ukrytie: vchera, segodnya, zavtra. Nyneshnee sostoyanie i perspektivy Chernobylskovo sarkofaga, https://khosann.com/cernobil-nukleer-reaktoru-neden-patladi/. [01.05.2022,WEB;]
• NRC., (2014), Lessons Learned from the Fukushima Nuclear Accident for Improving Safety of U.S. Nuclear Plants. Washington, DC., The National Academies Press.
• Nükleer Enerji Enstitüsü.,(2021), Nuclear Fuel, http://www.nukleer.web.tr/tarihce/tarihce.html [17.04.2022,WEB;]
• Ocaktan, M. E., ve Akdur, R.,(2008), Cep telefonu teknolojisi ve sağlık. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, Cilt 28, Sayfa 58-65.
• Ojino vd., (2017), First successful pre-distribution of stable iodine tablets under Japan’s new policy after the Fukushima Daiichi Nuclear Accident. Disaster medicine and public health preparedness, Cilt 11,Sayfa 365-369.
• Singleton, W. R.,(1958), Nuclear radiation in food and agriculture. Singleton, W. R.(edt.) Nuclear radiation in food and agriculture Sayfa 359, Singleton Van Nostrand Princeton, N.J
• SSCB Devlet Atom Enerjisinden Yararlanma Komitesi.,(1986), Çernobil nükleer santralindeki kaza ve sonuçları. Takahashi ve Kitamura, (2014), Actions contributed to disaster level reduction of the Fukushima accident.
• T.C. Kuzey Anadolu Kalkınma Ajansı., , (2016), Nükleer enerji ve Sinop Raporu.
• Terada vd.,(2012), Fukushima Dai-ichi Nükleer Santrali Kazası sırasında radyonüklidlerin atmosferik deşarjı ve dağılımı.
• UNSCEAR. (2011), Büyük Doğu-Japonya Depremi ve Tsunamisinden Sonra Nükleer Kaza Nedeniyle Radyasyon Maruziyetinin Düzeyleri ve Etkileri.
• UNSCEAR 2013 Raporu Ek A.(2014), http://www unscear.org/docs/reports/2013/13-85418_Report_2013_Annex A.pdf. [13.07.2022,WEB;]
• UNSCEAR.(2013), Levels and effects of radiation exposure due to the nuclear accident after the 2011 Great East-Japan Earthquake and tsunami. Scientific Annex A in Sources, Effects, and Risks of Ionizing Radiation, http://www.nukleer.web.tr/nukleer_santral_turleri/rbmk_ana.html [13.07.2022,WEB;]
• URL-1- https://tr.econologie.com/forumlar%C4%B1/enerjiler-fosil-n%C3%BCkleer/Kaza-n%C3%BCkleer-au-Japonya-a-%C3%87ernobil-Japon-t10579.html) [13.07.2022,WEB;]
• URL-2- http://www.nukleer.web.tr/nukleer_santral_turleri/bwr_ana.html [13.07.2022,WEB;] USAEC. (1957), Theoretical possibilities and consequences of major accidents in large nuclear power plants.
• USNRC.(1975), Reaktör güvenlik çalışması.
• USSR State Committee on the Utilization of Atomic Energy (2011), The accident at the Chernobyl nuclear lant and its consequences.
• Ülgen,S.,(edt.),(2011), Nükleer Enerjiye Geçişte Türkiye Modeli,İstanbul, Tor Ofset Sanayi ve Ticaret Ltd Şti. World Health Organization (1999), Guidelines for iodine prophylaxis following nuclear accidents.