A Scale Development Study for Determining Individuals' Occupational Disease Awareness Level: A Field Research on University Students

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 15, 30.06.2024

İbrahim Hakkı Arslan

https://doi.org/10.38213/ohsacademy.1454824

Öz

This research aims to develop a valid and reliable tool that can be used to evaluate the awareness of occupational diseases of individuals in Türkiye, which has problems in the detection of occupational diseases due to various reasons, and to contribute to the determination of the causes of the problem in question. This research was carried out in the case of Hilvan Vocational School (Harran University). SPSS 27, AMOS 21, and G*Power 3.1 Package Programs were used for data analysis in the research. The scale of the research was developed by the researcher for the first time, taking into account the literature information and the problem in question. The scale's, exploratory and confirmatory factor analyses were carried out, its structural model was revealed, reliability tests were performed, and correlation relationships were determined. Pearson Correlation test was applied to measure the relationship between the statements that make up the scale. As a result of data analysis, Bartlett significance value = 0.000, KMO value=0.716, Chi2/df=2.513, RMSEA=0.067, GFI=0.913, PGFI=0.581, CFI=0.976, NFI=0.916, TLI=0.925 and Cronbach's Alpha=0.827 has been determined as. As a result, our study supports the problem that the official data in the literature on the number of occupational diseases in our country is much lower than actual that it is still ongoing.

Anahtar Kelimeler

Working, Occupational Health, Occupational Diseases, Public Health, Statistics

Bireylerin Meslek Hastalıkları Farkındalık Düzeyinin Belirlenmesi için Bir Ölçek Geliştirme Çalışması: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Alan Araştırması

Öz

Bu çalışmada, meslek hastalıklarına yakalanma olgularının tespitinde çeşitli nedenlerle sorunlar yaşayan ülkemizde, bireylerin meslek hastalıkları farkındalık düzeylerinin değerlendirilmesi için kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir araç geliştirmek ve söz konusu sorunun nedenlerinin tespitine katkı sunmak amaçlanmıştır. Bu araştırma, Hilvan Meslek Yüksekokulu (Harran Üniversitesi) örneğinde yürütülmüştür. Araştırmada, veri analizi için SPSS 27, AMOS 21 ve G*Power 3.1 Paket Programları kullanılmıştır. Araştırmanın ölçeği, literatür bilgileri ve söz konusu problem dikkate alınarak ilk kez araştırmacı tarafından geliştirilmiştir. Ölçeğin, açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri gerçekleştirilmiş, yapısal modeli ortaya konulmuş, güvenilirlik testleri yapılmış ve korelasyon ilişkileri tespit edilmiştir. Ölçeği oluşturan ifadeler arasındaki ilişkiyi ölçmek için Pearson Korelasyon testi kullanılmıştır. Araştırmanın veri analizleri sonucunda, Bartlett anlamlılık değeri=0.000, KMO değeri=0.716, Chi2/df=2.513, RMSEA=0.067, GFI=0.913, PGFI=0.581, CFI=0.976, NFI=0.916, TLI=0.925 ve iç tutarlılık değeri (cronbach's alpha)=0.827 olarak saptanmıştır. Çalışmamız, literatürde yer alan, ülkemizde meslek hastalığına yakalanma sayıları hakkındaki resmi verilerin, gerçekte olduğundan çok daha düşük olduğu probleminin hali hazırda devam ettiğini desteklemektedir. Bireylerin İSG bilgilerini artıran ve toplumda güvenlik kültürü bilincinin gelişmesine katkı sağlayan İSG eğitimi, pedagojiye uygun olarak tüm eğitim kademelerinin (ilk, orta ve yüksek öğretim) müfredatlarında zorunlu olarak yer alması, meslek hastalıkları konusunda farkındalığı geliştirerek söz konusu sorunun çözümüne ve toplum sağlığına olumlu katkı sağlayabilecektir.

Anahtar Kelimeler

iş, İş Sağlığı, Meslek Hastalığı, Halk Sağlığı, İstatistik

Kaynakça

• Alpagut, G. (2014). 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun Genel Esasları. Journal of Istanbul University Law Faculty, 72(2), 31–45.
• Balcı, Y. (2004). Meslek Hastalıkları ve İş Kazalarında Tıbbi Bilirkişilik: Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Eskişehir Barosu Dergisi, (4), 12-17.
• Chan, R. Y., & Chien, W. T. (2013). Concepts of Body Constitution, Health and Sub-Health from Traditional Chinese Medicine Perspective. World Journal of Translational Medicine, 2(3), 56-66.
• Callahan, D. (1973). The WHO Definition of 'Health'. Hastings Center Studies, 77-87.
• Canbaş, H., Kasap, S., & Erdem, C. (2018). Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin İş Sağlığı ve Güvenliği Farkındalıkları Üzerine Bir Alan Araştırması. SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 8(1), 235–66.
• Çakmur, H. (2012). Araştırmalarda Ölçme-Güvenilirlik-Geçerlilik. TAF Preventive Medicine Bulletin, 11(3), 339-344.
• Çiçek, Ö., & Öçal, M. (2016). Dünyada ve Türkiye’de İş Sağlığı ve İş Güvenliğinin Tarihsel Gelişimi. Hak Iş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 5(11), 106-129.
• Dal, N. E., & Şahin, Ö. (2018). Elektronik Ticarette Güven Oluşturan Faktörlerin Satın Alma Niyeti ile İlişkisi: Trendyol Alışveriş Sitesi Müşterileri ile Bir Araştırma. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(12), 240–59.
• Dursun, S. (2013). İş Güvenliği Kültürünün Çalışanların Güvenli Davranışları Üzerine Etkisi. SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 3(2), 61-75.
• Erol, S. (2015). İş Sağlığı ve Güvenliği Konusunda İşveren, Çalışan ve Devletin Rolü. ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi, 2(4), 86–103.
• Eşitti, Ş., & Işık, M. (2015). SOSYAL Medyanın Yabancı Turistlerin Türkiye’yi Tatil Destinasyonu olarak Tercih Etmelerine Etkisi. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 1(27), 11-33.
• Fidan, H. (2020). Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Öğrenme Sorumluluğu Düzeyinin Çeşitli Değişkenlere Göre Belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(2), 650–661.
• Hazra, A., & Gogtay, N. (2016). Biostatistics Series Module 5: Determining Sample Size. Indian Journal of Dermatology, 61(5), 496–504.
• Karadağ, A. (2002). Meslek olarak Hemşirelik. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 5(2).
• Korkmaz, A., & Avsallı, H. (2012). Çalışma Hayatında Yeni Bir Dönem: 6331 Sayılı Iş Sağlığı Ve Güvenliği Yasası. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (26), 153–67.
• Kılkış, İ. (2013). İş Sağlığı ve Güvenliği’nde Yeni Bir Dönem: 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (İSGK). ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 15(1), 17–42.
• Malekpour, F., Moeini, B., Tapak, L., Sadeghi-Bazargani, H., & Rezapur-Shahkolai, F. (2021). Prediction of Seat Belt Use Behavior Among Adolescents Based on The Theory of Planned Behaviour. Journal of Research in Health Sciences, 21(4), e00536.
• Muratoğlu, F. (2020). Lejyoner Hastalığına Hastane Personelı̇nı̇n İş Sağlığı ve Güvenlı̇ğı̇ Açısından Yaklaşımı. İstanbul Rumelı̇ Ünı̇versı̇tesı̇ Fen Bı̇lı̇mlerı̇ Enstı̇tüsü Yüksek Lı̇sans Tezi, 76s.
• Öcal, A. (2010). Sağlık Çalışanlarında Iş Sağlığı ve Güvenliği. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Yönetimi Anabilim Dalı Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, 210s.
• Önçer, G. (2019). İş Sağlığı ve Güvenliği Hukukunda İşveren Sorumluluğu. İzmir Ekonomi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 143s.
• Saracci, R. (1997). The World Health Organisation Needs to Reconsider Its Definition of Health. Bmj, 314(7091), 1409.
• Songur, L., & Songur, G. (2018). Ekonomik Büyümede İş Kazası ve Meslek Hastalıklarının Önemi ve Sosyal Tarafların Sorumlulukları. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (68), 43–55.
• Taşdemir, F. (2010). Türk İş Hukukunda Çalışma Süreleri. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı Çalışma Ekonomisi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 192s.
• Tozkoparan, G., & Taşoğlu, J. (2011). İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamaları ile İlgili İş Görenlerin Tutumlarını Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30(1), 181–209.
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi ve Geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74–85.
• Yazar, S., Yücetaş, U., Özkan, M., & Zulcan, S. (2016). Sağlık Çalışanlarının Delici Kesici Aletler ile Gerçekleşen Yaralanma Deneyimleri ve Yaralanmaya Yönelik Alınacak Tedbirler. İstanbul Med J, 17, 5-8.
• Yeşiltepe, A., & Karadağ, G. (2019). Meslek Hastalığının Boyutları ve Meslek Hastalıklarından Korunmada Iş Sağlığı Hemşiresinin Rolleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 12(4), 294–302.
• Yildirim, B. (2015). Fen Bilimleri Öğrenme Kaygı Ölçeği: Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 33–43.
• Yumuşak, İ. G., & Yıldırım, D. Ç. (2009). Sağlık Harcamaları İktisadi Büyüme İlişkisi Üzerine Ekonometrik Bir İnceleme. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 4(1), 57–70.