FAHREDDİN PAŞA’NIN HİCAZ CEPHESİNDE BAYRAK MÜCADELESİ (Haziran 1916 - Ocak 1919)

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 11, 20 - 47, 31.08.2016

Hasan Barlak

Öz

Osmanlılar, Yavuz Sultan Selim döneminde Osmanlı idaresine girmiş olan Hicaz’a her zaman özel bir değer vermişlerdir. Hicaz’da, dini hassasiyetlerinden kaynaklanan saygıdan dolayı Mekke ve Medine kalelerine Osmanlı bayrağı çekmemişlerdir. Osmanlı Devleti’ni etkileyen yeni siyasi ve ictimai şartların ortaya çıkmasıyla Sultan Abdülaziz ve Sultan II. Abdülhamid döneminde bu uygulamada değişikliğe gidilmiş, Haremeyn’de de devlet binalarına ve kalelere Osmanlı bayrağı asılmıştır. Ne var ki mevcut durumun üzerinden yarım asır geçmeden Birinci Dünya Harbi çıkmış ve savaş devam ederken 1916 yılında Mekke emiri Şerif Hüseyin İngilizlerle anlaşarak Osmanlı Devleti’ne karşı isyan başlatmıştır. İsyan Araplar arasında genel bir kabul görmese de Medine dışındaki Hicaz şehirlerinin kısa sürede Osmanlı Devleti’nin elinden çıkmasına sebep olmuştur. Bununla birlikte, Hicaz Seferi Kuvvetler kumandanı Fahreddin Paşa, Medine’yi müdafaaya kararlılıkla devam etmiştir. Askeri imkânsızlıklara, tabii şartların zorluğuna ve açlık tehlikesine rağmen şehri teslime yanaşmamış, Medine kalelerinin burçlarında Türk bayrağının dalgalanması için verdiği savaşı Hz. Peygamber’e de atıfta bulunarak kutsal bir görev kabul etmiştir. Fahreddin Paşa, savunma günlerinde Osmanlı bayrağını çeşitli vesilelerle öne çıkarmış ve milli bir değer olarak bayrağa baskın bir yer vermiştir. Makalemizde, Medine’nin düşmemesi için verdiği mücadele sırasında, Fahreddin Paşa’nın dikkat çekici bir şekilde Osmanlı bayrağına yaptığı bu vurguyu ele alacağız.

Anahtar Kelimeler

Birinci Dünya Savaşı, Hicaz Cephesi, Fahreddin Paşa, Osmanlı Bayrağı, Medine

Kaynakça

• QUATAERT, Donald, The Ottoman Empire 1700-1922, Cambridge University
• Press: Cambridge, 2005; 212 ss.: ISBN-13 978-0-521-54782-6, ISBN-10
• 0-521-54782-2