PAYİTAHT (İSTANBUL) ASKERİ İDADİSİ'NDE ÖĞRENCİLER VE METROPOLDEKİ EĞİTİM STANDARDI (1838–1915)

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 13, 75 - 107, 31.08.2017

Mehmet Yavuz Erler

https://doi.org/10.19039/sotod.2017.65

Öz

Osmanlı Devleti düzenli bir eğitim sürecinden geçerek yetişen komuta
kademesine, çağdaşı olan Batılı devletleri takiben XIX. Yy da
başlamıştır. Başlangıçta askeri sıbyan (ilkokul) mektepleri zamanla
askeri rüştiye (ortaokul) ve askeri idadi (lise) aşamaları ile
zenginleştirilmiştir. Payitaht kenti olan İstanbul’da açılan askeri
eğitim veren kurumlar zamanla Osmanlı coğrafyasının bütününe
yayılmıştır. İstanbul’da ilk açılan askeri okullara devam edenler
çoğunlukla İstanbul’da ikamet eden ailelerin çocukları olmuştur. Ancak
1860 sonrasında Osmanlı Devleti’nin değişik coğrafyalarında açılan
askeri Rüştiye Mektepleri ilk mezunlarını vermeye başlamışlar ve idadi
(lise) düzeyindeki eğitimlerini devam ettirebilmek amacıyla İstanbul’a
gelmeye başlamışlardır. Bu durum Payitaht Askeri İdadisindeki öğrenci
portresini de değiştirmiştir. Çalışmamızda Kuleli Askeri İdadisi’nde
okuyan öğrenci portresinin değişimi incelenecektir. Ayrıca Askeri
Okuldaki öğrencilerin eğitim dışındaki yaşantı, okulun sunduğu imkânlar,
alışkanlık ve bir başkentte okuyan öğrencinin başkentin imkânlarından
ne oranda etkilendiği tespit edilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Anahtar Kelimeler: Kuleli, Sıbyan, Rüştiye, İdadi, Eğitim, Ordu

Kaynakça

• Dünden Bugüne Kuleli Askeri Lisesi, Kuleli Askeri L isesi Matbaası, İstanbul 2007. [Kuleli Askeri Lisesi Arşivi, İstanbul (KALA)]: İlmühaber Defteri, (1262 H.). (KALA): Maaş v e Tenvirat Defteri, Eylül 1262. (KALA): Defter No: 20, 1334 – 1337, “Askeri İptidai ve Rüşdi Künye Kayıt Defteri.” (KALA):Defter No: 41, 1331 – 1336, “1915 – 19 20 Künye ve Mecazahat Defteri”. (KALA):Defter No: 12, “ 1918 – 1922 İd adi Künye ve Mecazahat Defteri” (KALA):Defter No: 29. (KALA): Defter No: 28, “1916 – 1920 Kuleli Rüşdiy esi Künye ve Mecazahat Defteri” (KALA):Defter No :25, “Levâzımat Defteri”, s.67. (KALA): Defter No:40, “1910 – 1921 Kuleli İdadisi Künye ve Mecazahat Defteri. BOA., A.MKT.NZD., Dosya No.14 75, Gömlek No.27, 1 Ey lül 1296. BOA., Meclis - i Vükelâ Mazbataları (M.V.), 24 Kanun - u Evvel 1334. BOA, DH. HMŞ., Dosya No. 4 - 1, G ömlek No. 4 - 127, 29 Mayıs 1336.